H5 politiek

• Maatschappijkunde
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 3,4

Wie zit er in het kabinet?

1. ministers en staatssecretarissen
2. Koning en ministers
3. Eerste en Tweede kamerleden

Na deze les kan ik 

• uitleggen hoe het kabinet tot stand komt 
• uitleggen wat de taken van de regering zijn 
• de taken van de koning benoemen  

kabinetsformatie

Voor een coalitie is het volgende nodig: 

1. Partijen moeten samen 76 of meer zetels hebben. 

2. Ze moeten kunnen samenwerken 

kabinet: ministers en staatssecretarissen

staatssecretaris: een hulpminister  

regering: ministers samen met de koning

kabinetsformatie: onderhandelingen over welke partijen samen gaan regeren

coalitie: twee of meer partijen die samen de regering vormen

uitleg

Tweede Kamerverkiezingen

Elke 4 jaar stemt het volk op de Tweede Kamer.

Er zijn 150 zetels die worden verdeeld over de politieke partijen.

Na de verkiezingen begint de formatie van het kabinet. 

uitleg

1. Onderzoek 

De Tweede Kamer benoemt een informateur. Dat is een ervaren politicus die gaat onderzoeken welke partijen samen een coalitie kunnen vormen. 

Voor een coalitie is het volgende nodig: 

1. Partijen moeten samen 76 of meer zetels hebben. 

2. Ze moeten kunnen samenwerken 

uitleg

2. De informatie 

De informateur voert gesprekken met de partijen die samen een kabinet willen vormen. 

Ze stellen een regeerakkoord op. Daarin staan de plannen voor de komende jaren. 

informateur Tjeenk Willink met de kamervoorzitter (april 2021)

uitleg

3. De formatie 

De Tweede Kamer benoemt de formateur. Meestal is dat de leider van de grootste partij in het nieuwe kabinet. 
Hij/zji overlegt met de coalitiepartijen over de verdeling van ministeries en staatssecretarissen. 

Meestal wordt de formateur de minister-president. 

uitleg

4. Beëdiging 

Het nieuwe kabinet wordt door de Koning beëdigd. Ze worden officieel benoemd

uitleg

machtsmiddelen (GT) 

Het kabinet heeft een aantal machtsmiddelen 

• regeringspartijen hebben een meerderheid in het parlement 
• ministers hebben hulp van veel deskundige ambtenaren 
• afspraken zijn vooraf vastgelegd in een regeerakkoord 
• kabinet kan dreigen met een kabinetscrisis

uitleg

Wat doet het kabinet? 

Elke minister heeft zijn eigen beleidsterrein (onderwerp)
Ministerraad: dit zijn alle ministers samen 
kabinet: ministers en staatsecretarissen

 
Het kabinet heeft de volgende taken: 
1. Wetten maken 

2. Wetten uitvoeren 

3. opstellen van rijksbegroting (wordt voorgesteld met Prinsjesdag) 

uitleg

https://www.rijksoverheid.nl/ministeries

Prinsjesdag 

Koning leest de troonrede voor. Hierin staat wat de ministers hebben bereikt en welke plannen ze hebben voor volgend jaar. 

In de rijksbegroting staat het overzicht van de inkomsten en uitgaven voor het komende jaar. 
In de algemene beschouwingen debatteert de Tweede Kamer over de plannen en rijksbegroting. 

uitleg

Constitutionele monarchie

De koning is het staatshoofd van Nederland (monarchie). Hij moet zich aan de grondwet (constitutie) houden. 

Via erfopvolging, wordt binnen één familie bepaald wie het volgende staatshoofd wordt. 

Niet iedereen wil dat Nederland een monarchie is. Sommige mensen willen liever een republiek (een gekozen president). 

uitleg

Koning 

• Ministeriële verantwoordelijkheid: kabinet is verantwoordelijk voor wat de koning zegt en doet 
• is onschendbaar: de koning hoeft aan niemand uit te leggen wat hij doet of waarom
• Geheim van Noordeinde: wekelijks overleg met minister president  

uitleg

Wat doet de koning? 

• ministers en staatssecretarissen beëdigen 
• symbolische functie: handtekening onder wetten zetten, burgemeesters benoemen, overleg met minister president. 
• ceremoniële functie: troonrede voorlezen op Prinsjesdag 
• representatieve functie: ons land vertegenwoordigen in het buitenland  

uitleg

Wie schrijft de troonrede

1. koning
2. ministers