1hv-3-4.2-h/v

• Biologie
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1

4.2 De bouw van botten

Op tafel:

Chromebook (lessonup opgestart)

boek

Telefoon in telefoontas

Planning

• Herhaling
• Leerdoelen
• Uitleg
• Zelfstandig werken
• Volgende keer

Welke botten horen bij de borstkas?

1. Schouderblad, borstbeen, ribben
2. Sleutelbeen, borstbeen, ribben
3. Borstbeen, ribben, borstwervels
4. Ribben, borstwervels, halswervels

Welke functies heeft het skelet?

Zet de botten op de juiste plek

Schedel

Heupbeen

Schouderblad

Scheenbeen

Ruggenwervel

Knieschijf

Dijbeen

Ribben

Leerdoelen

• Je kunt de bouw van botweefsel en kraakbeenweefsel beschrijven.
• Je kunt beschrijven hoe de samenstelling van botten verandert tijdens het leven.

Pijpbeenderen

Platte beenderen

Type beenderen

Pijpbeenderen 

Pijpbeenderen: langwerpige beenderen (komen vooral in de ledematen voor). Dijbeenderen en kuitbeenderen

Pijpbeenderen

Pijpbeenderen zijn hol

Beenmerg: vetopslag (geel beenmerg)

In de knobbels: maakt rode en witte bloedcellen (rood beenmerg)

Platte beenderen

Bevat rood beenmerg 

Ontstaan bloedcellen

De bouw van botten

Botten bestaan uit kalkzouten en collageen (lijmstof)

• Kalkzouten geven stevigheid/hardheid
• Collageen (Lijmstof) zorgt voor de buigbaarheid

Hierdoor zijn botten stevig maar 

breken ze niet snel

De bouw van botten

In het skelet komt botweefsel en kraakbeenweefsel voor. 

Tussen de cellen zit tussencelstof. 

Kraakbeenweefsel: de cellen liggen in groepjes bij elkaar in elastische tussencelstof. 

Waar kan je kraakbeen vinden?

 De bouw van botten

Botweefsel: tussencelstof bestaat vooral uit kalkzouten en een beetje collageen.

In botweefsel liggen de cellen in kringen om kanaaltjes die bloedvaatjes bevatten

Verandering in botweefsel

Baby: skelet bestaat vooral uit kraakbeenweefsel. De botten van baby's bevatten veel collageen.

Als je ouder wordt verandert dit in botweefsel, doordat er meer kalkzouten en minder lijmstof in de botten zit.

Baby's

Hebben veel lijmstof en weinig kalk in hun botten. Ze breken bijna nooit een bot. Ze zijn ook erg soepel en lenig. 

Bejaarden

Hebben veel kalk en weinig lijmstof in hun botten. Als ze vallen, breken ze snel hun botten. 

Fontanellen

• De schedelbeenderen bij baby's zitten nog niet vast

Waarom is het belangrijk dat de fontanellen bij een baby nog niet zijn dichtgegroeid?

Welk weefsel is steviger? En welk weefsel is buigzamer?

1. Kraakbeen is steviger, botten zijn buigzamer
2. Botten zijn steviger en er is geen verschil in buigzaamheid
3. Botten zijn steviger, kraakbeen is buigzamer
4. Kraakbeen is steviger en er is geen verschil in buigzaamheid

Sleep de woorden naar de juiste afbeelding.

Bevat veel lijmstof

Bevat weinig lijmstof

Bevat veel kalkzouten

Is buigzaam

Bevat weinig kalkzouten

Beenweefsel

Kraakbeenweefsel

Is hard en niet buigzaam

Zelfstandig werken

Wat: 1. Lezen 4.2 (boek blz. 17t/m19) Markeer de belangrijkste dingen die in de les zijn besproken.

          2. Maak opdrachten in online boek: 4.2: 1, 4, 7, 8

          3. Leren afb. 1 + 2 + 3 (botten)

Hoe: Individueel

Hulp: De tekst

Klaar: 1. Oefenen botten  of 

             2. Maken begrippenlijst 4.2 of 

             3. Maken samenvatting 4.2

            

Volgende keer

Weektaak: paragraaf 4.2 + 4.3 (online boek)

• 4.2: 1, 4, 7, 8
• 4.3: 1, 6, 8
• Leren botten (4.1 afb. 1+2+3)

Volgende les:

4.3 Beenverbindingen