Deel 2: Dachtig maken

• Veehouderij
• MBO
• Studiejaar 1

Jongvee opfok: Drachtig maken

Mevrouw Voort

Agenda 

- Herhaling puberteit

- Leerdoelen

- Theorie drachtig maken

- Terugkoppeling van de les

Doelen

Aan het eind van de les:

* kun je 2 onderdelen benoemen van het geslachtsorgaan van een koe.

* weet je hoe lang de cyclus duurt

* kun je 5 tochtigheids kenmerken opnoemen.

Herhaling puberteit

Op welke leeftijd komt het kalf in de puberteit?

1. 6 maanden
2. 10 maanden
3. 8 maanden
4. 12 maanden

Jongvee in de puberteit heeft meer .......... nodig

1. energie
2. krachtvoer
3. mineralen
4. structuur in het voer

Als je pensscore meet houd je ook rekening met de passagesnelheid. Wat is passage-snelheid

1. De snelheid waarmee de koe vreet
2. De doorstroomsnelheid van het voer van pens naar lebmaag

Waarvan is de passage snelheid afhankelijk?

1. verhouding voedermiddelen en deeltjesgrootte
2. De zuurtegraad in de pens
3. Hoeveel water de koe drinkt
4. Hoeveel krachtvoer de koe eet

Hoeveel uur per dag moet een kalf smakelijk voer kunnen vreten?

1. 16 uur
2. 18 uur
3. 20 uur
4. 22 uur

Bij consistentie score van mest beoordeel je:

1. verhouding vaste stof en water
2. Of het voer goed verteerd wordt
3. Of de voedingsstoffen worden opgenomen
4. Of de mest glanst

Bij de body conditie score beoordeel je op:

1. een goed gevulde pens.
2. de kruishoogte
3. de passage snelheid van het voer
4. de hoeveelheid onderhuids vet

Vanaf de puberteit is het doel van voeren vooral gericht op.....

1. Ontwikkeling van de pens
2. Groei
3. Vruchtbaarheid
4. Ontwikkeling van de organen

Als de verteringscore van de mest 5 is voor lacterende koeien wat moet je dan doen?

1. Minder voeren
2. Zorgen dat de koeien meer drinken
3. Rantsoen aanpassen
4. Mest vaker van de roosters schuiven

Drachtig maken

Tochtigheid

Eerst tochtig tussen de 10 en 13 maanden.

Met 15 maanden geïnsemineerd zijn om af te kalven op 24 maanden

Goede voeding, goede huisvesting maar ook goede tochtcontrole

375 Kg, borstomvang 168 cm kruishoogte 132 cm 

Rond welke leeftijd is het kalf voor het eerst tochtig?

1. tussen 6 en 10 maanden
2. tussen 10 en 13 maanden
3. tussen 8 en 12 maanden
4. tussen 12 en 14 maanden

Zijaanzicht en bovenaanzicht geslachtsorganen koe.

Geslachtorganen koe

Kling is vulva of schaamlippen.

Schede is vagina, voorste deel is voorhof (maagdenvlies ertussen bij pinken)

Baarmoedermond is overgang tussen baarmoederhals en vagina. 

Baarmoederhals iets geopend tijdens tochtigheid. (bronst) Buiten de tochtigheid om en tijdens de dracht is de baarmoederhals afgesloten met een slijmprop.

Als de baarmoederhals geopend is, is er toegang naar de baarmoeder en 2 baarmoederhoornen. (dient als pad van een ei van eileider naar baarmoeder)

De baarmoeder is sterk en gespierd en bekleed met slijmvliezen, hier vind de innesteling van een bevruchte eicel plaats. 

In welk deel van het geslachtsorgaan zit de uitmonding van de urineblaas?

1. In de kling
2. in de baarmoedermond
3. In de schede
4. in de eileider

De eierstokken zijn 2 ovale organen waarin eicellen rijpen in follikels (ei blaasje). De eierstokken maken ook hormonen aan.

De eicellen komen vanuit de eierstokken in de trompetten terecht. trompetten zijn de trechtervormige uiteinden van de eileiders. Ze vangen gesprongen eicellen op. Ze komen dan in de eileiders, de eileiders zijn smalle buisjes met trilharen, die vervoeren de eicellen naar de baarmoeder, onderweg moet de eicel bevrucht worden door een zaadcel. 

Als de kern van de eicel is versmolten met de kern van de zaadcel spreek je van bevruchting. 

 

Trompetten zijn de trechtervormige uiteinden van de....

1. eierstokken
2. baarmoeder
3. eileiders
4. baarmoederhals

wat is de functie van de eierstokken?

1. daar ontstaan follikels
2. ze maken hormonen aan
3. daar rijpen eicellen in follikels
4. alle drie antwoorden zijn goed

Het follikel produceert het hormoon:

1. Oestron
2. FRH Follikel Rijpings Hormoon
3. LH = Luteïniserend Hormoon
4. Progesteron

Waar zit de hypofyse en wat is de functie

1. hersenen hormonen afscheiden
2. eierstokken hormonen afscheiden
3. hersenen eicel laten rijpen
4. eierstokken eicel laten rijpen

Waar wordt de eicel bevrucht?

1. baarmoedermond
2. baarmoederhals
3. eierstokken
4. eileiders

De Cyclus

Hoe lang duurt de cyclus van een koe gemiddeld

1. 28 dagen
2. 21 dagen
3. 12 tot 36 uur
4. 18 uur

De tocht detectie

Aan de slag

Ga naar het werkboek en maak de opdrachten van deel 4 

hoofdstuk 2 drachtig maken, vraag 1 tot en met 7. pagina 25

Als je klaar bent met de opdrachten kun je aan de slag met de IO opdracht:

Checklist en blauwdruk

Volgende week

Voorbereiding op het leven als melkkoe.

Evaluatie

Aan het eind van de les:

* Noem 2 onderdelen van het geslachtsorgaan van een koe.

* Hoe lang  duurt de cyclus.

* Noem 5 tochtigheids kenmerken op.

Herhaling drachtig maken

Voorbereiding op het leven als melkkoe

Wat is doel jongvee opfok

De goede opfok levert een vaars op die:  

• Probleemloos gezond (fok)kalf voortbrengt
• afkalft op 22-24 maanden
• na afkalven ca. 580 kg weegt 
• 100% gezond is  en weerstand heeft
• vertrouwd is met stal, vloer, voer, voerhek, ligboxen en zich kan handhaven in de melkveekoppel

Routinematig controleren

2 X per dag controle uitvoeren.

Rantsoen: Let op vervetten en let op mineralen / vitaminen

                       22 uur per dag aanbieden

Gezondheid: beengebruik, klauwproblemen, mortellaro, stinkpoot, dikke hakken. Ringschurft. 

rantsoen bereken groei per dag, je weet hoe lang het dier drachtig is. bcs 3-3,5

evt bloedonderzoek voor mineralen vitaminen en spoorelementen, uieronts te weinig selenium of vit e. te weinig melk bij tekort aan koper. teveel is ook niet goed, diarree en veel kosten. bloedonderzoek kan uit. weerstand is beter.

Ligboxen

Schoon droog en zacht.

Knieboom zodat ze niet te ver naar voren gaan liggen.

open voorkant, bij gesloten voorkant: diepere boxen

Breedte: 2 X heupbreedte

Voldoende ligboxen -> damslapers

gewenst gedrag aanleren

Voerhek

stalvloer, mestschuif

drinkbakken

klaphekjes

krachtvoerbox

melkrobot

ligboxen

voetbad

omgang met mensen

ongewenst gedrag voorkomen

Zuigen, wat te doen?

uit de groep halen of anti zuigneusring

niet te hanteren, wild. wat te doen?

regelmatig tussen de kalveren lopen,  koeselectie/stierkeuze

Eindcontrole

Controleer elke vaars 6 tot 8 weken voor verwachte kalfdatum

op - klauwen

       - mineralen status

Eventueel scheren, halsband omdoen, ontwormen, magneet 

2-3 weken voor het afkalven in de vaarzengroep, kent ze de stal niet doe eerder.

Gewenning duurt 3 weken  

Evaluatie

Noem 2 punten op waar je de drachtige pinken regelmatig op controleert

Noem 2 belangrijke kenmerken op van goede ligboxen 

Noem 3 gedragingen op die je de drachtige pinken moet leren

Zelf aan de slag!

Maak de opdrachten in je werkboek pag. 25 voorbereiding op het leven als melkkoe

Ga aan de slag met je opdrachten.

Evaluatie van de les.

Wat was nieuw?

Wat wil je dat de volgende les wordt herhaald?

Wat begrijp je nu beter?

Volgende week 

Toets hoofdstuk 3 en 4