Hoe ervaren wij ons bestaan als mens? - 1.1 Opmaat, Inleiding & Het gevoel van een zelf in beweging

• Filosofie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Link YouTube Shorts - What is Google LaMDA

Link YouTube Shorts - Google's AI bot LaMDA HIRED A LAWYER!

Kwestie 1

Hoe ervaren wij ons bestaan als mens?

Fenomenologie

Fenomenologie als middel om ons wezen van binnenuit te onderzoeken. De ervaring van het lichaam in de wereld (gesitueerd in de wereld).

--

Een analyse van het menselijke bewustzijn.

Het ervaringsperspectief van de mens kan toegang bieden tot een objectieve externe gedeelde wereld.

Hoe ervaren wij ons bestaan als mens?

1.1 Het gevoel van een zelf in beweging

Maxine Sheets-Johnstone

1930

Deze zintuiglijke ervaring is de bron van ons gevoel van zelf.  

Lichamelijke (bewegelijke!) ervaring in de leefwereld.

Bijv. dans:

Kenmerkend voor dans is het gevoel van het bewegend lichaam dat zowel door de toeschouwer als danser wordt ervaren.

Sheets-Johnstone

Het bewegende lichaam vormt niet alleen ons denken omdat het onze ervaring bemiddelt (kennis is belichaamd),

het is zelf een denken (in beweging).

---

We ontdekken de ervaring van ons eigen bewegende lichaam in onze ontwikkeling (ontwikkelingspsychologie).

Ontwikkeling van kinderen

De ervaring van het eigen lichaam dat betrokken wordt op het hanteren van objecten.

Betekenisvolle relatie tussen omgang met de omgeving en het gevoel van de eigen lichaam

Voorbeeld

Fenomenologie

(o.a. Sheets-Johnstone, Plessner)

Hoe we ons lichaam ervaren is de basis van onze waarneming van de wereld.

Taal ontwikkelt zich vanuit deze interactie tussen het lichaam en de wereld (kwestie 2).

Bewustzijn, maar altijd in een lichaam!

('Ik doe' of 'ik kan' als basis van zelf)

Cognitie-

wetenschappers

Proprioceptie als lichamelijke grondslag van ons zelfbewustzijn.

Proprioceptie: het vermogen om de positie van onze lichaamsdelen in de ruimte gewaar te worden, evenals de verhouding die ze ten opzichte van elkaar innemen.

Kritiek van Sheets-Johnstone:

Het is juist beweging die dat gevoel van zelf voortbrengt.

Kinesthesie; het vermogen om beweging van het eigen lichaam gewaar te worden.

Het 'ik kan'.

Bewustzijn bestaat in de wereld, niet onafhankelijk ervan.

Eindterm 5

De kandidaten kunnen de opvattingen van Descartes, Sheets-Johnstone, Plessner, De Beauvoir en Fanon over de vraag naar de mens, en de verschillende manieren waarop het lichaam daarbij een rol speelt uitleggen, vergelijken, toepassen en evalueren. 

Daarbij kunnen zij de volgende standpunten betrekken:

• mensen zijn een denkend bewustzijn met een mechanisch lichaam (Descartes);
• mensen zijn een reflecterend, bewegend lichaam (Sheets-Johnstone);
• mensen staan lichamelijk in verhouding tot zichzelf (Plessner);
• mensen staan lichamelijk in verhouding tot anderen (De Beauvoir, Fanon).

Eindterm 6

De kandidaten kunnen uitleggen en evalueren dat mensen volgens Sheets-Johnstone een reflecterend, bewegend lichaam zijn. Daarbij kunnen zij betrekken:

• een uitleg van Sheets-Johnstones fenomenologische benadering van dans en de pre-reflectieve gewaarwording van de ruimtelijkheid en bewegingen van het lichaam;
• de begrippen ‘pre-reflectief’ en ‘lichaamsschema’;
• een uitleg met tekstfragment 1 van Sheets-Johnstones argument dat de gewaarwording van het bewegende lichaam in de ruimte voorafgaat aan bewuste reflectie op onszelf;
• een uitleg met tekstfragment 1 van Sheets-Johnstones argument dat fenomenologie een perspectief biedt op de bestaanservaring.

Fenomenologie

Een analyse van het menselijke bewustzijn vanuit het eerstepersoonsperspectief. De subjectieve ervaring.
Het ervaringsperspectief van de mens kan toegang bieden tot een objectieve externe gedeelde wereld.

Sheets-Johnstone: vanuit de bewegende, belichaamde ervaring in de wereld.