9.3 Politiek Nederland

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

9.3 Politiek Nederland

Leerdoelen

aan het eind van deze les:

• weet je hoe de verzuiling eindigde 
• weet je hoe de politiek eruit zag na WOII
• kun je verklaren waarom de politiek veranderde vanaf de jaren 60

Verzuiling

• De verdeling van de Nederlandse samenleving in 4 groepen (zuilen): protestanten, katholieken, liberalen, socialisten
• Eigenlijk werd het van je verwacht dat je alleen omging met mensen binnen je eigen zuil
• Er was veel sociale controle: familie, vrienden en de buurt controleerden of je je wel aan de 'regels' van de zuil hield.

Verzuiling II

• tijdens WOII leek verzuiling te stoppen
• maar na WOII werd verzuiling weer opgepakt
• nieuwe verzuilde partijen: CHU, PVDA, VVD, KVP

Willem Drees

Willem Drees (PvdA) was tussen 1948 en 1958 minister-president. In deze tijd was er de 'rooms-rode coalitie'.

'Vadertje Drees' wordt dan ook wel gezien als de grote man achter

de verzorgingsstaat, hoewel sommige wetten niet eens door hem zijn bedacht.

Het verhaal gaat dat Nederland de Marshallhulp heeft gekregen omdat de toenmalig minister-president Willem Drees de vertegenwoordiger van de Verenigde Staten in plaats van met een staatsbanket, met een kopje thee met een mariakaakje ontving. De vertegenwoordiger vond dat Nederland de steun blijkbaar hard nodig had en dat een land met een zo sobere minister-president het geld ongetwijfeld goed zou besteden.

Jaren '60

• jaren 60: jongeren meer individualistisch 
• ontstaan nieuwe politieke partijen: bestaande partijen niet meer zeker van vaste aanhang
• partijen samenvoegen: CDA
• problemen niet meer oplossen door compromissen te sluiten 
• tegenstellingen zichtbaar aantonen via media -> polarisatie 

een nieuw landschap

• jaren 90: voor het eerst geen confessionele partij in de regering > paarse kabinetten olv. Wim Kok 
• hierdoor ruimte voor vernieuwing: homohuwelijken,  euthanasiewet
• meer behoefte aan transparantie (geen achterkamertjespolitiek) > doelstelling niet haalbaar 

Populisme

In de jaren '90 verliezen mensen het vertrouwen in de politieke partij op wie zij altijd hadden gestemd. 

• Deze grote groep gaat stemmen op de nieuwe, populistische politieke partijen die worden opgericht. 
• Populistische leiders zeggen te doen wat het volk wil, want ‘het volk heeft altijd gelijk’. Lastig is dat wat het volk wil, niet altijd kán.

Populistische politici worden soms in korte tijd heel populair. Maar als later blijkt dat ze hun beloftes niet kunnen waarmaken, raken zij die populariteit snel weer kwijt. Enkele jaren later komt er dan weer een andere populistische partij die opnieuw de mooiste beloftes doet.

Pim Fortuyn

• Pim Fortuyn wordt in 2001 leider van de nieuwe partij Leefbaar Nederland. Fortuyn beweert ‘te zeggen wat hij denkt en te doen wat hij zei’. 
• Vooral over de islam is hij erg negatief. Hij zei dat hij het opneemt voor de ‘gewone’ mensen die door de politiek in de steek zijn gelaten. 
• Fortuyn wordt snel erg populair, maar in 2002, vlak voor de verkiezingen, wordt hij vermoord.