Nederland vanaf de 19e eeuw t/m de jaren zestig

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

HC - Nederland 1948-2008

Verzuiling en welvaart

Waar gaat dit onderwerp over?

Historische Context Nederland 1948-2008

Waardoor veranderden de maatschappelijke verhoudingen in Nederland van 1948-1978?

Waardoor veranderden de maatschappelijke verhoudingen in Nederland van 1978-2008

De welvaart neemt toe in Nederland

Van multicultureel naar groeiende verdeeldheid

Nederland vanaf de 19e eeuw t/m de jaren zestig

Verzuiling

(±1848 - ±1965)

Verdeling Nederlandse samenleving in 4 groepen (zuilen):

• Protestanten
• Katholieken
• Liberalen
• Socialisten 

De verzuiling

Indeling van de maatschappij in groepen op basis van levensbeschouwing. Elke groep heeft zijn eigen kranten, partijen, omroepen en organisaties.

Neutralen (liberalen)

• Beperkte rol overheid
• Veelal populair onder de rijken

Socialisten

• SDAP
• Pieter Jelles Troelstra
• Opkomen voor fabrieksarbeiders.
• Gelijkheid

Maarten Luther

De protestantse zuil kun je vaak herkennen aan het gebruik van namen van personen die (in de geschiedenis) belangrijk voor de protestantse kerk waren.

Christelijke Werklieden Vereeniging

De protestantse zuil gebruikt vrijwel altijd de termen: Christelijk of Protestants-Christelijk

Stoere arbeider

De arbeider wordt hier 'stoer' afgebeeld: gespierd met opgestroopte mouwen.

Klok

De klok is het symbool van zowel een nieuwe dag, als het oproepen om gehoor te geven aan de oproep van de arbeiders beweging.

Opkomende zon

Dit is het teken van een nieuwe dag: een nieuw en positief begin.

Bevrijd!

• Grote schade (vernielde infrastructuur)

• 200.000 slachtoffers 

Veranderingen in de politiek na de Tweede Wereldoorlog

Liberalen: VDB wordt VVD

Socialisten: SDAP wordt PvdA

katholieken: KVP ook voor niet-katholieken

Ontzuiling? Nee

Na de Tweede wereldoorlog

1946-1958

Rooms-rode kabinetten met KVP (katholieken) en PvdA (sociaaldemocraten)

Minister-president Drees ('vadertje Drees')

Niet meer neutraal

Nederland koos in de Koude Oorlog de kant van de VS.

1949: lid van de NAVO

Nederland deed mee aan de EGKS

Einde aan de koloniale overheersing in Indië

Augustus 1945 Soekarno roept onafhankelijkheid uit

1946 en 1947 Politionele acties

december 1949: 

Nederland erkent de onafhankelijkheid

www.npostart.nl

Economische groei

Problemen in wederopbouw:

Maar dan -> Marshallhulp:

Tussen 1948 en 1973 was er een sterke economische groei

Ongekende welvaart

Geleide loonpolitiek

Het kabinet bepaalde hoe hard de lonen mochten stijgen

Lagere lonen zorgden ervoor dat Nederlandse producten goedkoop waren in het buitenland

Harmoniemodel

Inloggen LessonUp

Herhaalopdrachten

Liberalen

Protestanten

Katholieken

RSKP

ARP

Liberale Unie

Schoolstrijd

Kuyper

Schaepman

Thorbecke

Kleine Luyden

Bijbel

Emancipatie

Rooms-Katholiek

Protestant-Christelijk

Socialisten/

Sociaal-democraten

Liberalen

Rooms-Katholiek

Protestant-Christelijk

Socialisten/

Sociaal-democraten

Liberalen

Rooms-Katholiek

Protestant-Christelijk

Socialisten/

Sociaal-democraten

Liberalen

Rooms-Katholiek

Protestant-Christelijk

Socialisten/

Sociaal-democraten

Liberalen

Rooms-Katholiek

Protestant-Christelijk

Socialisten/

Sociaal-democraten

Liberalen

Rooms-Katholiek

Protestant-Christelijk

Socialisten/

Sociaal-democraten

Liberalen

Rooms-Katholiek

Protestant-Christelijk

Socialisten/

Sociaal-democraten

Liberalen

Rooms-Katholiek

Protestant-Christelijk

Socialisten/

Sociaal-democraten

Liberalen

Rooms-Katholiek

Protestant-Christelijk

Socialisten/

Sociaal-democraten

Liberalen

Sleep naar de juiste plek

Verzuiling

Ontzuiling

EO en KRO-NCRV zijn christelijke omroepen. 

Kinderen met verschillende religies zitten op 1 school 

Mensen met verschillende culturen leven met elkaar samen. 

Katholieke kinderen gaan naar een katholieke school.

Onder leiding van de overheid besloten werknemers en 

[.......(a).......] samen te werken en Nederland weer op te bouwen. In ruil voor werk en goede voorzieningen waren de werknemers bereid zuinig te leven en hard te werken. 

Deze wijze van samenwerking werd toen [......(b)......] -model genoemd. Toen de [......(c)......] de geleide loonpolitiek afschafte, was het afgelopen met de arbeidsrust.

➤Sleep drie begrippen naar de juiste plek in de tekst.

overheid

katholieken

socialisten

liberalen

schaal

polder

werkgevers

kerk

harmonie

Verzorgingsstaat

Einde geleide loonpolitiek +- 1963 

->  hogere lonen

1959:  Aardgas gevonden in Groningen

Welvaart  gebruikt voor uitbreiding v. d. verzorgingsstaat:

1952: WW

1957: AOW

Het leven in de jaren '50

Maken

Basisvragen: 1 en 2 (blz. 137)

Werkmateriaal opdracht 1, 2 en 3 (blz. 128)

+ bespreken opdrachten