PreventieKKJHC1

Preventie

KKJ/VGZ hoorcollege 1

Programma periode 3

• Hoorcollege 1:

- Preventie voorafgaand en tijdens de zwangerschap

• Hoorcollege 2:

- Preventie 0-4 jarigen

• Hoorcollege 3:

- Preventie 4-12 jarigen + 12-18 jarigen

• Hoorcollege 4:

-VGZ

Programma

• Preventie voorafgaand aan de zwangerschap
• Preventie tijdens de zwangerschap 

Gezonde leefstijl al belangrijk voorafgaand aan de zwangerschap

Factoren die de vruchtbaarheid kunnen beïnvloeden

• Schadelijke stoffen
• Leefstijl
• Onder- of overgewicht
• Medisch

Schadelijke stoffen

• Alcohol gebruik

Verkleind de kans op een zwangerschap

Negatieve impact op de kwaliteit van sperma 

Kan de eicel beschadigen

Grotere kans op een niet levensvatbaar kind 

Impotentie bij mannen

Cafeïne gebruik

Schadelijke stoffen

• Roken

Negatieve impact op de kwaliteit van het sperma

Negatieve impact op de rijping van eicellen

Schadelijke stoffen

• Drugsgebruik

Iedere drug heeft zijn eigen negatieve effecten, zoals:

verminderde zaadcelaanmaak

een geremde eisprong

Gezonde leefstijl

Ondergewicht

• BMI lager dan 19
  
• Verstoorde menstruatiecyclus; eisprong wordt geremd
• Uitblijven menstruatiecyclus; amenorroe

Overgewicht

Negatieve impact op de vruchtbaarheid zowel bij mannen als bij vrouwen

Negatieve impact kwaliteit sperma

Negatieve impact op rijping eicellen en eisprong

Medisch

• Koorts: Impact op de kwaliteit van sperma
• Medicatie
• SOA's: Verstopte eileiders en zaadleiders

Wat te doen als je zwanger wil worden?

• Gezonde leefstijl
• Geen alcohol- of drugs gebruik
• Niet roken
• Foliumzuurgebruik

Foliumzuur

• Innemen als er een zwangerschapswens is
• Stoppen na 10 weken zwangerschap
• Essentiële rol bij opbouw DNA, dit gebeurt in de eerste weken
• Neem één tablet foliumzuur van 0,5 mg per dag
• Voorkomen neuraalbuisdefecten

Neuraal buisdefecten

• Problemen bij de aanleg van het centrale zenuwstelsel
• Voorbeelden van neuraalbuisdefecten zijn:

- Open rug (spina bifida)

- Open hoofd (anencefalie)

Spina bifida

• Ruggenwervels niet goed gevormd
• Ruggenmerg en zenuwen niet goed ontwikkelt
• 90% spina bifida aperta
• Soms spina bifida occulta (geen wond zichtbaar)

anencefalie 

• Bovenkant van de schedel ontbreekt
• Hersenen zijn niet goed ontwikkelt

Preventie tijdens de zwangerschap

Waarom wordt zwangere vrouwen geadviseerd geen lever te eten?

1. Wegens de hoge dosering vitamine a
2. Wegens het hoge vetgehalte
3. Wegens de hoge dosering hormonen

Alcoholgebruik tijdens de zwangerschap is alleen schadelijk tijdens de eerste twee trimesters

1. Juist
2. Onjuist

'Een zwangere vrouw moet eten voor twee'

1. Juist
2. Onjuist

Leefstijl regels

• Gezond voedingspatroon
• Gebruik met mate cafeïne en glycyrrhizine (drop)
• Gebruik met mate vitamine A; Geen lever en met mate producten waarin lever verwerkt is
• Geen rauw vlees
• Geen rauwe melk, rauwe melkse kazen en rauwe vis
• Geen alcohol gebruik
• Geen drugs
• Niet roken

Gezonde voeding

glycyrrhizine

Komt voor in drop en zoethoutthee

Vocht vasthouden

Hypertensie

Vitamine A

Zit in dierlijke producten. Daarnaast zit het als toevoeging in margarine, halvarine en bak- en braadproducten

In lever zit veel vitamine A

Verhoogt de kans op aangeboren afwijkingen

Geen rauw vlees

Kans op toxoplasma besmetting

Toxoplasmose: infectieziekte

Miskraam, overlijden baby en aangeboren afwijkingen

Toxoplasmose

Listeriabacterie

Zit in rauwe melk, rauwmelkse kazen, rauwe vis en rauw vlees

Miskraam en vroeggeboorte 

Na geboorte zeer ernstige infectie: sepsis

Alcoholgebruik

Schadelijk op elk moment van de zwangerschap

Mogelijke gevolgen:

• Miskraam
• Vroeggeboorte
• leer- en concentratieproblemen
• laag geboortegewicht
• Ontwikkelingsproblemen
• Alcoholverslaving latere leeftijd
• Ernstig aangeboren afwijkingen (zoals FAS)

Foetaal alcohol syndroom

• Aandoening veroorzaakt door alcoholgebruik tijdens de zwangerschap
• Kenmerken zijn:

- Vertraagde groei en ontwikkeling

- Slechte zuigreflex

- Neurologisch problemen

- Afwijkingen aan het gezicht, organen en andere lichaamsdelen

Roken

• Lager geboortegewicht
• Miskraam
• Placenta praevia
• Abruptio placenta

Placenta praevia

Drugsgebruik

• Laag geboortegewicht
• Miskraam
• Negatieve impact op ontwikkeling organen
• Na de geboorte onthoudingsverschijnselen

Gezondheidsbedreigingen

• SOA's

- Syfilis: Miskraam, doodgeboren, skeletmisvorming, tandafwijkingen

- Gonorroe

- Chlamydia: conjunctivitis, pneumonie

- Herpes: na geboorte erg gevaarlijk, herpesencefalitis

- Hepatitis B: besmetting kind tijdens bevalling

- Hepatitis C: besmetting kind tijdens bevalling

- HIV: besmetting kind tijdens bevalling

Gezondheidsbedreigingen

• Infectieziekten:

- Toxoplasmose

- Rubella (rode hond); Miskraam, afwijkingen

- Streptokokken B: besmetting kind tijdens bevalling, kan leiden tot meningitis of sepsis

- Zikavirus: Afwijkingen ongeboren kind (microcefalie)

Microcefalie

Gezondheidsbedreigingen

• Geneesmiddelen gebruik

- Categorie A: Geen schadelijke effecten

- Categorie B: Niet met zekerheid vaststaan of ze veilig zijn voor de mens

- Categorie C: Bekend/vermoed wordt dat er schadelijke effecten zijn voor de foetus, zonder misvorming

- Categorie D: Ernstig vermoeden dat zij aangeboren afwijkingen veroorzaken

Softenon

Middel tegen o.a. slapeloosheid en ochtendmisselijkheid

Leidde tot afwijkingen aan armen en benen

Di-ethylstilboestrol (DES)

Gegeven bij dreigende abortus

Ernstige afwijkingen vrouwelijke genitaliën

Ioniserende straling

Radioactieve straling en röntgenstraling

Aangeboren afwijkingen, kans op leukemie

Taak JGZ verpleegkundige

Prenataal huisbezoek:

• Doel: mogelijkheid tot het tijdig signaleren van problematiek, waardoor al in een vroeg stadium geïntervenieerd kan worden 

Toetsstof

• Hoorcolleges
• Uit Nederlands Leerboek Jeugdgezondheidszorg:

- Hoofdstuk 2: Paragrafen 2.3 + 2.4 + 2.5

- Hoofdstuk 3: Parafrafen 3.3 + 3.4

- Hoofdstuk 4: Paragrafen 4.3 + 4.4 + 4.5.8

- Hoofdstuk 5: Paragrafen 5.3 + 5.4 + 5.5.1 + 5.5.8

- Hoofdstuk 6: Paragrafen 6.3 + 6.4 + 6.5.4 + 6.5.8

- Hoofdstuk 7: Paragraaf 7.3.2