3.1 organismen in hun omgeving

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

biotische factoren

abiotische factoren

ecosysteem

aanpassen aan het ecosysteem planten

abiotisch vs. biotisch

Biotisch: levend en dood

dus alle organismen:

1. bacterien

2. schimmels

3. dieren

4. planten

resten van organismen:

afgevallen bladeren

Abiotisch: levenloos

 het klimaat

de bodem

water

de lucht

Ecosysteem

biotische en abiotische factoren die samen 

een geheel vormen.

Verschillende niveau's

• ecoysteem (a-biotisch en biotisch samen)
  
• levensgemeenschap (alleen biotische dus organismen) 
  
• populatie (een bepaalde soort in een gebied) 
  
• inidividu 
  

planten die zich aanpassen

<-voorjaarsbloeiers

klimplanten->

<-wortelrozet

woestijnplanten->

Wat	Basis: 3.1 opdr. 3 t/m 5 en 11 t/m 15 (blz. 147 t/m 151) Kader: 3.1: opdr. 3 t/m 12 (blz. 105 t/m 107)
Hoe	vijf minuten zelfstandig stil (ZS) * Geen vinger opsteken *Aan het werk * Stil en stoor niemand *Blijf op je plek Laatste vijf minuten zachtjes fluisteren (ZF)
Tijd	Tot de bel
Hulp	Boek en aantekeningen
Opbrengst	Snap je de stof beter
Klaar	Samenvatten, huiswerk voor andere vakken, boek lezen

Biotisch

Er is een populatie konijnen. Een populatie vossen eet deze konijnen. Het aantal vossen hangt af van het aantal prooidieren, in dit geval de konijnen. 

Als er een afname komt van het aantal konijnen, komt er ook een afname van het aantal vossen. Dit komt doordat de vossen te weinig kunnen eten en minder nakomelingen krijgen. Zo is er evenwicht.

Van individu tot ecosysteem

dieren die zich aanpassen

<-warmbloedig

wintervacht->

koud: isolatie/vetlaag->

<-warm: groot oppervlak

leefwijze

Wat is geen biotische (levende) factor?

1. Water
2. Schuilplaats onder bomen
3. Voedsel
4. Roofdieren

Hoe noemen we alle alle levende organismen en abiotische factoren in een gebied?

1. Voedselkringloop
2. Verbrandingsformule
3. Ecosysteem
4. Gemeenschap