H4, §4: Bestuurslagen

• Burgerschap
• MBO
• Studiejaar 1

Hoofdstuk 4, §4:
Bestuurslagen

Deltion ICT Lyceum

2024-2025

Terugblik vorige les

▸ §3: De politiek aan het werk

     Terugblik vorige les

Lesdoelen

Aan het einde van deze les:

▸ Kun je uitleggen wat de Europese Unie (EU) inhoudt.

▸ Begrijp je de verdeling van verantwoordelijkheid over 4 lagen.

▸ Kun je per bestuurslaag voorbeelden geven van zaken waarvoor die bestuurslaag verantwoordelijk is.

▸ Weet je hoe je als burger invloed kunt hebben op elk van de bestuurslagen.

Landelijke overheid, provincie

en gemeente

Binnen Nederland zijn er verschillende bestuurslagen: de landelijke overheid, de provincies en de gemeenten.

▸ Weet jij waar iedere bestuurslaag verantwoordelijk voor is?

▸ Bij welke verkiezingen zou je wel/niet gaan stemmen?
En waarom?

Leg uit:

Binnen Nederland hebben we drie lagen van bestuur: de landelijke overheid, de provincies en de gemeenten. Elke laag heeft zijn eigen taken en verantwoordelijkheden.

Wat doet de landelijke overheid?

De landelijke overheid maakt regels en wetten voor heel Nederland. Maar ze regelen niet alles. Sommige zaken zijn beter te organiseren door provincies of gemeenten. Zij moeten zich daarbij wel aan de landelijke wetten houden.

Wat doet de provincie?

De provincie zorgt ervoor dat gemeenten goed samenwerken. Bijvoorbeeld, als er een nieuw bedrijventerrein nodig is, beslist de provincie waar dat komt. Zo voorkomen ze dat er te veel bedrijventerreinen dicht bij elkaar komen. Ook beslist de provincie over nieuwe wegen die meerdere gemeenten met elkaar verbinden.

Wat doet de gemeente?

De gemeente regelt dingen die direct te maken hebben met de inwoners. Bijvoorbeeld, hoe en wanneer afval wordt opgehaald. De landelijke overheid geeft tips aan gemeenten om afval beter te scheiden, zodat het kan worden gerecycled. Dit helpt Nederland om milieudoelen te bereiken, en gemeenten spelen daar een belangrijke rol in.

Bekijk het filmpje Bestuurslagen in Nederland. Hierin wordt uitgelegd hoe het bestuur in Nederland is georganiseerd in verschillende lagen.

Vragen:

- Met welke van deze lagen heb jij het meeste te maken? Waar weet jij het meest over?

- Hoe merk je dat Nederland een democratie is?

Uitleg:

In alle bestuurslagen mogen mensen stemmen voor hun volksvertegenwoordiging.

Wat doet een gemeenteraad?

Bekijk het filmpje Wat doet een raadslid? om meer te leren over de taken van de gemeenteraad.

Deze taken kun je verdelen in drie hoofdtaken:

1. Vertegenwoordigen van inwoners

De gemeenteraad vertegenwoordigt de inwoners van de gemeente. Raadsleden worden gekozen tijdens de gemeenteraadsverkiezingen.

2. Kaders stellen

De gemeenteraad bepaalt in grote lijnen wat er nodig is in de gemeente. Ze denken na over onderwerpen zoals:

   - Huishoudelijke hulp en thuiszorg, bijvoorbeeld voor ouderen

   - Parkeergelegenheid

   - Sportvoorzieningen

   - Jeugdhulp

   - Afvalinzameling

   - Openbaar vervoer

3. Controleren

De gemeenteraad controleert of het college van burgemeester en wethouders de plannen goed uitvoert en binnen het budget blijft.

Wat doet het college van B&W?

Het college van burgemeester en wethouders is verantwoordelijk voor het dagelijks bestuur van de gemeente. De burgemeester is voorzitter van zowel het college als de gemeenteraad.  

❛Waarom zou je gaan
stemmen bij de
gemeenteraads-
verkiezingen?❜

Aan de slag!

Opdracht 16: Bestuurslagen
Maak opdracht 16 op bladzijde 173
in je werkboek.

Europese Unie

Sinds 1952 is Nederland ook
lid van de Europese Unie.

▸ Waar denk jij aan bij de Europese Unie?

▸ Wat zijn de voor- en nadelen van lidmaatschap?

Naast de drie bestuurslagen (gemeente, provincie en landelijk) is er nog een vierde laag: Europa. Nederland is sinds 1952 lid van de Europese Unie (EU).

Vragen aan de klas:

- Wat is het verschil tussen Europa en de Europese Unie (EU)?

- Waar denk jij aan bij de Europese Unie?

- Wat zijn volgens jou de voordelen van het lidmaatschap van de EU? En wat zijn de nadelen?

Uitleg:

Europa is een continent, bestaande uit vele landen. De Europese Unie (EU) is een samenwerking van 27 Europese landen die afspraken hebben gemaakt over gezamenlijke regels en beleid op gebieden zoals handel, milieu, en veiligheid.

Denk aan voordelen zoals:

• Vrij reizen en wonen in EU-landen.
• Samenwerking op het gebied van handel, wat economische groei kan stimuleren.
• Gezamenlijke aanpak van grensoverschrijdende problemen, zoals klimaatverandering of veiligheid.

Denk aan nadelen zoals:

• Minder zelfstandigheid, omdat landen zich moeten houden aan EU-regels.
• Niet iedereen is het eens over de verdeling van geld en macht binnen de EU.

Europese Unie

De Europese Unie (EU) is een samenwerkingsverband tussen 27 landen (lidstaten) in Europa.

Veel van het bestuur van de EU lijkt op ons landelijk bestuur. Maar sommige dingen zijn ook anders...

Vraag aan de studenten:
Welke overeenkomsten en verschillen zie je met het landelijk bestuur?

Beslist de EU of NL?

Dierproeven voor cosmeticaproducten
zijn verboden.

1. EU
2. NL

Beslist de EU of NL?

Zoet- en kleurstoffen in
babyvoeding wordt verboden.

1. EU
2. NL

Beslist de EU of NL?

De maximumsnelheid mag omhoog
op sommige wegen.

1. EU
2. NL

Beslist de EU of NL?

De Nederlandse politie mag in databanken van buurlanden zoeken naar bepaalde gegevens, zoals vingerafdrukken.

1. EU
2. NL

Beslist de EU of NL?

Mensen met weinig geld
krijgen huursubsidie.

1. EU
2. NL

Beslist de EU of NL?
Mensen uit Europa hoeven geen paspoort te
laten zien bij de Nederlandse grens.

1. EU
2. NL

Beslist de EU of NL?

Het dragen van autogordels
is verplicht.

1. EU
2. NL

Beslist de EU of NL?
Er moeten meer koopzondagen komen.

1. EU
2. NL

Beslist de EU of NL?

Mobiel bellen binnen de Europese Unie is goedkoper geworden.

1. EU
2. NL

Beslist de EU of NL?
Je telefoon gebruiken op
de fiets is verboden.

1. EU
2. NL

Aan de slag!

Opdracht 16 t/m 20
Maak opdracht 16 t/m 20 vanaf
bladzijde 172 in je werkboek.

Succes deze week, en
tot de volgende les!