Leesvaardigheid: Signaalwoorden en tekstverbanden

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-4

Signaalwoorden – je kunt ze beschouwen als de verkeersborden van je tekst

Signaalwoorden

Signaalwoorden geven de lezer een seintje dat een zin of een alinea: 

• een opsomming, 
• een tijdsvolgorde
• een voorbeeld

geeft.      
Door signaalwoorden kun je de tekst beter begrijpen en kun jij zelf betere teksten schrijven.

Wat is een signaalwoord?

• Verbindingswoorden 
  
  
• Signaalwoorden geven het verband aan tussen zinsdelen, zinnen en/of alinea’s
  

Signaalwoorden

Meest voorkomende signaalwoorden en verbanden

Tijd

voordat, nadat, eerst, daarna, vervolgens, wanneer, vroeger.

Voordat hij naar school gaat, poetst hij zijn tanden. 

Opsomming

en, ook, ten eerste, ten tweede, vervolgens

Ik hou van voetbal: ten eerste is het gezond, ten tweede ben je lekker buiten en je werkt samen aan de overwinning. 

Voorbeeld/ toelichting

een voorbeeld ( hier)van, ter illustratie, bijvoorbeeld, zoals

Mijn broer speelt graag games, zoals Call of Duty en GTA. 

Oorzaak – gevolg

door, doordat, waardoor, te danken aan

Ik was veel te laat voor de les, doordat mijn zus de badkamer bezet hield en ik op haar moest wachten.

Oorzaak = wachten op zus

Gevolg = te laat in de les

Tegenstelling

Zo, evenals, in vergelijking met, soortgelijk(e), maar

Deze vakantiebestemming is oké, maar vind ik de vorige bestemming veel leuker!

Doel – middel

Om te, daarmee, waarmee, door middel van, zodat

Zij leert elke avond voor haar autotheorie, zodat ze haar rijbewijs snel haalt. 

Doel = rijbewijs halen. Middel = elke avond leren

Verklaring / argument

Want, omdat, daarom, vanwege, immers.

Ik hou van honden, omdat ze goed luisteren en je ze dingen kunt leren. 

Voorwaarde

Als... dan..., wanneer, tenzij, in (voor) het geval dat

Als je goed luistert, dan weet je wat hij bedoelt. 

Samenvatting / conclusie

Samengevat, kortom, dus, al met al, vandaar dat

Kortom, signaalwoorden en tekstverbanden zijn niet zo ingewikkeld als veel leerlingen vaak denken. 

Oefenen; onthoud jouw score

Wat is een signaalwoord

Wat zijn signaalwoorden?

1. Woorden die verbanden tussen zinnen leggen.
2. Ze geven een signaal, zodat je weet waar je gebleven bent met lezen.
3. Ze geven voor welk publiek de schrijver de tekst heeft geschreven.
4. Woorden die extra informatie geven

'verder' is een signaalwoord van opsomming.

1. waar
2. niet waar

Wat is/ zijn een signaalwoord(en) van: opsommend verband?

1. Ten eerste
2. Bijvoorbeeld
3. Zo
4. tenslotte

Welk signaalwoord is een signaalwoord voor voorbeeld?

1. zoals
2. ten slotte
3. tegenover
4. denk aan

wat is een signaalwoord van: OPSOMMING

1. ook
2. maar
3. al met al
4. zoals

Welk signaalwoord is een signaalwoord voor tegenstelling?

1. zoals
2. daarnaast
3. echter
4. zo

Welk signaalwoord is GEEN signaalwoord voor 'tijdsvolgorde'?

1. eerst
2. ten slotte
3. daarna
4. denk aan

Uitslag

0 fout = alles begrepen!

1 en 2 fouten = bijna alles begrepen :)

3 of meer fouten= nog extra oefenen

Aan de slag!

Wat? NN H2 blz. 40 t/m 45 maken: start, 1, 2, 3 (kader), 4 (basis)

Hoe? Nieuw Nederlands leerwerkboek en schrift

Tijd? 30/40 minuten + vanmiddag afronden

Hulp? Je gaat zelfstandig aan de slag. Bij vragen kom ik langs. 

Klaar? Tekstverbanden oefenen via eindexamensite.nl

Signaalwoord

Geen signaalwoord

 

   ook

   aan

  word

   zo

maar

  slecht

Signaalwoorden 

van voorbeeld

Signaalwoorden 

van voorwaarde

Signaalwoorden van opsomming

Signaalwoorden van samenvatting

Signaalwoorden van oorzaak&gevolg

Signaalwoorden van tegenstelling

Signaalwoorden van tijd

Signaalwoorden van conclusie

dus

vervolgens

echter

omdat

kortom

ten tweede

mits

bijvoorbeeld

als

zoals

al met al

vervolgens

hierdoor

want

maar

daarentegen

ook

Aan de slag!

Wat? NN cursus 1 §2 opdracht 5 t/m 8 + cursus 1 §5 opdracht 1 t/m 7

Hoe? Nieuw Nederlands leerwerkboek en schrift

Tijd? 30/40 minuten + vanmiddag afronden

Hulp? Je gaat zelfstandig aan de slag. Bij vragen kom ik langs. 

Klaar? NN online cursus 7 §9 en cursus 7 §10 maken

Aan het eind van de les

• Weet je wat tekstverbanden zijn
• Weet je wat signaalwoorden zijn
• Weet je hoe belangrijk signaalwoorden zijn
• Ken je minimaal 3 signaalwoorden bij de verschillende tekstverbanden
• Weet je welke onderdelen jij nog extra gaat oefenen/ leren
• Kun je gerichte acties benoemen om deze doelen alsnog te behalen: extra uitleg vragen, extra oefenen, herhalen van de leerstof, goed leren, enz.
• Heb je tijdens de les goede inzet, concentratie en motivatie getoond om de lesstof te beheersen

Welke gerichte acties ga jij doen om deze doelen alsnog te behalen?

extra uitleg

extra oefenen

herhalen van de leerstof

goed leren

geen, want ik beheers de doelen al

Hoe scoor je jouw inzet deze les?

0100

Vragen?

Alles is duidelijk, ik weet wat ik moet doen

Ik heb nog een vraag, namelijk ...

Welk tekstverband hoort bij het tekstverband 'tijdsvolgorde'?

1. Terwijl
2. Daarnaast
3. Toch
4. Bovendien

Dus dit was de herhaling over tekstverbanden.
Wat is het tekstverband?

1. tegenstelling
2. voorbeeld
3. conclusie
4. opsomming

" Kortom, dit was de herhaling over tekstverbanden."
Wat is het tekstverband?

1. tegenstelling
2. conclusie
3. voorbeeld
4. opsomming

Kortom, dit was de herhaling over tekstverbanden en signaalwoorden.
Wat is het tekstverband?

1. Doel-middelverband
2. Vergelijkend verband
3. Samenvattend verband
4. Concluderend verband

Tekstverbanden, het signaalwoord 'maar' hoort bij een .......tekstverband

1. opsommend
2. uitleggend
3. tegenstellend
4. redengevend