4.2 oorzaken van conflicten

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

4.2 oorzaken van conflicten

Leerdoelen

* Je weet welke oorzaken van conflicten er zijn.

* Je begrijpt het verband tussen het uitbreken van conflicten, het tot stand brengen van vrede en de rol van de overheid daarin.

* Je kunt in een conflict de verschillende partijen en hun standpunten onderscheiden en tegen elkaar afwegen.

Wat gaan we doen?

Korte herhaling 4.1

Bespreken 4.2

Maken opdrachten

Gewapend conflict

Internationaal conflict

Binnenlands conflict of burgeroorlog

Geïnternationaliseerd conflict

Conflict binnen de grenzen van een land

Een conflict waarbij het buitenland zich met het conflict bemoeit.

Een conflict waarbij er in 1 jaar minstens 25 doden vallen

Een conflict tussen minimaal twee landen

2 beweringen:
1. Een territorium is hetzelfde als een staat
2. In een staat kunnen meerdere volken wonen

1. Beide beweringen zijn juist
2. Beide beweringen zijn onjuist
3. Bewering 1 is juist, 2 onjuist
4. Bewering 1 is onjuist, 2 juist

De Friezen zijn een ...

1. Staat
2. Natie
3. Volk

Separatisme is ....?

1. Het streven van een bevolkingsgroep bij een land te blijven.
2. Het streven van een bevolkingsgroep een autonome regio te worden.
3. Het streven van een bevolkingsgroep een eigen godsdienst te stichten.
4. Het streven van een bevolkingsgroep om een eigen staat te stichten.

JUIST

ONJUIST

Economische gevolgen van een gewapend conflict zijn zichtbaar in een bevolkingsgrafiek.

Als een staat een territorium heeft, is er sprake van één volk.

Separatisme gaat altijd met geweld

Burgeroorlogen kunnen escaleren zodat ze zich over meerdere landen verspreiden.

Welk begrip past het beste bij het paars op de kaart?

1. Staat
2. Natie
3. Natiestaat
4. Volk

Dit is een voorbeeld
van een...
(witte blokjes zijn staten,
lichtblauwe puntjes volken)

1. Meerdere volken in één staat
2. Natiestaat
3. één volk in meerdere staten

Van welke situatie in in Transnistrië sprake? Leg uit.

In hoeverre is Transnistrië een staat? Noem het begrip 'volk' in je antwoord.

4.2 Oorzaken van conflicten

Economische oorzaken

• De aanwezigheid van natuurlijke hulpbronnen in een land zorgt voor problemen, maar ook voor inkomsten. Helaas komen de opbrengsten niet altijd ten goede aan de bewoners.
  

• De winning van deze grondstoffen > zorgt voor ecologische problemen. Bijv. vergiftiging van rivieren in Peru door goudwinning. En in Nigeria maken lekkende oliepijpleidingen hele gebieden onbruikbaar voor bewoning.

• Door onrechtvaardigheid ontstaan conflicten. 

Paradox van de overvloed of resource curse

Dat in een land met veel grondstoffen de kans op een gewapend conflict groter is dan een land zonder rijkdommen.

Culturele en demografische oorzaken

Vaak conflicten tussen verschillende culturen en religies

Maar, vaak niet de oorzaak. 

Oorzaak: (combinatie van)

1. Oneerlijke verdeling van macht 

2. Gevoel achtergesteld te worden 

3. Armoede 

Voorbeeld: Irak en Syrië

Grofweg kun je moslims in twee groepen indelen:

soennieten (90% van alle moslims)

sjiieten

Wat is het verschil tussen deze twee groepen?

Soennieten volgen de profeet Mohammed, Sjiieten geloven dat Mohammed een opvolger had; Ali

Veel jongeren

Conflicten ontstaan ook snel in landen met een jeugdbult in de bevolkingsopbouw.

Wat is een jeugdbult?

• een groot aandeel 15 – 29-jarigen
  

Wat leidt tot frustratie en verzet onder jongeren?

• hoge werkloosheid
  

Demografische oorzaak

'Jheid zorgt voor extra onrust.

Culturele oorzaken of de rol van de overheid​

Is religie een oorzaak van conflicten? ​ NEE !

Maar wat dan wel? 

• Oneerlijke verdeling van de macht
• Gevoel van achterstelling ​
•  Armoede​
  
•  Dictatuur of Fragile (failed) State

Bestuurvorm

In conflictgebieden is vaak een autoritair regime of dictatuur.

 

Zoals in Saoedi-Arabië of in de Democratische Republiek Congo.

De rol van de overheid

Fragile States zijn kwetsbaar door:​

-ontbreken van controle door de overheid​

-corruptie​

-misdaad​

-economische chaos

Fragile state Peru

Waarom is Peru een fragile state terwijl dit land wel een democratie is?

• staat zorgt niet goed voor alle burgers, belangen van grote mijnbedrijven gaan voor schoon water
• bij protesten wordt gebruik van geweld gemaakter is geen persvrijheid
• rechters zijn niet onafhankelijk

Gouden regels voor vrede

Des te minder deze regels van toepassing zijn op een land, des te groter de kans is op een conflict.

Wat valt er op aan de ligging van de 'Fragile States'?

Beredeneer aan de hand van de gouden regels waarom Nederland geen Fragile State is.

Geef een voordeel en een nadeel van een dictatuur.

Aan de slag

Paragraaf 4.2