Les Jodendom ISK

• Levensbeschouwing
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Het Jodendom

Leerdoelen

• Je leert over het geloof ´Jodendom´
•  Je leert dat het is ontstaan rond 2000 voor. Chr.
•  Je leert over Stamvaders (aartsvaders of stichters: Abraham, Isaak, Jakob)
• Je leert over het heilige boek en de synagoge.

 

Tenach

Het geloof werd vastgelegd in een heilig boek: De Tenach.    T    hora

                           e

                           N   ebiïm

                           a

                           Ch  etubim

In de Tenach staan: 

• Joodse wetten
• Joodse leefregels
• Joodse geschiedenis

De vijf boeken van Mozes heten samen de Thora en zijn ook onderdeel van de Tenach. Zij zijn op rollen geschreven. 

De tien geboden

Mozes, Sinaï

Schrijven in het Hebreeuws:

• van rechts naar links;
• zonder klinkers; 
• voorbeeld:  lyceum= mcl
  
• Lezen met een Jad: aanwijsstokje

Vier belangrijke geloofspunten

1. Er is één God

Het jodendom is een monotheïstische godsdienst (= één God). Joden spreken de naam van God (Jahweh) niet uit. In plaats daarvan zeggen ze 'Adonai', wat 'Heer' betekent.

2. Het verbond tussen God en de joden

De joden zijn de nakomelingen van Abraham en hebben een Verbond met God gesloten. Joden beschouwen zich als het uitverkoren volk van God. In de Thora staat welke bedoeling God met hen heeft.

3. Naleving van de wet

God heeft met de joden afspraken gemaakt. God heeft beloofd het joodse volk te beschermen. Ook heeft hij het joodse volk een eigen land beloofd: het beloofde land. Joden moeten zich aan de leefregels van God houden: de Tien Geboden van Mozes (te vinden in de Thora).

4. Het geloof in een Messias

Joden geloven dat er een verlosser (Messias) komt die een einde zal maken aan alle ellende in de wereld en het Rijk van God zal heersen. Volgens sommige joden is dit een ideale samenleving hier op aarde, andere joden geloven dat dit een ideale toestand na dit leven is in de hemel. 

Hoeveel jaar geleden is het Jodendom ongeveer ontstaan?

1. 1000 - 2000 jaar
2. 2000 - 3000 jaar
3. 3000 - 4000 jaar
4. 4000 - 5000

Jodendom is een.....

1. polytheïstische godsdienst (Meer goden)
2. monotheïstische godsdienst (1 god)

Hoe wordt het heilige boek van het Jodendom genoemd?

1. Koran
2. Vedas
3. Tebrach
4. Tenach

Een aanwijsstokje om mee aan te
geven waar in de Thora je bent gebleven
met lezen; letterlijk 'hand'

1. Jad
2. Sjoel
3. Berit
4. Kosjer

Wat is een ander woord van Synagoge?

1. Gebedshuis
2. Huis
3. Kerk
4. Bibliotheek

waarom dragen joodse mannen een keppeltje?

1. omdat het dan opvalt dat ze kaal zijn
2. om respect voor God te tonen
3. om te laten zien dat ze de thora in het hebreews kunnen lezen
4. gewoon voor de leuk

Wat zie je op
de afbeelding?

1. Bijbel
2. Oude Testament
3. Thora
4. Nieuwe Testament

Verschillende stromingen binnen het jodendom

Orthodoxe joden

Liberale joden

Niet-religieuze joden

Orthodoxe joden geloven dat de Thora letterlijk van God komt. Daarom vinden ze het belangrijk om trouw aan de Thora te zijn. Ze houden zich strikt aan de regels. Zo eten ze geen varkensvlees, werken ze niet op de sabbat en gaan regelmatig naar de synagoge. Ze zijn duidelijk te herkennen: de mannen hebben baarden en lange pijpenkrullen langs hun slapen, dragen zwarte kleding en een hoed. Volgens Orthodoxe joden is iemand joods als zijn/haar moeder joods is.

Liberale joden zijn van mening dat de Thora door God geïnspireerd is, maar door mensen is geschreven. De precieze leefregels zijn voor hun niet van belang. Het gaat om de waarden die in de Thora een belangrijke rol spelen: liefde tot God, naastenliefde en rechtvaardigheid. Deze waarden kunnen ook nu nog een leidraad vormen voor het menselijk handelen; een bron van ethische inspiratie voor liberale joden.

Dit zijn mensen die wel tot de joodse bevolkingsgroep behoren, maar verder niets met het geloof doen. Zij volgen geen joodse leefregels (meer) en geloven ook niet (meer) in God. Ze zijn joods omdat ze een joodse moeder hebben.

 -  sabbat

613 leefregels (miswot)

De sabbat begint op vrijdagavond met zonsondergang en eindigt op zaterdagavond met zonsondergang

Heilige dag in de week, bedoeld voor rust, geloof/godsdienst en familie

Het herinnert de joden aan de schepping van de wereld door God (JHWH) en de Exodus (bevrijding uit de slavernij)

Men heeft een maaltijd met het gezin, volgt de diensten in de synagoge en bezoekt familie

Kosjer eten

Kosjer eten is belangrijk. 

Kosjer betekent rein of geoorloofd

Joden zien bloed als een symbool van het leven. 

In het voedsel zit geen bloed. 

Joden eten geen varkensvlees. 

Orthodoxe joden mengen het vlees niet met melkproducten. Dit gebeurt uit respect voor het leven. Melkproducten komen van levende dieren.

Kosjer kun je vergelijken met het woord 'hallal' dat moslims gebruiken voor rein.

Orthodoxe joden hebben aparte pannen voor melk- en voor vleesgerechten. Ook hebben ze apart bestek en serviesgoed.

Als het kan, heeft men zelfs twee keukens.

Kosjer eten

Bar - Bat Mitswa

- Bar Mitswa voor jongens

- Bat Mitswa voor meisjes

- Op 13- jarige leeftijd

- De Thora foutloos oplezen in de Synagoge

- Afgesloten met een feestelijke maaltijd

Besnijdenis

- Voorhuid wordt verwijderd

- Achtste dag na de geboorte

- Na de besnijdenis krijgen jongens ook pas de naam

- Ook een ritueel bij moslims

Adonai betekent Heer.

1. Waar
2. Niet waar

De joodse rustdag heet:

1. Zakat
2. Salat
3. Sjocheet
4. Sabbat

Welke uitspraak is onjuist:

1. de sabbat begint op zaterdagochtend
2. Meisjes zijn eerder volwassen voor de joodse wet dan jongens
3. Bij joden is de besnijdenis een belangrijk ritueel
4. Eten dat joden mogen eten heet kosjer

Joden spreken het woord 'god' altijd uit.

1. Waar
2. Niet waar

Welke uitspraak is niet waar?

1. Joden kennen 613 leefregels
2. De leefregels bestaan uit geboden en verboden
3. Liberale joden houden zich streng aan de leefregels
4. de 10 geboden zijn onderdeel van de leefregels