1.2 Europees landbouwbeleid

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-6

§1.2 Europees landbouwbeleid

Wat zie je?

Waar komt dit voor?

Waarom komt dit hier voor?

Is dit gewenst?

Komt dit overal zo voor? 

Openingsfoto

Beschrijving van de openingsfoto

https://www.nationalgeographic.nl/milieu/2018/09/in-beeld-de-millingerwaard-uniek-natuurgebied-in-nederland

De uiterwaard aan de zijoever van de Waal ten oosten van Nijmegen ligt kort voorbij het punt waar de Rijn zich splitst in het Pannerdensch Kanaal en de Waal. Het prille groen toont zich in tientallen tinten, de meidoorns bloeien prachtig wit, overal hoor je vogels en in de verte staan twee gallowaykalfjes. ‘Altijd opletten,’ zegt Wouter Helmer, mijn gids op deze dag. ‘Bij kleintjes is er steevast een moeder in de buurt.’ De Millingerwaard is onderdeel van de Gelderse Poort, een nieuw natuurgebied van drieduizend hectare van Staatsbosbeheer, gelegen aan het begin van de Nederlandse rivierdelta.

https://www.nationalgeographic.nl/milieu/2020/05/als-het-dak-van-de-wereld-smelt

Programma 

• Terugblik
• Filmpje
• Stuk uitleg + aantekeningen
• Huiswerk
• Einde
  
  

Terugblik 

• Waarom is landbouw belangrijk?
  
  
• Wat is het verschil tussen een landbouw-
  bedrijf van nu en vroeger?
  

• Waarom zijn veel boeren nu boos?
  

Leerdoelen 

- Wat is het GLB en waarvoor dient dit beleid?

- Wat zijn de gevolgen van het GLB voor Nederland en de rest van EU?

Aantekeningen

Maak aantekeningen in je schrift 

EEG - GLB

EEG-landen starten met landbouwbeleid rond 1960

Peilers:

1. genoeg en betaalbaar voedsel
2. redelijk inkomen voor boeren

EEG maatregelen

Productsubsidie

Boeren kregen geld per product dat ze leverden, omdat de productie omhoog moest: eten voor iedereen!

Specialisatie

Boeren gingen zich specialiseren om meer te maken

Mechanisatie

Arbeiders werden vervangen door machines. Een dure investering, maar op de lange termijn handig!

Intensivering

Meer verbouwen op klein stuk land. 

Productie kosten omlaag en opbrengst verhogen

Specialisatie	Toeleggen op één activiteit of product
Mechanisatie	Vervangen van menselijke arbeid door machines.
Intensivering	Meer arbeid, kapitaal of kennis gaan gebruiken per dier, hectare of product.

Het platteland veranderde...

Welk begrip hoort hierbij?

1. grotere boerenbedrijven 

2. kleinere bedrijven opgeslokt en bedrijfsbeeindiging 

3. landschap op de schop door ruilverkaveling

Gevolg schaalvergroting

Ruilverkaveling: het opnieuw inrichten van landbouwgrond → afname aantal boeren

3620 percelen  -119 boeren                       219 percelen- 3 boeren 

Ruilverkaveling 

Voor & Na 

Grenzen aan de groei 

• Er kwam een overschot van voedsel! 
• Boeren moesten weer minderen  en kregen boetes als ze te veel produceerden...(quota) (?)
  
  ...maar ze hadden net geinvesteerd
  in hun bedrijven!

Boerenprotest

Lezen en verwerken

Ga aan de slag met §1.2 

opdrachten 2 t/m 4

§1.2 Europees landbouwbeleid

Programma 

• Terugblik / huiswerk
• Stuk uitleg + aantekeningen
• Opgaven
• Einde
  
  

Meer of minder?

npo.nl

Leerdoelen 

- Wat is het GLB en waarvoor dient dit beleid?

- Wat zijn de gevolgen van het GLB voor Nederland en de rest van EU?

De rol van de Europese Unie

EU opgericht in 1993 → uitbreiding aantal landen met als doel het bevorderen van vrede, democratie en welvaart.

Voordeel:

•  grotere interne markt → vrij verkeer goederen, diensten, kapitaal, personen

Nadeel:

• hoge invoerrechten voor landen buiten de EU -->  EU-lidstaten worden beschermd (protectie)
• EU-boeren ontvangen uitvoersubsidie voor agrarische producten                            --> negatief effect voor landen buiten de EU, want landbouwproducten onder kostprijs verkocht (dumping)

Inkomenssubsidie

Afschaffing productiesubsidies en quota (2017) → marktwerking en concurrentie binnen landen EU neemt toe.

●  Inkomenssubsidie: financiële steun als aanvulling op eigen inkomen→ bedrijven moeten voldoen aan strenge eisen: dierenwelzijn / milieu / voedselveiligheid

●  Nieuwe EU-lidstaten kunnen concurrentiestrijd vaak niet aan→ veel bedrijven moeten nog moderniseren

•  Polen (EU-lid sinds 2004) → stijging export door subsidies. 

   -helft van de boeren heeft hiervan geprofiteerd 

   -helft van de boeren gestopt of afhankelijk van inkomenssubsidie

En nu?

• geen productiesubsidie of quota meer
• grote concurrentie tussen boeren in de EU
• Kan je bedrijf niet concurreren: inkomenssubsidie of bedrijfsbeëindiging
• Boeren hebben een onzekere toekomst 
  

Dit alles heeft ook invloed op het platteland in Nederland

Plattelandsontwikkeling

Afschaffen productiesubsidies en hoge eisen inkomenssubsidie → achteruitgang platteland:

• mensen trekken weg
• voorzieningen verdwijnen
• landschappen raken in verval
  

Maatregelen om platteland leefbaar te houden:

• starten boerderijwinkel
  
• verbeteren lokale infrastructuur
  
• bevorderen plattelandstoerisme

Plattelandsontwikkeling

Meer aandacht voor landschappelijke kwaliteit: 

Mate waarin een landschap gewaardeerd wordt op basis van natuurlijke en culturele kenmerken:

• gebruikswaarde → geschikt voor wonen en werken?
• belevingswaarde → ervaringen van bewoners en gebruikers
• toekomstwaarde → duurzame inrichting van platteland
  

Naar een nieuw landbouwbeleid

Drie belangrijke pijlers 1) economie 2) natuur en milieu 3) leefbaarheid

1. Kerndoelen blijven → voldoende betaalbaar voedsel & stabiel inkomen voor boeren
   
2. Verduurzamen Europese landbouw, aandacht voor:                             -  Voedselkwaliteit                                                                                 -  Natuur & milieu (stikstof / bestrijdingsmiddelen / mestoverschot)       -  Inkomenssteun voor boeren die verduurzamen
3.  Behoud leefbaarheid platteland
   

Nieuwe landbouwbeleid

Lezen en verwerken

Je moet de geschiedenis van het GLB kennen en de gevolgen hiervan voor de landbouw en inrichting van het land.

De begrippen mechanisatie, schaalvergroting, specialisatie en  ruilverkaveling

Maak van §1.2 opdrachten 5, 6 en 7