2.4 de afbraak van gebergten

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

2.4 de afbraak van gebergten

De eilanden van de Azoren liggen in de Atlantische Oceaan
bij de Midden-Atlantische Rug. Bij deze divergente plaatgrens
ontstaan lichte aardbevingen.
Beschrijf in twee stappen het ontstaan van deze aardbevingen.

De eilanden van de Azoren zijn vulkanisch. Niet alle eilanden van de Azoren zijn boven
de Midden-Atlantische Rug ontstaan. Sommige eilanden zijn door hotspotvulkanisme
ontstaan.
Toon aan dat niet alle eilanden van de Azoren boven de Midden-Atlantische Rug
ontstaan kunnen zijn.
Gebruik in je antwoord de namen en de ouderdom van twee eilanden.

Leerdoelen

• Als je deze paragraaf hebt bestudeerd, kun je 
• beschrijven hoe endogene en exogene processen invloed op het reliëf hebben.
• aangeven hoe mechanische en chemische verwering het gesteente aantast.
• de invloed van het klimaat op de verschillende verweringsprocessen uitleggen.

Endogene en exogene krachten

De afbraak van een gebergte gaat via een aantal processen:

- verwering

-transport

-erosie

-sedimentatie

Wat is de meest logische volgorde van de processen transport (1), erosie (2), verwering (3) en sedimentatie (4)?

1. 1,2,3,4
2. 2,4,1,3
3. 3,1,2,4
4. 4,2,1,3

Wat is verwering?

Woestijnklimaat

Tropisch regenwoudklimaat

Landklimaat

Gematigd zeeklimaat

Bij welk klimaat komt alleen mechanische verwering voor?

1. 
2. 
3. 
4. 

Onder welke omstandigheden verloopt de chemische verwering het snelst?

1. Hoge temperatuur, lage neerslag
2. Groot verschil zomer- en wintertemperatuur, veel neerslag.
3. Groot verschil dag-nachttemperatuur
4. Hoge temperatuur, veel neerslag.

Dolines zijn laagtes in het landschap, anders dan sinkholes zijn ze (nog) niet volledig ingestort.

Karstverschijnselen

www.bing.com

Wat zijn karstverschijnselen?

Vooral chemische verwering, ook biologisch-fysische verwering.

Vooral mechanische verwering.

Zowel chemische verwering, als mechanische verwering.

Mechanische verwering (vorstwerking).

Polaire gebieden

Gematigde gebieden

Aride gebieden

Tropische gebieden

Geef aan wat je ziet in deze foto.

1. Chemische verwering
2. Mechanische verwering
3. Doline
4. Karst

Noem factoren die een rol spelen bij verwering van gesteente.

Wanneer gaat fysische verwering snel?

1. Sterke temperatuurwisselingen per dag
2. Veel afwisseling vorst-dooi
3. Het gesteente ligt aan de oppervlakte

Wanneer gaat chemische verwering snel?

1. Hoge temperaturen
2. Hoge vochtigheid
3. Het gesteente ligt ondergronds

Leer bron 17 !

Hoeveelheid chemische en fysische verwering hangt dus samen met het klimaat!

Kenmerken klimaten haal je uit een grafiek

Waar is de meeste chemische verwering?

Waar is de meeste chemische verwering?

Grafiek D > want hoge temperatuur en veel neerslag

Waar is de meeste fysische verwering?

Waar is de meeste fysische verwering?

Grafiek C   > want groot temperatuurverschil en weinig neerslag

En de andere twee grafieken 

(A en B) ?

Bij de andere
twee grafieken

1. is er geen verwering
2. is er ongeveer evenveel van beide soorten

En waar op aarde is er sprake van veel verwering?

evenaar, tropisch

warm en nat, dus veel chemische verwering

20 graden NB, woestijn

droog, dus vooral fysisch

50 graden NB, gematigde breedte

zowel fysisch als chemisch

75 graden NB, toendra

wisseling vorst-dooi, vooral fysisch

In Nederland is er dus ...

1. mix chemisch en fysisch
2. geen verwering
3. vooral chemisch
4. vooral fysisch

Leerdoelen

Je weet welke typen verwering er zijn en welke processen verantwoordelijk zijn voor verwering.

Je kunt met behulp van het klimaat in een gebied bepalen welke verweringprocessen plaatsvinden.

Noem 2 punten die je deze les hebt geleerd

Noem 1 onderdeel dat je moeilijk vindt van 2.4 gesloopt gesteente

Aan de slag

Maak de digitale opgaven bij par 2.4

Lees voor de volgende les par 2.5 goed door en bekijk de afbeeldingen