Cryptografie (deel 1)

• Informatica
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4-6

Cryptografie

Leerdoel

Aan het eind van deze les:

- Je benoemt waar encryptie vandaan komt 

- Je begrijpt de werking van substitutie-cryptografie en transpositie-cryptografie.

Waar denk jij aan bij cryptografie?

Wat betekent Cryptografie

Cryptografie, van het Griekse Krypto (verborgen) en Grafo (schrift), is de studie en toepassing van technieken om informatie te verbergen of te beschermen tegen lezen door onbevoegden. 

Encryptie

Substitutie-cryptografie

Bij substitutie is er sprake van het vervangen van tekst, woorden of hele zinnen door alternatieve karaktercombinaties.

Zomaar een zin

De kat ligt te zonnen en heeft nog geen honger

Maar wat als het codetaal betreft?

Kat = vijand

zonnen = terugtrekken

honger = aanvallen

Wat zou de zin dan betekenen...

De kat ligt te zonnen en heeft nog geen honger

Kat = vijand
zonnen = terugtrekken
honger = aanvallen

Maar wat als het codetaal betreft?

De kat ligt te zonnen en heeft nog geen honger

Kat = vijand

zonnen = terugtrekken

honger = aanvallen

De vijand is zich aan het terugtrekken en gaat nog niet aanvallen

Caesarrotatie

Julius Caesar leefde tussen 100 v.Chr. en 44 v. Chr. Communiceren over afstanden was niet zonder gevaren. 

Om er zeker van te zijn dat zijn berichten niet door de vijand gelezen werden was hij één van de eerste personen die encryptie ging toepassen.

Zijn encryptie is bekend geworden als de caesarrotatie.

Caesarrotatie

d

jhkhlp = geheim

Nu jullie, wat staat hier: (9 rotatie)
mnin fnp unrmc wjja axvn

Rozenkruisers

De rozenkruisers, een geheim genootschap uit de 15e eeuw, hadden ook een eigen crypografie gabaseerd op substitutie.

Rozenkruisersgeheimschrift

Wat is de oplossing?

Transpositie-cryptografie

Bij transpositie is er sprake van het verplaatsen van tekst en woorden.

Kolomtranspositie

Een ingewikkelder soort transpositie is de kolomtranspositie. Hier gaan we werken met een sleutelwoord. In ons voorbeeld is het sleutelwoord LEONARDO. De letters van dit woord worden volgens alfabet genummerd, van links naar rechts. Onder dit woord schrijven we de klare tekst van links naar rechts en boven naar onder.

De klare tekst is DIT DRINGENDE BERICHT IS ZEER GEHEIM.

Voorbeeld

                                 L  E  O  N  A  R  D  O

                                 4  3   6  5   1  8   2  7

                                -----------------------------

                                 D  I   T  D  R  I   N  G

                                 E  N  D E  B  E  R   I

                                 C  H  T  I   S  Z  E   E

                                 R  G  E H  E  I   M

Voorbeeld

                                                          L  E  O  N  A  R  D  O

                                                          4  3   6  5   1  8   2  7

                                                          -----------------------------

                                                          D  I   T  D  R  I   N  G

                                                          E  N  D E  B  E  R   I

                                                          C  H  T  I   S  Z  E   E

                                                          R  G  E H  E  I   M

                               Cijfertekst: RBSE NREM INHG DECR DEIH TDTE GIE IEZI

Code 2 — Transpositie

Codewoord: Enigma:

elgeeoeuce debrrnpdnin ieakhhtene thljckazof senbtojktr ineiiidetj

Wat is de oplossing?

moderne cryptografie 

Ook bij de moderne cryptografische algoritmes voor computergebruik wordt transpositie gebruikt in combinatie met substitutieversleuteling. Daar worden dan binaire gegevens vervangen en van plaats verwisseld. 

Leerdoel

Aan het eind van deze les:

- Je benoemt waar encryptie vandaan komt 

- Je begrijpt de werking van substitutie-cryptografie en transpositie-cryptografie.

My brain hurts....

😒🙁😐🙂😃