Paragraaf 4.2: De puberteit

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Welkom allemaal!

Let op de volgende punten:

• Pak je boek 
• Schrift en pen voor aantekeningen
• Mobiel in de kluis!

Mooi! Dan gaan we beginnen!

Wat gaan we doen?

• Herhaling paragraaf 4.1: Geslachtsorganen

• Uitleg paragraaf 4.2: De puberteit

• Zelfstandig aan de slag met opdrachten van paragraaf 4.2

Hieronder zie je een schematische tekening van het voortplantingsstelsel van de vrouw. 

Sleep de naam van het onderdeel naar de juiste plek.

Vagina

Urineblaas

Urinebuis

Eileider

Baarmoeder

Eierstok

Uitwendige geslachtsorganen vrouw

Buitenste schaamlippen

Binnenste schaamlippen

Vagina opening

Clitoriseikel

Plasbuis opening

Anus

Gevoelig voor prikkels.
Hier vindt de ontwikkeling van eicellen plaats.
Hier vindt de ontwikkeling van het ongeboren kind plaats.
Hier komt het sperma bij de geslachtsgemeenschap.
Vervoeren van eicellen.
Vormen slijm waardoor de toegang tot de vagina gladder wordt.

Elk orgaan van het vrouwelijke voortplantingsstelsel heeft zijn eigen taak.

Kies bij elke taak het juiste orgaan.

eierstokken

binnenste schaamlippen

baarmoeder

clitoris

eileiders

vagina

Paragraaf 4.2: Puberteit

Lesdoelen

1. kan uitleggen wat de functie is van hormonen.
2. Ik kan de lichamelijke en geestelijke veranderingen in de puberteit beschrijven.

Wat zijn hormonen?
Voorbeelden?

Hormonen

• Hormonen = stoffen die de werking van organen regelen
• Stromen door bloedbaan --> werken alleen op plaatsen waar het orgaan/weefsel er gevoelig voor is.
• Geproduceerd in hormoonklieren

Hypofyse

• Hormoonklier
• produceert hormonen die zorgen voor:

   - groeispurt  

   - productie van zaadcellen /  

     rijping van eicellen  

   - activeert eierstokken / testes om geslachtshormonen te produceren  -> secundaire geslachtskenmerken

Het begin van de puberteit

Hypofyse (hormoonklier) activeert de 

geslachtsorganen --> maken

geslachtshormonen

Testosteron = mannelijk 

geslachtshormoon

Oestrogeen = vrouwelijk

geslachtshormoon 

Wat zijn geslachtskenmerken?

• Primaire geslachtskenmerken heb je vanaf je geboorte
• Secundaire geslachtskenmerken ontwikkel je vanaf de puberteit

Je wordt vruchtbaar in de puberteit 

jongen - start productie zaadcellen

meisje - ongesteld  (eicel rijpen)

Wanneer ben je puber?

De geestelijke- en lichamelijke veranderingen die je doormaakt in de puberteit vinden door hormonen plaats. 

De Hypofyse is een hormoon-

klier die hormonen maakt die de 

werking van de hormoonklieren in de zaadballen en eierstokken regelen. Deze maken de geslachtshormonen oestrogeen en testosteron.

Zaadballen maken testosteron --> zaadcellen

Eierstokken maken oestrogeen -->eicellen

Geestelijke veranderingen

• Sociaal
• Zelfstandiger
• Onzeker
• Seksualiteit

Lesdoelencheck

Kan ik:

- uitleggen wat de functie is van hormonen?

- lichamelijke en geestelijke veranderingen in de puberteit beschrijven?

Wat zijn hormonen?

1. Een bepaald type bloedcellen
2. Stoffen die processen in je lichaam regelen
3. Stoffen die werken op hormoonklieren
4. Geurstoffen die worden uitgescheiden

Wat is de functie van hormonen?

1. Hormonen zorgen voor de voeding van veel hormoonklieren
2. Hormonen zorgen voor het maken van zuurstof
3. Hormonen regelen de werking van organen die het doelwitorgaan zijn van dit hormoon
4. Hormonen zorgen voor snelle reacties op bepaalde prikkels

Bloed bevat hormonen.
Welk bloedproduct bevat de meeste hormonen?

1. bloedplaatjes
2. bloedplasma
3. rode bloedcellen
4. witte bloedcellen

Sleep de onderstaande secundaire geslachtskenmerken naar het juiste vak (zie boven).

secundaire geslachtskenmerken

jongen

secundaire geslachtskenmerken

beiden

secundaire geslachtskenmerken

meisje

borsten

groeispurt

baard in de keel

bredere heupen

okselhaar

gespierdere lichaamsbouw

pubishaar

gezichtsbeharing

volgroeien vulvalippen

Wat is geestelijke ontwikkeling?

1. Het groter en zwaarder worden van een organisme
2. Het veranderen van je verstand
3. Wanneer een organisme nieuwe dingen leert
4. Verandering in de bouw van een organisme

Huiswerk

Wat:

 Paragraaf 4.2: opdrachten 1 t/m 8

Hoe:

Alleen of in tweetallen (fluisteren!)

Hulp nodig? Zoek het op in je boek of vraag om hulp

Klaar? maak een samenvatting en een begrippenlijst van paragraaf 4.2 of maak een overzicht van alle secundaire geslachtskenmerken

Nabespreking:

• Zijn er nog vragen?

• Hoe vonden jullie de les?

Tot slot:

Schuif je stoel aan

en

Ruim je afval op

Tot de volgende les!