§ 5 Emancipatie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

§ 5 Emancipatie

Kenmerkende aspect:

De toenemende westerse welvaart die vanaf de jaren zestig van de 20e eeuw aanleiding gaf tot ingrijpende sociaal-culturele veranderingsprocessen

Begrippen

• handelingsonbekwaamheid getrouwde vrouwen
• Dolle Mina
• Man-Vrouw-Maatschappij
• Tweede feministische golf
• anticonceptiepil
• soepele echtscheidingswetgeving
• onderwijsdeelname meisjes
• Algemene Wet Gelijke Behandeling
• Homohuwelijk

Waardoor veranderden de maatschappelijke verhoudingen in Nederland van 1948-2008?

De was

• het zwaarste werk van de week
• 1 of 2 dagen per week, de hele dag
• Ca 1953. Wasmachines schreeuwend duur: gehuurd .
• Pas vanaf ca 1970 centrifuge
• Huishouden was een dagtaak
• (In 1938 bezat de helft van het aantal huishoudens een stofzuiger)

https://www.maandvandegeschiedenis.nl/page/5718/lang-leve-de-wasmachine

• tot 1956: vrouwen handelingsonbekwaam (als een minderjarig kind

• vrouwen in overheidsdienst werden ontslagen bij huwelijk

• Confessionelen hadden meerderheid in parlement

Anticonceptiepil

Babyboom 1945 - 1950

Scherpe daling vanaf begin jaren '60: emancipatie, stijging welvaart en anticonceptiepil: mogelijkheid om moederschap uit te stellen > meer carrière

Tot 1919: Eerste feministische golf

Strijd voor kiesrecht en toegang hoger onderwijs

Jaren 1960: Tweede feministische golf

"Dolle Mina": brutaal

"Man-Vrouw-Maatschappij": redelijk

2e fem. golf

• strijd voor volledige emancipatie van vrouwen:


• 1971 Soepele regels voor echtscheiding:
• geen verzoek beide partners nodig 
• geen bewijs van overspel meer nodig
• Gelijk loon (wet in 1975)
• Recht om zelf te beslissen over abortus (gelukt 1981)
• Mannen meer taken in huishouden
• Streven naar gratis kinderopvang (niet gelukt)

Eerder was echtscheiding alleen mogelijk als minstens één van beiden langdurig overspel bekende als bewijs van 'duurzame ontwrichting'. Vrouwen waren financieel afhankelijk van hun man, als zij overspel bekenden kregen ze geen geld uit het huwelijk. Daarom logen echtgenoten regelmatig dat zij overspel hadden gepleegd. 

• 1994: Algemene Wet Gelijke behandeling: extra bescherming tegen discriminatie op grond van godsdienst, geaardheid, geslacht, afkomst enz.

• 
  
• 2001: eerste homohuwelijk ter wereld in Nederland
  

meer emancipatie 

en

individualisering

examenvraag

In 1963 verscheen in het vrouwenblad Margriet een advertentie voor het 'Tankmodel', een nieuw model stofzuiger van Philips. In een fotostrip werd het verhaal verteld van een vrouw die problemen heeft met haar oude model stofzuiger. Met haar man schaft zij het 'Tankmodel' aan, waarna zij weer probleemloos kan stofzuigen.

In de tijd dat de advertentie geplaatst werd, deden zich in Nederland twee veranderingen voor:

1 Nederland werd een consumptiemaatschappij.

2 De emancipatie van de vrouw kwam op gang.

Geef voor beide veranderingen aan of deze met de advertentie ondersteund kunnen worden of niet.

antwoord

• Kern van een juist antwoord is:
  
• Verandering 1 kan met de advertentie wel ondersteund worden, omdat in een vrouwenblad voor stofzuigers werd geadverteerd, waaruit blijkt dat in huishoudens (moderne) apparaten hun intrede hadden gedaan / dat het toen interessant was voor bedrijven om te adverteren voor producten (wat past bij een consumptiemaatschappij) 

• Verandering 2 kan met de advertentie niet ondersteund worden, omdat de advertentie ervan uitgaat dat de vrouw stofzuigt (en niet de man) / dat de vrouw samen met haar man een stofzuiger koopt (waaruit niet blijkt dat de vrouw geëmancipeerd is) 2

Leswerk 

Maak de examenvragen over de tweede feministische golf