V4 Latijn di 25 mei 2021

• Latijn
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Tekst 15

Een astma-aanval: een voorbereiding op de dood

Vergelijk tekst met vertaling

De volgende vertaling is van de hand van Ben Bijnsdorp.

De vertaler wijkt soms af van de Latijnse grammaticale structuur en voegt soms tekstelementen toe ter verduidelijking van de inhoud.

Als je een Latijnse tekst bestudeert, kun je een vertaling prima als hulpmiddel gebruiken. Maar je moet uiteindelijk áltijd voor ogen houden het Latijn te begrijpen.

SENECA GROET ZIJN DIERBARE LUCILIUS.

Ziekte had mij een lange vakantie gegund. Maar plotseling overviel hij mij toch weer. 'Wat voor een', hoor ik je zeggen. Heel terecht vraag je me dat: zozeer is geen enkele variant mij onbekend.

Toch ben ik aan één ziekte als het ware uitgeleverd, waarvan ik niet zou weten waarom ik hem met zijn Griekse naam (asthma) zou aanduiden, want hij kan voldoende getypeerd worden als 'benauwdheid'.

Zo'n aanval duurt maar kort en lijkt op een stormvlaag, binnen ongeveer een uur houdt hij weer op: wie kan immers langdurig de laatste adem uitblazen?

Alle denkbare kwalen hebben me bezocht: geen enkele lijkt mij lastiger. 'Hoezo?' Al het andere, wat er ook is, betekent 'ziek zijn', maar dit 'de laatste adem uitblazen'.

Daarom spreken dokters hierover als 'oefening in het sterven'. Ooit doet de geest immers wat ze vaak geprobeerd heeft.

6.54.3. Denk je dat ik je dit opgewekt schrijf omdat ik eraan ontsnapt ben? Ik handel even bespottelijk als ik gnuif over deze afloop alsof het om een goede gezondheid gaat als degene die denkt dat hij een rechtszaak gewonnen heeft wanneer hij de dag van het proces uitgesteld heeft.

6.54.3. Denk je dat ik je dit opgewekt schrijf omdat ik eraan ontsnapt ben? Ik handel even bespottelijk als ik gnuif over deze afloop alsof het om een goede gezondheid gaat als degene die denkt dat hij een rechtszaak gewonnen heeft wanneer hij de dag van het proces uitgesteld heeft.

SENECA GROET ZIJN DIERBARE LUCILIUS.

Waarop is 'dierbare' gebaseerd?

'Ziekte had mij een lange vakantie gegund'

Welk tekstelement correspondeert met 'ziekte'?

'Ziekte had mij een lange vakantie gegund'

Welk tekstelement correspondeert met 'dederat'?

'Wat voor een', hoor ik je zeggen.

Verklaar de toevoeging 'hoor ik'

nullum (r.3)

Waarnaar verwijst dit, grammaticaal?

1. longum commeatum (r.2)
2. me (r.2)
3. genere (r.3)
4. prorsus (r.3)

tamen (r.4) markeert een tegenstelling.

Citeer de twee woorden die de kern van deze tegenstelling vormen.

appellem (r.5)

Verklaar het gebruik van de modus.

Vergelijkingen

Een vergelijking bestaat uit drie delen:

• beeld
• afgebeelde
• tertium comparationis / punt van overeenkomst

'Zei Noortje dat het gaat regenen? O - ze is zó'n Cassandra!'

Beeld: Cassandra

rr. 5-6: brevis t/m impetus

Er is hier sprake van een vergelijking. Wat is het afgebeelde?

1. morbus
2. procella
3. impetus
4. brevis

rr. 5-6: brevis t/m impetus

Er is hier sprake van een vergelijking. Wat is het beeld?

1. morbus
2. procella
3. impetus
4. brevis

rr. 5-6: brevis t/m impetus

Er is hier sprake van een vergelijking. Wat is het tertium comparationis?

Bijnamen van sporters

Arjen  Robben: de Man van glas

Robert Gesink: de Condor van Varsseveld

Ruud Gullit: de Zwarte Tulp

Bep van Klaveren (bokser): The Dutch Windmill

Weinig bijnamen voor vrouwelijke sporters. Bedenk er nu een!

r.5 brevis

congrueert met:

1. valde
2. procellae
3. impetus
4. horam

r7: omnia corporis aut incommoda aut pericula per me transierunt

Citeer het tekstelement waarin Seneca eerder ongeveer hetzelfde zei.

r.8: molestius

Wat is de woordsoort?

1. bijv. nw. (stellende trap)
2. bijwoord (vergrotende trap)
3. bijv. nw (vergrotende trap)
4. bijwoord (stellende trap)

Huiswerk  25 / 5

Vert. tekst 15 t/m r.17 (esse)

Bedenk een bijnaam voor een bekende vrouwelijke atleet met een mooi tertium comparationis. Géén clichés met leeuwen of gazellen of herten.

r.10: quod conatus est

hoe vertaal je dit?

1. wat geprobeerd is
2. wat hij geprobeerd heeft
3. wat probeerde
4. wat geprobeerd wordt

rr.10-13 (hilarem t/m distulit)

Citeer uit deze regels twee infinitivi

Wat wordt er bedoeld met hoc fine? (r.11)

1. Het einde van de desbetreffende astma aanval
2. De dood
3. het einde van een astma-aanval in het algemeen
4. het einde van de brief

rr.11-13: Tam t/m distulit

Geef de strekking weer in eigen woorden

Welk woord hoort er niet bij?

1. hilarem (r.10)
2. effugi (r.11)
3. facio (r.11)
4. delector (r.12)

suffocatione (r.14)

Wat is het geslacht?

1. M
2. V
3. O
4. non-binair

Vertalen