8.3 kracht en beweging

• Natuurkunde
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

• Je weet dat de eenheid van kracht Newton is,
  
• Je weet dat krachten als een pijl getekend kunnen worden,
• Je weet dat krachtenpijlen een richting en een aangrijpingspunt hebben en de lengte van de pijl in verhouding is met de grootte van de kracht.

Hoe ontstaat beweging?

Voor beweging heb je kracht nodig.

Bij de wielrenner  is dat spierkracht.

Ontstaan van beweging

- Spierkracht

- Zwaartekracht

- Waterkracht

- Windkracht

- Motorkracht

- Veerkracht

Voortstuwende kracht

De kracht die er voor zorgt dat een voorwerp beweegt (of kan bewegen). De richting is altijd in de bewegingsrichting.

Voorbeelden:

• motorkracht (auto, scooter, e-bike, ...)
• spierkracht (mens of dier)
• zwaartekracht (als iets naar beneden beweegt)

Voortstuwende kracht

Aangrijpingspunt in het voorwerp.

Richting is met de beweging mee.

Tegenwerkende krachten

Als je fietst, merk je dat de luchtweerstand je afremt. Je voelt deze weerstand als tegenwind.

Hoe sneller je beweegt, hoe groter de luchtweerstand.

Een aerodynamische vorm zorgt er voor dat je minder last hebt van luchtweertstand.

Tegenwerkende kracht

De kracht die er voor zorgt dat een voorwerp dat beweegt tegengehouden wordt zodat het voortbewegen moeilijker gaat. De richtining van de kracht is tegen de beweging in

Voorbeelden:

• luchtweerstand 
• rolwrijving (tegengehouden door de bodem en de wielen)
• schuifweerstand(tegengehouden door de bodem en de onderkant)
• remkracht (tegengehouden door de rem)

Rolweerstand

Ook de rolweerstand van je wielen remt je af. De rolweerstand is groot op een ruwe ondergrond zoals een grindpad of zand.

tegenwerkende kracht

Aangrijpingspunt in het voorwerp.

Richting is tegen de beweging in.

De nettokracht

De nettokracht is het verschil tussen de voortstuwende kracht en de tegenwerkende kracht.

Het symbool is F_netto

De eenheid is Newton (N)

Nettokracht

F links = 700 + 800 = 1500N

F rechts = 500 + 400 + 500 = 1400N

Nettokracht = 1500 - 1400

Nettokracht = 100N

Krachten en beweging

Bij voorwerpen die met een constante snelheid bewegen, zijn alle krachten in evenwicht.

Als je alle krachten bij elkaar optelt, heb je een Netto kracht van 0 Newton

Wanneer de krachten niet gelijk zijn, veranderd de snelheid.

Versnellen en vertragen

wanneer de snelheid van een voorwerp steeds groter wordt, heet dat versnellen

Wanneer de snelheid van een voorwerp steeds kleiner wordt, heet dat vertragen

Versnellen of vertragen

Als je meer spierkracht gebruikt dan de weerstand, ga je sneller. Als je minder spierkracht gebruikt dan de weerstand, ga je langzamer. 

Bekijk het volgende plaatje. 

Aan de slag

Maken van 8.3 

2 t/m 13

Wat is snelheid?

snelheid

hoeveel afstand je in een bepaalde tijd aflegt 

Als iets een snelheid heeft kun je uitrekenen welke afstand wordt afgelegd in een bepaalde tijd.

afstand = snelheid x tijd

s=v⋅t

Snelheid = afstand ÷ tijd

Eenvoudig voorbeeld om het begrip snelheid uit te leggen.

Voorbeeld 2

Afstand = 10 m

Tijd = 2 sec.

Snelheid = 5 m/s

Voorbeeld 1

Afstand = 25 km

Tijd = 1 uur

Snelheid = 25 km/h

Snelheid berekenen

s = Afstand in kilometers (of meter)

v = Snelheid in km/h (of m/s)

t = tijd in uur (of seconde)

gemiddelde snelheid

Schippers liep 200 m in 21,63 seconde.

v

vgem=​t​​s​​

v=​21,63​​200​​

v=9,25m/s

Snelheid

Aan de slag

Maken van 8.3

14 t/m 29