Het christendom in de vroege middeleeuwen

• Geschiedenis
• Secundair onderwijs

Hf4: Het christendom in de vroege middeleeuwen

WELKOM!

INFO

OPDRACHT

Christendom

Met welke gebeurtenis start onze jaartelling?

1. De geboorte van Maria
2. Eerste Olympische spelen
3. keizerskroning Karel de Grote
4. De geboorte van Jezus

Het Christendom

• onze jaartelling start bij de geboorte van Christus
  
• geboorte vond plaats onder keizer Augustus
• in de tijd van de Romeinen
• Christendom = Monotheïstische godsdienst (één god)
• Romeinse godsdienst = polytheïstische godsdienst (meerdere goden)
• eerste Romeinse keizers gingen de Christenen VERVOLGEN --> folteren, kruisingen, voor de leeuwen werpen

Tijd

OPDRACHT!

https:

1. Christianisering

• Germanen in Romeinse rijk gevestigd
• weg veelgodendom --> Hallo Christendom!
• Romeinse christendom = het enige ware geloof
• heidenen moesten bekeerd worden
• in Europa ontstaan er nieuwe bisdommen
• missionarissen stichten kloosters + abdijen 

heidenen

Dit zijn mensen die niet geloven in het Christendom.

Zij geloven in iets anders.

missionarissen

uitzenders.

Zij moeten voor de verspreiding van het christendom zorgen.

joelblok

kerstronk

GERMAANSE GEWOONTES

2. Heiligen

• de heilige spelen een belangrijke rol in de verhalen om de christelijke abstracte elementen begrijpbaar te maken
  
• heilige zijn mensen die in een bijzondere relatie staan tot god
  
• voorbeelden voor gelovigen 
  
• tonen kracht van het christendom
  
• heilige verering bestond spontaan
• de paus  beslist of iemand heilig is of niet

een ander woord voor...

Een ander woord voor heiligen zijn martelaren.

Patroonheiligen

INFO

Ursula van Keulen

Zij is patroonheilige van de leraressen en schoolkinderen.

Ze was een koningsdochter uit de 4e eeuw die later heilig werd verklaard.

Haar feestdag is 21 oktober.

Christoffel

Hij is de patroonheilige van de reizigers, alle verkeersdeelnemers, pelgrims, kinderen,... en patroon tegen besmettelijke ziekten,...  en van de bewoners van de stad Roermond.

Jozef van Nazareth

Hij was volgens het Nieuwe Testament de pleegvader van Jezus Christus.

Hij is de patroonheilige van de timmerlieden en arbeiders in het algemeen. Verder is hij patroonheilige van België en Canada en wordt hij aangeroepen als patroon van maagden, religieuze communiteiten, echtgenoten, het huisgezin en van stervenden.

3. Een netwerk van bidplaatsen

• netwerk bidplaatsen 
  
• houten kerken —> kern van de parochies van nu
  
• Waar? op het graf van heilige/martelaren 
  
• mensen gingen naar die plaats om die heilige te vereren 
  
• in een kerk!
  

Lijst parochies

https://nl.wikipedia.org/wiki/Lijst_van_parochies_van_het_vicariaat_Vlaams-Brabant_en_Mechelen 

Relikwie

is een overblijfsel van het lichaam van een heilige of een voorwerp dat in aanraking is geweest met een heilige of Christus.

voorbeeld relikwie

Heilige bloed

in de basiliek van het heilige bloed in Brugge.

Zou het bloed van Christus zijn

Het christelijk leven 

• geen wekelijkse eucharistie —> toen jaarlijkse verplichting
  
• kerkelijke feesten vieren met een mis
  
• 7 sacramenten stapsgewijs ontstaan in de middeleeuwen
  

7 sacramenten

1. doopsel
2. het vormsel
3. de eucharistie / eerste communie
4. de biecht
5. de ziekenzalving 
6. de priesterwijding
7. het huwelijk

Wat is een sacrament?

Het christelijk leven 

• kerk krijgt meer en meer grip in het dagelijks leven van de mensen 
  
• mensen feesten op kerkelijke feestdagen 
  
• zondag : kerkelijke rustdag
  
• leven na dood geregeld door de kerk —> hemel / hel 
  

 4. Kloosters 

• in de tijd van de Romeinen kluizenaars trokken terug in de Egyptische woestijn
  
• abt Antonius = vader van het monnikswezen
  
• monniken leven volgens kloosterregel
  
• onder leiding van een abt
  
• 2 belangrijke kloosterfamilies in de vroege middeleeuwen Colombanus + Benedictus
  
• Benedictus: !!! zijn kloosterregel werd over Europa verspreid
  

monnik

Monnik= van het Grieks monachus= eenling

Regel van Benedictus

Wie is de persoon op de afbeelding?

OPDRACHT!

https:

Monniken

- Wat deden die monniken nu?

• boeken kopiëren
• bidden
• werken

monnik

Monnik= van het Grieks monachus= eenling

Ora et labora

• bidden en werken
  
• handenarbeid + arbeid met het hoofd
  
• deze regel was revolutionair voor die tijd --> In de Romeinse traditie werkte enkel slaven 
  
• monniken waren vaak van adelijke afkomst
  

Vrouwenkloosters

Wat deden ze hier?

• bidden 
• werken 
• studeren !!!

Indeling van een klooster

gebouwen waren ingedeeld per functie

• religie: dit is het grootste deel + ligt centraal = de kerk, kapel
  
• opvoeding: bv bib, school,...
• landbouw en veeteelt: bv schuren, stallen van dieren,...
  
• dagelijks leven: bv slaapzaal
• zorg: bv ziekenhuis,...
  
• nijverheid: bv: brouwerij, bakkerij,...
  

5. Relatie tussen de paus en de Byzantijnse keizer

• scheiding Oost-en het West-Romeinse rijk 
  
• gevolg: christelijke kerken in het oosten en westen groeien uit elkaar
  
• Byzantijnse kerk en de Frankische kerk
  
• Oosters Schisma in 1054
• in West-Europa: Rooms-katholieke kerk 
• in Oost-Europa: Grieks orthodoxe kerk 

Oosters Schisma

Kort overzicht

• christendom in 4e eeuw  staatsgodsdienst
  
• monotheïstische godsdienst
  
• door bekeringen werd de christianisering verspreid
  
• bisschoppen en missionarissen richten hun bekeringszin om Germaanse stamhoofden en koningen
  
• nieuwe kloosters werden gesticht
  
• kloosterregel = regel van Benedictus
  
• christendom meer en meer vat op dag dagelijks leven van de mens
  
• definitieve scheiding van de twee kerken = Oosters Schisma in 1054
  

Moeilijke begrippen

•  heidenen
• heilige /martelaren 
• sacramenten 
• monnik
• klooster
• abt
• zondigen

• relikwie
• parochie
• bisdom
• bekeren
• Pasen
• Kerstmis

QUIZ TIJD!

Monotheïsme betekent...

1. veelgodendom
2. één godendom

De regel van Benedictus was een...

1. kunstregel
2. politieke regel
3. landbouwregel
4. kloosterregel

De kloosterlingen waren vaak van adelijke afkomst.

1. Waar
2. Niet waar

De taak van een missionaris was...

1. missen organiseren
2. ze moesten voor de verspreiding van het christendom zorgen
3. ze moesten de bisschoppen bedienen

Een vrouwelijke monnik
wordt een non genoemd.

1. Waar
2. Niet waar

Het Ooster Schisma zorgde voor...

1. Oosters eten in het westen
2. definitieve scheiding van politiek
3. definitieve scheiding van het westen en oosten
4. definitieve scheiding van de twee kerken

Het verzorgen en genezen van zieken
was één van de taken van monniken.

1. Waar
2. Niet waar

De Germaanse feesten werden in een Christelijk jasje gestoken.

1. Niet waar
2. Waar

Tijdens de Christianisering bekeren als eerste...

1. de boeren
2. de stamhoofden en boeren
3. de stamhoofden en Germaanse koningen
4. koningen

Heb je alles begrepen van deze les?
Dingen die je nog niet zo goed begrijpt of iets dat niet duidelijk is schrijf je hieronder.

WERKBOEK

HF4 invullen 

pagina: 61-70

VEEL SUCCES!