Module 1 les 1

• kunst
• Secondary Education

Module 1 identiteit V4 theorie

Identiteit is

Identiteit

Wie zijn wij?

Wat beïnvloed onze blik?

Wat heeft er invloed op hoe wij in de wereld staan?

Wat bepaalt ons perspectief?

Cultuur is

Cultuur

Cultuur is wat mensen bedenken, organiseren, doen en maken.

Mensen zijn verbonden door bijv. nationaliteit

Culturen zijn dynamisch.

volksverhuizingen en migratiestromen

De wereld is een borrelende smeltkroes van culturen.

Heb jij 1 cultuur en identiteit?

Antropoloog: Dr. Rose Mary Allen (1950)

“Cultuur is de levenswijze van een volk en de manier waarop een volk ingrijpt in haar omgeving/natuur om te leven en te overleven. De manier waarop een volk zijn geestelijke en fysieke behoeften bevredigt.”

Socioloog: Dr. Alejandro (Yandi) Paula (1937 - 2018)

“Je kunt spreken van cultuur waar mensen denken en handelen om greep te krijgen op hun omgeving. Cultuur kan ook verwijzen naar het geheel van typische karakteristieke gedragspatronen die wij aangeleerd hebben en waar wij ons aan moeten houden. We geven onze gedragsregels door aan onze volgende generatie.”

Historicus: Drs. Jeanne Henriquez (1947)

“Cultuur is de strijd van ons volk om zich te bevrijden van onderdrukking, vooral het kolonialisme, en een rechtvaardige samenleving te bouwen. Cultuur is het

cultiveren van een nationalistisch bewustzijn.

Het loslaten van de koloniale cultuur en het scheppen van een nationalistische cultuur.”

Kun je nog wel van een cultuur spreken nu de grenzen tussen samenlevingen vervagen? In hoeverre verschillen culturen nog, in deze tijd van globalisering?

En ‘een eigen identiteit’?

Laten we eerst eens beter bekijken wat dat nu eigenlijk inhoudt, dat woord: identiteit.

Vier definities, vier invalshoeken

Individu: de persoonlijke identiteit.

Denk eens aan al die eilanden in het Caribisch gebied. De eilanden lijken weinig gemeen te hebben en onderscheiden zich van elkaar door karakteristieke kenmerken en typische elementen.

Vier definities, vier invalshoeken

Drager van een cultureel erfgoed: de culturele identiteit.

Vier definities, vier invalshoeken

Sociale identiteit.

Je bent deel van een groep in de samenleving

Vier definities, vier invalshoeken

Identiteit is het beeld dat men van zichzelf vormt en heeft te maken met een gevoel van eigenwaarde, het hebben van normen en de opvattingen in de samenleving over sociale status.

Het Caraibisch gebied

Met individuele culturen en identiteiten, wat verbindt?

De Caribische eilanden delen geen gemeenschappelijke taal, geschiedenis, geologie of cultuur.

Is er sprake van een Caribische cultuur of een Caribische identiteit?

Geen cultuur die niet beïnvloed is door andere culturen, dit is in het Caribisch gebied extra duidelijk: een enorme smeltkroes van culturen.

En dat heeft alles te maken met de kolonisatie door West-Europese landen in de zestiende eeuw.

Voor de komst van de Europeanen werden de eilanden door verschillende Indiaanse volkeren bewoond.

In 1501 vervangen de Spanjaarden de Indianen die in de mijnbouw en landbouw werken door slaven uit Afrika.

Het Caraïbisch gebied wordt overheerst of bezet door de Fransen, Spanjaarden, Britten, Nederlanders en Denen; Nederlandstalige, Engelstalige, Franstalige en Spaanstalige Cariben.

Naast taal worden ook andere cullturele uitingen overgenomen van de kolonisator.

Ook de slaven brengen hun culturele bagage: ‘de Caribische cultuur’ ontstaat.

Hoe zit het met jou? En met je ouders? Welke cultuur/ culturen heb jij?
En welke sociale status?

Dit zegt de Curaçaose socioloog René A. Römer (1929 - 2003) erover in ‘Vlatap Kultural’:

“Er bestaat geen volk zonder cultuur; noch dat identiteit op zichzelf kan bestaan zonder cultuur; noch dat er sprake is van cultuur zonder een volk; en noch dat cultuur op zichzelf kan bestaan zonder identiteit.”

Veel Caribische kunstenaars zoeken naar hun identiteit.

Persoonlijk, politiek, cultuur of sociale achtergrond.

‘60 van de vorige eeuw zijn in het Caribisch gebied veel politieke veranderingen en abstracte kunst komt op.

Kunstenaars zoeken antwoorden op vragen die betrekking hebben op de zin van het leven - existentiële onderwerpen - filosofie.

Schrijver en filosoof Edouard Glissant heeft het over ‘de smeltkroes van culturen’.

Volgens hem is de Caribische identiteit meer dan het erfgoed uit Afrika. Ook wat de inheemse Caribische inwoners, de Europese kolonisten, Oost-Indische immigranten en Chinezen nalieten, heeft bijgedragen aan de vorming van de identiteit.

De filosoof introduceert ‘Antillanité’, of vrij vertaald Antillianiteit.

Het gaat om de unieke historische en culturele wortels van de regio. Natuurlijk wordt het kolonialisme wel afgekeurd.

Veel Caribische kunstenaars worden beïnvloedt door Frantz Fanon.

Wie een antwoord wil vinden op de existentiële vragen over de postkoloniale periode, moet eerst het pre-koloniale verleden herleefd hebben, zo meent hij. Dus putten zoekenden inspiratie uit de culturele bagage van hun voorouders.

Fanon is filosoof, psychiater en schrijver.

Hij emigreert in de jaren ‘50 naar Algerije en daar ontwikkelt hij zijn ideeën die van grote invloed zullen zijn op de postkoloniale studies en maatschappijkritische theorieën.

Fanon’s boeken met humanistische denkbeelden inspireren antikoloniale vrijheidsbewegingen.

Ze gaan over grote existentiële vraagstukken, maar ook de psychologische gevolgen van de dekolonisatie. Bekend is ‘Verworpenen der aarde’, wat gaat over de bevrijdingsstrijd die de zwarte bevolking in de jaren 60 wereldwijd voert en is zo belangrijk door de revolutionaire aanpak van de schrijver. De rol van geweld in het dekolonisatie-proces, de uitdagingen van de politieke organisaties, klassenbotsingen, de creatie van de culturele hegemonie en het nieuwe nationale bewustzijn.

Peau noire, masques blancs - zwarte huid,witte maskers (1952)

Fanon kijkt naar de identiteit en het culturele zelfbeeld van de Caribische mens.Volgens hem is dat zelfbeeld verdeeld omdat de oorspronkelijke cultuur verloren is gegaan en naar het moederland wordt teruggekeken.“Fanon spreekt over het verdeelde zelfbeeld van ‘le Sujet Noir’, de Zwarte Persoon, die zijn originele inheemse cultuur heeft verloren en die van zijn moederland heeft omarmd. 

Peau noire, masques blancs - zwarte huid,witte maskers (1952)

Door het minderwaardigheidscomplex dat in de geest van het Zwarte Onderwerp is verwekt, zal deze persoon proberen om zich de culturele code van de kolonisator eigen te maken en te imiteren.”