Energietransities les 2

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Overzicht van het hoofdstuk

Centrale vraag: 

Welke energietransities zijn er geweest en wat kunnen we daaruit leren voor de toekomst?

Energietransities les 2

Opdrachten maken en nakijken

blz. 101: opdracht 3, 4, 5

blz. 105: opdracht 1 t/m 10

Nederland

• NL was in de 17e eeuw een welvarend land met bloeiende industrie.
• Daar was veel energie voor nodig.
• Deze werd vooral geleverd door windmolens en turf.
• Er moeten in totaal vele duizenden windmolens hebben gestaan.
• Molens zorgden voor papier, olie uit zaden, gezaagd hout, touw, verfstoffen en broodmeel.

Engeland

• Grootschalige houtkap leidt tot zoektocht naar andere energiebron: steenkool uit mijnbouw
• Rond 1750 levert steenkool meer dan de helft van de energie in Engeland.
  
• > Men moet steeds dieper graven, waardoor energie nodig is om grondwater weg te pompen en steenkool omhoog te hijsen:
  
• Watermolens, windmolens, rosmolens en menselijke spierkracht.
• > >> Wet van energietransities:
• Inzet van nieuwe energiebronnen vereist eerst een verhoogde inspanning met oude, bestaande energiebronnen.
  
• Conclusie NL en Engeland: een snelle economische ontwikkeling is alleen mogelijk met gebruik van meer energie. Uitdaging voor de toekomst.
  

De industriële revolutie in 

Engeland

Waarom begon de Industriele revolutie in Engeland ? 

De industriële ontwikkeling aan de hand van de textielindustrie. 

- Koopman-ondernemers importeerden katoen uit de Britse kolonie India.

- De ondernemers zetten op het Britse platteland spinners en wevers aan het werk om stoffen te maken van ruwe katoen. 

- Toen de plattelandsnijverheid de vraag niet langer aankon, investeren de ondernemers in nieuwe technieken. Een doorbraak was de aansluiting van weefgetouwen en spinnewielen op stoommachines.

Spinning Jenny

De Industriële revolutie: van huisnijverheid naar fabriek

Rond 1750: enorme groei Engels economie door:

• stijging landbouwopbrengsten --> bevolkingsgroei
• bevolkingsgroei --> grotere vraag naar voedsel en kleding
• goedkope grondstoffen in Azië en Amerika --> impuls textielnijverheid

Textielnijverheid verplaatste zich naar fabrieken op waterkracht

Nadelen: 

•  moeilijker begaanbaar terrein / geen constante kracht --> stoomkracht (James Watt , 1782)

Ontwikkeling textielindustrie

Stoommachine

rond 1764 

• Door de verbeteringen van James Watt kon de stoommachine pas echt worden ingezet (1764)
• Waterkracht werd vervangen door stoomkracht!

De Engelsman James Watt voerde een aantal belangrijke veranderingen door in Newcomen's stoommachine waardoor het gebruik en de inzet makkelijker werden.

Gevolgen van de stoommachine

• Combinaties van: koolindustrie, textielindustrie en mijnpompen
• Opkomst van stoomlocomotief, stoomschepen etc.
• Vernieuwingen in water -en windkracht; concurrentie
• In Nederland werd het vertraagd door de windmolenindustrie 

De sociale kwestie

De sociale kwestie = de discussie over de werk- en leefomstandigheden van de arbeiders. 

De sociale kwestie leidde tot het invoeren van sociale wetten. 

KA 32:  Discussies over de sociale kwestie

opdracht

Zoek in je geschiedeniswerkplaats boek de emancipatiebewegingen en de politiek-maatschappelijke stromingen. 

Stap 2: schrijf op wat hun doel is en waar ze voor staan.

Opdracht sociale kwestie

Maak de opdrachten stapsgewijs op het opdrachtenblad.

Klaar?; maak opdracht 1 t/m 6  op blz. 106

maak opdracht 1 t/m 8 op blz. 108-109