Gram zinsdelen + woordsoorten t/m telwoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Vandaag

- Je kan alle zinsdelen van een zin benoemen**;

- Je kunt een bijstelling en bijvoeglijke bepalingen uit een zin halen.

(- Je kunt de woorden van een zin benoemen t/m het telwoord.)

Hoe?

- We werken in groepjes aan een apart onderdeel. 

- Elk groepje krijgt nog een aparte instructie van de docent.

- Elk groepje werkt aan opdrachten over het aparte onderdeel.

- Eén groepje krijgt geen instructie en werkt zelfstandig aan verdiepingsopdrachten. 

- Als jouw groepje nog niet aan de beurt is voor instructie, bestudeer je alvast het schema en probeer je de opdrachten al te maken.

De groepjes:

Lv: Inaya, Lucia,  Mees*

Ng/nd/wd/sww:   Anouk, Franka, Rutger, Swen, Tobias*, Mees*, Zoey*

Mv/bwb:  Sharvin, Mees*, Zoey* 

bvb:  Femke, Lisan

Geen uitleg: Jo'nyro, Anniek, Luuk, Stan, Tygo, Tyrone

Zelf kiezen: Elcke, Sky, Jeandré, Aislinn, Sanne, Kirsten, Melany

Meewerkend voorwerp

Een meewerkend voorwerp kan in een zin staan, maar dat hoeft niet.  Het meewerkend voorwerp (mv) kun je vinden door de volgende vraag te stellen: 

mv: aan/voor wie + wwg + ow + (lv)?

Let op: Het voorzetsel 'aan' of 'voor' kan bijna altijd worden weggelaten of toegevoegd bij het meewerkend voorwerp.

Bijwoordelijke bepaling

Een bijwoordelijke bepaling (bwb) kan in een zin staan, maar dat hoeft niet. Er kunnen ook meerdere bijwoordelijke bepalingen (bwb) in een zin staan.

Alles wat je overhoudt na het benoemen, noem je bwb. Bijwoordelijke bepalingen zijn vaak plaatsen of tijden, maar het kan van alles zijn.

Lijdend voorwerp

• Als je een zww in de zin hebt, dan heb je mogelijk ook een lijdend voorwerp in de zin. 
• Je moet dus altijd lv omcirkelen als je een zww hebt.
• Het lv vind je door een vraag te stellen:

wie/wat + pv + o + wg?

• Het antwoord op de vraag is het lijdend voorwerp. 

Bijvoeglijke bepaling

• De bijvoeglijke bepaling geeft extra informatie over het belangrijkste woord van het zinsdeel.
  

• Een bijvoeglijke bepaling kan voor of achter het zelfstandig naamwoord staan (net als het bijvoeglijk naamwoord bij woordsoorten).
  

• Er kunnen meer bijvoeglijke bepalingen bij één zelfstandig naamwoord horen.
  

Bijvoeglijke bepaling

• Bijvoeglijke bepalingen zijn meestal bijvoeglijke naamwoorden of bezittelijke voornaamwoorden (van woordsoorten).
  

     Woordgroepen met van kunnen ook een bijvoeglijke bepaling zijn.

• Een bijvoeglijke bepaling is altijd een deel van een zinsdeel.
  

Voorbeeld:

|De hele zaal |was| ontroerd |door de prachtige uitvoering|.

sww/wd/nd/ng

Soort werkwoord:

Alle werkwoorden in de zin moet je benoemen. Je kiest uit: hulpwerkwoord (hww), zelfstandig werkwoord (zww) of koppelwerkwoord (kww). 

Regels bij soorten werkwoorden

• Heb je 1 werkwoord in de zin, dan is dit werkwoord een zww of een kww.
• Heb je 2 werkwoorden in de zin, dan is de pv altijd een hww, het andere werkwoord is een zww of een kww.
• Heb je 3 of meer werkwoorden in de zin, dan is de pv altijd een hww. Het belangrijkste werkwoord is een zww of een kww. Het werkwoord of de werkwoorden die overblijven zijn allemaal hww.

Dus: Je hebt minimaal en maximaal 1 zww of 1 kww. Deze kunnen niet samen in 1 zin voorkomen. Je kunt wel meerdere hww's  in een zin hebben staan. 

ZWW of KWW?

Om te bepalen of je een zww of een kww in de zin hebt, moet je een aantal stappen volgen:

1. Is het werkwoord 1 van de 9 mogelijke koppelwerkwoorden (zijn, worden, blijven, blijken,lijken, schijnen, heten, dunken, voorkomen)?

Nee> Het werkwoord is een zww

Ja > 2. Gaat het in de zin om een plaats (waar iemand/iets is) of om een eigenschap/kenmerk (wat iemand/iets is)?

plaats> Het werkwoord is een zww.

eigenschap/kenmerk > Het werkwoord is een kww.

wwg of wwd?

Bij grammatica zinsdelen moet je aangeven of je een werkwoordelijk gezegde of een werkwoordelijk deel in de zin hebt. Dit bepaal je als volgt:

• Als je een zww in de zin hebt, heb je een werkwoordelijk gezegde (wwg).
• Als je een koppelwerkwoord in de zin hebt, heb je een werkwoordelijk deel. 

wwg of wwd?

Zowel achter een wwg als achter een wwd vul je vervulgens in wat alle werkwoorden uit ze zin zijn. 

Lijdend voorwerp of naamwoordelijk deel?

Bij grammatica zinsdelen moet je aangeven of er een lv of een nd in de zin staat. Dit doe je als volgt:

• Als je een zww in de zin hebt staan, dan heb je ook een lijdend voorwerp. 
• Als je een kww in de zin hebt staan, dan heb je ook een naamwoordelijk deel. 

Dus:

zww --> Je geeft aan dat je een wwg en een lv hebt.

kww --> Je geeft aan dat je een wwd en een nd hebt. 

Lijdend voorwerp en naamwoordelijk deel

Lijdend voorwerp --> wie/wat + pv + o + overige werkwoorden?

Naamwoordelijk deel --> wat + pv + o + overige werkwoorden?

Naamwoordelijk gezegde

Een naamwoordelijk gezegde heb je alleen bij een kww. 

Een naamwoordelijk gezegde bestaat uit het wwd en het nd.

Dus: nwg = wwd+nd

Heb je een zww dan heb je dus geen nwg.

Vandaag

- Je kan alle zinsdelen van een zin benoemen**;

- Je kunt een bijstelling en bijvoeglijke bepalingen uit een zin halen.

(- Je kunt de woorden van een zin benoemen t/m het telwoord.)

Begrijp jij nu alles van grammatica zinsdelen denk je?

1. Ja, ik begrijp alles.
2. Nee, ik heb nog een vraag over grammatica zinsdelen.

Als je zojuist B hebt ingevuld: Welke vraag over grammatica zinsdelen heb je nog? Heb je A ingevuld, zeg dan 'geen'.

Waar wil je van grammatica woordsoorten t/m de telwoorden nog (extra) uitleg over? Vul 'geen' in als je geen extra uitleg nodig hebt.