Nieuwsbegrip De egel

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 3

De egel

Wat weet je al?

Het gaat niet goed met de egel

Binnenkort zullen er in Steenwijk en Zoetermeer egels met een zender op hun rug rondlopen. Onderzoekers van Egelwerkgroep Nederland en Silvavir ecologisch advies volgen dan een aantal stadse egels in hun dagelijkse doen en laten. Het zal voor het eerst zijn dat egels in Nederland op deze manier worden onderzocht. En dat is niet voor niets, want het is slecht gesteld met de egel in Nederland.

Dalende populatie

De egelpopulatie in Nederland kent een dalende trend. Sinds 1994, het startjaar van de egeltellingen, is het aantal egels met 65 procent gedaald. Dat heeft een aantal oorzaken. Om voldoende voedsel (insecten, spinnen, regenwormen, slakken) te vergaren, hebben egels een leefgebied van al snel 10 hectares nodig. In natuurlijke omstandigheden leggen ze dan ook elke nacht zo’n 2 kilometer af, ook op zoek naar een partner en nestgelegenheid. ‘En vaak, heel vaak gaat dat niet goed. Minimaal 135.000, maar vermoedelijk meer egels bereiken op hun zoektocht de overkant van de weg niet’, vertelt Merel Klaarmond, oprichtster van de Egelwerkgroep Nederland van de Zoogdiervereniging. 

Naast het oprukkende verkeer spelen de tanende insectenstand en de enorme opkomst van egelgrootverbruikers als vos en das de dieren parten. Klaarmond: ‘De vos en de das maken heel veel natuurgebieden voor egels ‘no-go area’s’. De stedelijke omgeving is daardoor nu het belangrijkste leefgebied van de egel.’ Maar ook daar liggen gevaren op de loer. Er is weinig bekend over hoe egels zich redden in steden en hoe wij daar een steentje aan kunnen bijdragen. Egelwerkgroep Nederland en Silvavir ecologisch advies starten daarom een zenderonderzoek naar egels in de gemeenten Steenwijk en Zoetermeer.

Zendertjes

De egels uit het onderzoek worden uitgerust met een speciaal zendertje, dat iedere vijf minuten de locatiegegevens van de egel opslaat. Zo kunnen de onderzoekers zien waar de egel allemaal is geweest en waar het nachtdier zich overdag schuilhoudt. Met de gegevens van de zenders doen de onderzoekers kennis op over de nachtelijke zwerftochten van de egel, die belangrijk is voor het vinden van passende beschermingsmaatregelen. In tegenstelling tot onder andere Duitsland en het Verenigd Koninkrijk werden in Nederland nog nooit eerder egels uitgerust met zenders. Het onderzoek in Steenwijk en Zoetermeer is dus een primeur voor Nederland!

Volgens de onderzoekers zullen de zenders de egels niet hinderen in hun dagelijkse gang van zaken. De egels worden af en toe weer gevangen voor een gezondheidscontrole. Mocht blijken dat de egel conditioneel achteruit gaat, dan wordt de zender afgedaan. Na het onderzoek worden de zenders afgedaan en de dieren vrijgelaten. Het onderzoek vindt plaats van juni tot en met augustus 2020. Daarna hopen de onderzoekers de eerste resultaten te kunnen presenteren.

Egelvriendelijke tuin

Marjolein Mekking werkte jarenlang bij de dierenambulance en zag hoe vaak gewonde egels werden binnengebracht. Haar tuin is een waar egelparadijs: een omgekeerde transparante bak dient als egelrestaurant en her en der staan houten huisjes. Egels gaan er via een tunneltje in en kunnen zo ongestoord slapen of eten. ‘Mensen zijn geneigd om hun tuin vol te bouwen en te bestraten, daardoor heeft de egel minder leefgebied,’ vertelt Mekking bezorgd. ‘In veel tuinen rijdt een robotgrasmaaier: de vijand van de egel.’ Volgens haar zou iedereen met een kleine aanpassing in z'n tuin de egel al een warmer hart toe kunnen dragen. Ze raadt iedereen dan ook aan om een egelsnelweg te maken in de tuin. ‘Een kleine moeite, met veel plezier voor de egel. Geen asfalt, maar simpelweg een opening in de schutting. Zo kan 'ie makkelijk van tuin naar tuin, zonder de weg te hoeven oversteken.’

Egelziekte

Egelvriendelijke tuin of niet, helaas wordt de egel geplaagd door nóg een gevaar. Er waart namelijk een onbekende, besmettelijke ziekte rond onder egels in Nederland. Dieren die ermee besmet raken, lopen wonden en abcessen op aan hun kop en hun poten. Volgens Egelbescherming Nederland werden de eerste gevallen van de ziekte eind april in België opgemerkt. Sindsdien verspreidt de aandoening, waarvan onduidelijk is of die wordt veroorzaakt door een virus of een bacterie, zich naar het noorden. Afgaand op het aantal zieke dieren dat is binnengebracht bij opvangcentra of opgevangen door de dierenambulance zijn vermoedelijk honderden egels in Nederland met de ziekte besmet. Van de binnengebrachte egels overlijdt 30 tot 50 procent.

Egelbescherming Nederland doet in samenwerking met onder meer het RIVM en de universiteiten van Utrecht en Antwerpen onderzoek naar de oorzaak van de egelziekte. Dat de ziekte zich zo snel verspreidt hangt samen met het paarseizoen van mei en juni, waarin dieren elkaar opzoeken. Door de droogte van de afgelopen tijd komen egels ook samen op de schaarse plekken waar ze eten kunnen vinden.

Egelbescherming Nederland hoopt een quarantainelocatie te kunnen inrichten voor egels met beginnende ziekteverschijnselen. Ook roept de organisatie het publiek op om egels bij te voeren (bijvoorbeeld met kattenbrokjes, nooit melk geven!) zodat zwakke dieren voldoende voedsel kunnen vinden. Zo kunnen we de egel hopelijk een beetje helpen.

https:

Waarom gaan onderzoekers van Egelwerkgroep Nederland en Silvavir ecologisch advies onderzoek doen naar stadse egels?

Wat zijn de oorzaken dat het niet goed gaat met de egel? Noem de drie redenen.

Hoe gaan de onderzoekers tijdens het egelonderzoek te werk en wat is het doel van het onderzoek?

Hoe zorgen de onderzoekers ervoor dat de egels geen last hebben van de zendertjes?

Hoe ziet de ideale egelvriendelijke tuin eruit volgens dit stukje? Noem minimaal 3 dingen.

Hoe komt het dat de egelziekte zich zo snel verspreidt?

Wat weet je na het lezen van dit stukje over de egelziekte? Noem drie dingen.

Hoe zou je de omgeving van jouw huis of school egelvriendelijker kunnen maken? Bedenk ten minste twee dingen.