les 1: theorie ophalen + personages/perspectief

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Welkom

Ga zitten. Pak pen, papier en een markeerstift. 

           Nederlands havo 4

Verhaalanalyse

• Ik ken mijn beginsituatie.
• Ik kan een aantal termen benoemen die gebruikt worden om een verhaal te analyseren
• Ik ken de rollen van personages, de elementen van de structuur en de verschillende perspectieven en kan ze herkennen binnen een verhaal. 
• 
  
• 
  
• .

Opdracht

Denk terug aan Dagen van gras, verhalen of boeken die je voorgaande jaren (voor school) hebt gelezen. Waaruit bestaan ze? Wat maakt een verhaal compleet of verschillend van een ander verhaal? Welke technieken past een schrijver toe?

Noteer welke termen jij nog kent + evt de definitie

Opdracht

Vergelijk je antwoorden met je buurman/buurvrouw: welke antwoorden zijn hetzelfde of juist verschillend?

Verhaalanalyse

• Personages - perspectief
• Structuur
• Spanning
• Setting en ruimte
• Tijd
• Thema's en motieven
• Stijl

Personages

• Hoofdpersoon: om wie het verhaal draait, heeft een doel
• Bijvoorbeeld: moordenaar vinden (detective), zichzelf leren kennen (psychologische roman)
• Bijpersoon: vervult een rol: helpt (helper), werkt tegen (tegenstander) of is neutraal (afzijdige)

Personages

• Type: dit personage verandert niet en heeft enkele duidelijke karaktertrekken. Types leer je oppervlakkig kennen en vooral het uiterlijk wordt beschreven.
• Karikatuur: als het type overdreven wordt.

Personages

• Karakter: heeft verschillende ideeën en eigenschappen, reageert telkens ander of anders dan verwacht en verandert in de loop van het verhaal. Van een karakter kom je veel over zijn gevoelens en gedachten te weten. Hij maakt een ontwikkeling door.

Conflictmodel

• evenwicht: stabiele situatie
• motorisch moment: conflict ontstaat
•  ontwikkeling: hoofdpersoon leert
• oplossing/voorlopig nieuw evenwicht

Perspectief

• Het gezichtspunt van waaruit je het verhaal meemaakt
• ik-perspectief
• personaal perspectief
• alwetende verteller/auctoriaal perspectief

Ik-perspectief

• Vanuit een ik-personage dat meedoet in het verhaal
• Gekleurd door de gedachten, gevoelens, opvattingen, ervaringen van die persoon
• Subjectief: niet betrouwbaar
• Belevende ik: op dat moment
• Vertellende ik: achteraf

Personaal perspectief

• Hij/zij-personage dat meedoet in het verhaal
• Gekleurd door de gedachten, gevoelens, opvattingen, ervaringen van die persoon
  
• Subjectief: niet betrouwbaar

Auctoriaal perspectief

• De verteller staat buiten het verhaal
• Geeft er soms wel commentaar op
• Hij weet van alle personages wat ze waarnemen, denken, voelen.
• Objectief perspectief

Schrijf mee: vragen/opmerkingen etc.

Opdracht

Bespreek met elkaar het verhaal De scheiding: welke vragen riep het op, welke kun je invullen? Waar gaat het over? Etc. 

Open plekken

• Wie is ik?
• Wie is de hij?
• Waarom gedraagt hij zich vreemd?
• ...
• ...

Open plekken

• Waarom ligt ie onder het bureau? hondje: onder het bureau liggen, achterin de auto, stank, plassen en poepen, in het bos, eten uit blik, drinken uit wc etc. etc.
• Wat verandert er voor de ik? eerst heen en weer, woont nu in flat (traplopen), mist de kinderen, is met de man mee, man heeft nieuwe contacten, vriendin die hem blij maakt met water en fijn wandelen

• Hoe heeft een scheiding invloed op een hond? vreemde geuren, vreemde mensen, moet wennen. Heeft meer invloed dan je denkt
  
  
• ik-perspectief

Personages/perspectief

• Ik-perspectief vanuit de hond
• Hoofdpersoon: de hond
• Bijpersonen: de kinderen, de man en de vrouw, de minnaar 
• Conflict: de scheiding, uiteindelijk nieuw evenwicht

Evaluatie

Wat was voor jou nieuw? Is er meer of minder blijven hangen dan je verwachtte?

Huiswerk

Leer de paragrafen van literatuurgeschiedenis