1.2 Verwering en erosie T/H

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo t, havo
• Leerjaar 2

1.2: Verwering en erosie

Planning van vandaag

Leerdoelen

1. Afronden 1.1 door laatste uitleg en/of opdrachten nakijken + quiz + behandelen leerdoelen.

2. Start uitleg 1.2.

3. Maken opdrachten 1.2.

4. Afsluiten.

* Je weet wat verwering en erosie is

* Je begrijpt hoe verwering en erosie voor reliëf zorgen.

* Je kunt het reliëf van gebieden op een kaart indelen in laagland tot en met hooggebergte.

Hoog en laag

In Noord-Amerika zie je landschappen die in hoogte verschillen.

Hoe ontstaan die hoogteverschillen in het landschap?

Reliëf

= Hoogteverschillen in het landschap.

Mechanische en chemische verwering

Verwering

Mechanische verwering

Chemische verwering

1. Vorstverwering (verwering door bevriezen)

2. Verwering door planten (biologische verwering

Vorstverwering

Waar komt vorstverwering voor?

Op plekken waar het boven en onder 0 graden is. Bijvoorbeeld in de bergen.

Vorst?

Vorst = bevriezing

= Regen loopt in de spleten in de steen. Water bevriest als het heel koud wordt. Water dat bevriest zet uit. Door het uitzetten van het ijs wordt te spleet steeds groter. Uiteindelijk breekt de steen. 

Verwering door wortels van planten

Wortels van planten en bomen zorgen voor het breken van gesteente als ze steeds dikker worden.

havo: Noemen we ook wel biologische verwering

Puinhelling

Puinhelling

= Een opeenhoping van stenen die door een aardverschuiving naar beneden is gevallen.

Al dat verweerde gesteente en puin wat van een berg naar beneden komt, stapelt zich in de loop van de tijd op en vormt een puinhelling.

[wijs puinhelling aan]

Een puinhelling is dus een helling die bestaat uit brokken steen, die van de berg zijn afgebrokkeld.

Je ziet op de foto een duidelijke grens waar de begroeiing ophoudt.

Bomen of stuiken die op de helling willen groeien worden bedolven onder de stukken steen.

Puinhelling

Chemische verwering

Het gesteente verandert van samenstelling door zuurstof, zuren en vocht.

Chemische verwering

Havo: In een warm en vochtig klimaat verlopen chemische processen sneller en gaat het verweren dus harder

Stenen op transport: erosie

1. Steen die door verwering los is geraakt rolt vaak naar beneden een rivier in.

2. De stenen botsen tegen elkaar aan en worden gladder. 

3. De stenen schuren over de bodem van de rivier. De bodem wordt hierdoor dieper uitgeschuurd. Dit noem je erosie.

Erosie

= Het uitschuren van materiaal door water, wind en ijs.

Erosie

Erosie is het afslijten van een rots door water, wind en ijs

Verwering en erosie

Bij verwering valt een stuk steen uit elkaar.

Op zijn eigen plek.

Er is geen sprake van transport (verplaatsing)

Bij erosie wordt een gesteente afgesleten.

Er is transport van sedimenten nodig (verplaatsing)

     Gletsjers 

Erosie door Gletsjers (ijs)

gletsjer

= ijsmassa in het hooggebergte die langzaam naar beneden schuift

   v-dal             u-dal      

Ontstaat door het uitslijten van rivieren (water)

Ontstaat door het uitslijten van een gletsjer (ijs)

U-dal of V-dal?

V-dal

U-dal

U-dal of V-dal?

U-dal

V-dal

U-dal of V-dal?

U-dal

V-dal

U-dal of V-dal?

V-dal

U-dal

Les afsluiten

1. Je weet wat verwering en erosie is.

2. Je begrijpt hoe verwering en erosie voor reliëf zorgen.

3. Je kunt het reliëf van gebieden op een kaart indelen in laagland tot en met hooggebergte. 

Les afsluiten

Par 1.2

Volgende les zijn de opdrachten af: 

1. mechanische verwering
2. chemische verwering

Havo: Verwering door plantengroei noemen we ook wel

1. Vorstverwering
2. Chemische verwering
3. Biologische verwering
4. Verwering door verschil in temperatuur

1. mechanische verwering
2. chemische verwering

Vorstverwering komt vooral voor in

1. berggebieden
2. woestijngebieden
3. de polen

Bekijk de foto. Goed of fout?
Op de foto zie je een puinhelling.

1. Goed
2. Fout

Is hier sprake van
verwering of
erosie?

1. Verwering
2. Erosie

Hoe langer verwering en erosie op een gebied hebben ingewerkt, hoe ...... het gebied wordt

1. hoger
2. steiler
3. vlakker
4. dieper

Wat is het verschil tussen verwering en erosie?

(kies wat het beste past)

1. Verwering is slijten, Erosie is splijten
2. Verwering is splijten, Erosie is slijten
3. Verwering komt altijd pas na erosie

U-dal

Gletsjer

V-dal

Rivier

V-dal

U-dal

Ontstaan door rivier

Ontstaan door gletsjer