VEI M3 8.5 Taakverdeling binnen groepen 2022 2023

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 3

8.5 Taakverdeling binnen groepen

Begrippen bij 8.5 Taakverdeling binnen groepen

rangorde   De plaats van een dier in een groep.

taakverdeling    In een groep dieren vertonen niet alle dieren                                           hetzelfde gedrag.

Leerdoelen bij 8.5 Taakverdeling binnen groepen

Je kunt de functie van taakverdeling binnen een groep soortgenoten beschrijven en verschillende typen taakverdeling onderscheiden.

Territorium - Territoriumgedrag
Wat is NIET waar?

1. Een territorium is een eigen leefgebied
2. De grenzen van een territorium worden afgebakend
3. Vooral vrouwtjes bewaken het territorium
4. Het territorium wordt verdedigd door te dreigen en evt. te vechten is territoriumgedrag

Welke vorm van sociaal gedrag zie je hier?

1. Taakverdeling
2. Territoriumgedrag
3. Paringsgedrag
4. Broedzorg

Welk sociaal gedrag is hier te zien?

1. dreiggedrag
2. voedingsgedrag
3. verzorgingsgedrag
4. baltsgedrag

Hoe bepaalt een hond zijn territorium?

1. door te piepen
2. door tegen iets aan te plassen
3. door te kwispelen
4. Door te rollen over de grond

Welke vorm van sociaal gedrag is dit?

1. Overspronggedrag
2. Imponeergedrag
3. Dreiggedrag
4. Territoriumgedrag

Wat is sociaal gedrag?

1. een leeuw die een gnoe opeet
2. een kat die sist naar een hond
3. een leeuw die vecht met een andere leeuw
4. een man die zijn hond leert pootjes geven

Leerdoelen

Je kunt de functie van taakverdeling binnen een groep soortgenoten beschrijven en verschillende typen taakverdeling onderscheiden.

Rangorde

• In sociale groepen bestaan rangorden: vaste plaats (status) van dieren in de groep.

• Rangorde zorgt ervoor dat een groep als geheel kan overleven (door duidelijkheid in wie welke rol draagt en hoe er wordt samengewerkt).

• Rangorde zorgt ook voor rust in de groep.

• De rangorde kan door dominantie of leeftijd bepaald worden. 

Taakverdeling binnen groepen

Bij dieren die in groepsverband leven vind er vaak een taakverdeling plaats. 

• op wacht staan
• voedsel zoeken
• op de kinderen passen

Bij een taakverdeling is het belangrijk dat iedereen zich aan de regels houdt. 

Rangorde bij chimpansees

• Om rust te bewaren.
  
• Bovenaan komen: imponeergedrag + vechten.
  
• Bondjes/vriendschap belangrijk.
  
• Sterkste dus niet per se bovenaan.
  
• Eenmaal bovenaan kost het moeite daar te blijven.
  
• Rang staat niet vast, veranderlijk.

Rangorde in groepen

 = de plaats van een dier in de groep.

Een rangorde voortkomt conflicten tussen dieren, bijvoorbeeld ruzie over voedsel. 

• Bij kippen = pikorde                                                    

0

Rangorde bij chimpansees

man

Mannelijke chimpansee die bovenaan wil komen:

• Imponeergedrag vertonen, soms   

       vechtpartijen.

• Bondjes en vriendschappen sluiten.
• Moet samenwerken en ervoor zorgen dat zij hem blijven steunen.

Sterkste dus niet per se bovenaan.

Eenmaal bovenaan kost het moeite daar te blijven.

Rangorde bij chimpansees

vrouw

Vrouwelijke chimpansees:

Klimmen omhoog in de rang als er iemand boven hun sterft.

Rangorde binnen een gemeenschap staat niet vast, maar kan veranderen. 

Taakverdeling bij bijen

• Bijen leven in een staat van zo'n 60.000 bijen.

• Één koningin: legt de eieren

• Darren (mannetjes, ontstaan uit onbevruchte eitjes): bevruchting koningin. 
• Werkbijen (vrouwtjes, ontstaan uit bevruchte eitjes): vervullen bijna alle taken.

Wat is de leider van de groep

1. Dominant
2. Onderdanig
3. Rangorde
4. De grootste

Bij veel dieren die in groepen leven is er sprake van een rangorde.
Wat is een rangorde?

1. De volgorde van dieren van oud naar jong
2. De volgorde waarin dieren mogen eten
3. Het oudste dier is de baas
4. Ieder dier kent zijn plaats

Wolven leven van prooien die veel groter zijn dan zijzelf.
Die kunnen ze alleen overmeesteren wanneer ze samenwerken.
In de groep heeft elke wolf zijn plek in de rangorde.
In het algemeen is de taakverdeling in een rangorde in het voordeel van

1. het individu
2. de groep
3. het individu en de groep
4. de soort

In welke groep dieren verwacht je de minste ruzie?

1. Zwakke leider
2. Onduidelijke rangorde
3. Waar geen rangorde is
4. Sterke leider

Bas heeft zijn 4 kippen geobserveerd om te kijken wie elkaar pikt. Zijn resultaten:
*kip 1 pikt kip 4
*kip 2 pikt kippen 1,3,en 4
*kip 3 pikt kip 1 en 4
Wat is de rangorde in de ze groep?

1. kip 2 staat boven aan de rangorde, kip 4 onderaan
2. kip 4 staat boven aan de rangorde, kip 2 onderaan
3. de volgorde in rangorde is kip 3, 4, 2 en als laatste 1
4. de volgorde in rangorde is kip 2, 4,3 en als laatste 1

Aan het werk

Maak van basisstof 8.5

Opdracht 

1 t/m 7

Opdracht 4 hoeft niet

Klaar? Werk verder aan je werkstuk.