Parlementaire democratie 2 - Parlement en Trias Politica

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Parlement en Trias Politica

Parlement (1e en 2e Kamer)

-Controleert of wetten correct worden uitgevoerd door de regering

-Keurt wetsvoorstellen goed, zodat die worden uitgevoerd voor de regering

-Dient wetten in (2e Kamer)

Regering (staatshoofd en minister)

-Dient wetsvoorstellen in bij het parlement

-Verantwoord zich tegenover het parlement 

Eerste Kamer

-75 leden

-Senaat

-Mag wetsvoorstel niet veranderen - ja/nee

-Extra controle van de Tweede Kamer

-Indirect gekozen door Provinciale Staten 

Tweede Kamer

-150 leden

-Behandel wetsvoorstellen

-Kan wetsvoorstellen wijzigen of afwijzen

-Dient wetsvoorstellen in

-Rechtstreeks gekozen door Nederlandse kiezers

Fracties

Alle Kamerleden behoren tot een fractie

Fractie: de groep vertegenwoordigers van een politieke partij

Bijvoorbeeld: CDA-fractie, D66-fractie, etc.

De fractie wordt geleid door een fractievoorzitter

Er zijn regeringsfracties en oppositiefracties

Regeringsfracties: ministers in de regering

Oppositiefracties: alles buiten de regering

Verhouding regering en parlement

Trias Politica:

• Wetgevende macht - Regering en Staten-Generaal + Parlement -Stelt wetten vast waar burger en overheid zich aan moet houden
• Uitvoerende macht - Regering - Zorgt dat goedgekeurde wetten worden uitgevoerd. Ministers geven richtlijnen aan.
• Rechtelijke macht - Rechtbank, Gerechtshof & Hoge Raad - Beoordeelt of mensen en de overheid wetten hebben overtreden. Doet uitspraak in conflicten 

Taken Eerste en Tweede Kamer

Wetgevende taak: 

De 1e en 2e kamer hebben twee rechten:

1. Stemrecht bij wetsontwerpen (aanvaarden of verwerpen)

2. Budgetrecht (rijksbegroting goedkeuren of aanpassen)

Tweede Kamer mag ook:

1. Recht van initiatief (wetsontwerpen indienen)

2. Recht van amendement (wijzigingen aannemen)

Taken Eerste en Tweede Kamer

Controlerende taak

Controleren of ministers hun werk goed doen hebben de 1e en 2e kamer rechten om informatie te krijgen:

1. Rechts op (schriftelijke) vragen

2. Recht van interpellatie 

3. Rechts op parlementaire enquête

4. Recht op indienen van een motie 

Recht op (schriftelijke) vragen

Vragen aan ministers of staatssecretarissen door Kamerleden

Bewindslieden moeten binnen 3 weken antwoorden

Dinsdag: wekelijks vragenuurtje - Bewindslieden kunnen hier om mondelinge toelichting vragen

Recht op interpellatie

Interpelleren  betekent een minister ter verantwoording roepen

Gebeurt tijdens een spoeddebat

Spoeddebat kan als ten minste 30 Kamerleden het verzoek ondersteunen 

Recht op parlementaire enquête

Biedt de mogelijkheid tot gedetailleerd onderzoek te doen naar een onderdeel van het regeringsbeleid

Als de Kamer van mening is dat:

1. De Kamer te weinig informatie heeft om oordeel te geven

2. De regering bepaalde informatie achterhoudt

Vaak een zaak van groot maatschappelijk belang. Een speciale commissie van Kamerleden wordt benoemd. Iedereen wordt onder ede gehoord.

Recht op indienen motie

Een motie is een verzoek aan een minister

Drie speciale moties:

1. Motie van treurnis (achteraf)

2. Motie van afkeuring (uitvoering)

3. Motie van wantrouwen (vaak ontslag)

Opdracht

Ga aan de slag met je PO!