Voorlichting

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Voorlichting

Achtergrondinformatie 

Learnbeat 

Ervaringen voorlichting?

Voorlichting 

• Geeft een zorgvrager inzicht in zijn gezondheidstoestand;
  
• Helpt de zorgvrager verantwoordelijkheid te nemen voor zijn gezondheidstoestand;
  
• Vergroot de gezondheidsvaardigheden van een zorgvrager;
  
• Bevordert gezond gedrag van de zorgvrager;
  
• Helpt gezondheidsproblemen voorkomen;
  
• Bevordert herstel;
  
• Vermindert angst voor opname, operatie en behandeling.
  

Waarom hebben wij als verpleegkundige een rol in voorlichting, advies of instructie?

Voorbeelden voor voorlichtingsdoelen?

Learnbeat 

• De zorgvrager kan in eigen woorden samenvatten wat hij kan doen om de kans op decubitus te verminderen.
• De zorgvrager kan na het voorlichtingsgesprek in eigen woorden benoemen hoe hij/zij  in contact kan komen met andere zorgvragers met eenzelfde ziekte en geeft aan de folder over de  patiëntenvereniging te hebben ontvangen. 

www.pharos.nl

Bekijk de website en met name het onderdeel ziektebeelden en voorlichtingsmateriaal. 

Bespreken verschil tussen

Voorlichting 

Advies

 Instructie. 

Welke CanMeds rollen zetten we hier in? 

• Voorlichting is bedoeld om gedrag te beïnvloeden, en wel in de vorm van sociale regulering. Je geeft informatie waarover iemand kan nadenken en wel of niet kan gaan doen er zijn keuzes. 
• Bij advies vertel je iemand hoe hij/of zij zich moet gedragen in een bepaalde situatie. Je geeft de ander raad. Advies is meer sturend.
• Instructie is vertellen wat iemand moet doen en hoe iemand iets moet doen. Vaak gaat het om een vaardigheid die de zorgvrager moet leren. Structuur: Je doet iets voor, dan doet de zorgvrager het zelf onder begeleiding. Vervolgens kan de zorgvrager het zelf.

Aandachtspunten voorlichting 

Stel een duidelijk doel (uitgaande zorgvrager)

Zorg voor tweerichtingsverkeer in communicatie 

Zet de zorgvrager centraal

Geef voorlichting op maat. 

Zorg voor een vervolg gesprek. 

Geef voorlichting op maat, sluit het aan op wat de zorgvrager al weet en waar behoefte aan is. Probeer aan te sluiten op het denkkader van de zorgvrager en de voorkennis en het begripsniveau.

Zorg ervoor dat het herhaald kan worden, dus zorg voor ondersteunend materiaal zodat de zorgvrager het nog eens kan doorlezen. En/of zorg voor een vervolg gesprek.

Wetgeving 

In de wet WGBO (Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst) hoort een zorgvrager voldoende te worden geïnformeerd dit noem je een behandelings-overeenkomst.

Een van plichten van de zorgverlener in deze wet is dat we een zorgvrager voldoende informeren. Toestemming van de zorgvrager heet Informed consent. We oefenen nooit dwang uit.

Al deze punten hebben te maken met het recht op zelfbeschikking.

Doorspreken 6 fasen van gedragsverandering 

1. Openstaan
2. Begrijpen 
3. Willen 
4. Kunnen
5. Doen
6. Volhouden 

Stappen van voorlichting 

1. verzamelen van gegevens: gezondheidskundige analyse.
   
2. bepalen van gedragsfactoren: gedragsanalyse.
   
3. Opstellen van plan van aanpak: samen met zorgvrager doelen opstellen. Beschrijf de zeven W’s en beschrijf dit concreet als voorbeeld aan de hand van een van de voorlichtingsdoelen beschreven bij vraag 2.
   
4. Uitvoeren van de voorlichting en/of het advies. Dit doe je in een gesprek. Beschrijf de opbouw van een gesprek (zie fase 1)
5. Evalueren
   

Stap 1: verzamelen van gegevens: gezondheidskundige analyse

• Gegevens over lichamelijke en geestelijke gesteldheid.
• Wat weet de ander al?
• Is hij geëmotioneerd
• Hoe is zijn begrips- en leervermogen?
• Is er behoefte aan informatie?

Enz: zie Learnbeat

• Wat weet jij zelf???
  

• de ernst, de mortaliteit en de mate van voorkomen van het specifieke gezondheidsprobleem
• de specifieke risicogroepen of risicofactoren
• de maatschappelijke gevolgen van het probleem
• de factoren die bijdragen aan het ontstaan en het in stand houden van dit probleem
• een mogelijke relatie tussen het gezondheidsprobleem en een bepaalde leefwijze of een bepaald gedrag. Deze bepaalt of het gezondheidsprobleem geschikt is voor interventie
• de mogelijkheden en beperkingen van de zorgvrager
• wat zijn opleidingsniveau is
• welke (medische) voorkennis de zorgvrager heeft
• welke ervaring de zorgvrager heeft met het gezondheidsprobleem waarover de voorlichting gaat
• hoe de zorgvrager tegen jou als verpleegkundige aankijkt
• de mogelijkheden en beperkingen van de verpleegkundige. Ga na of je de voorlichting kunt geven

2. bepalen van gedragsfactoren: gedragsanalyse.

Beschrijf het gedrag zo goed mogelijk. 

• Welke factoren houden het gedrag in stand? 
• Hoe is het gedrag te beïnvloeden? 
• Waar ga je je op richten? 

Bijvoorbeeld: 
creëren van een bepaald bewustzijn; bijbrengen van kennis; ontwikkelen van een bepaalde houding; veranderen van gedrag; ontwikkelen van meer zelfvertrouwen

Een gedragsanalyse kan meer inzicht geven in het gedrag zelf en duidelijk maken door welke factoren het in stand wordt gehouden. Als je dat weet, kun je op zoek naar gerichte adviezen om dat gedrag te beïnvloeden.

Je moet er dan wel heel zeker van zijn dat het gezondheidsprobleem daadwerkelijk veroorzaakt of beïnvloed wordt door gedrag en dat het geschikt is voor interventie door jou. Het gedrag van een zorgvrager moet je daarom heel specifiek omschrijven: wat wil je precies bereiken?

3. opstellen plan van aanpak 

1. Wie? Is de voorlichting alleen voor de zorgvrager bestemd of is het beter om bijvoorbeeld zijn familie erbij te betrekken?
   
2. Waarom? Welk doel wil je met de voorlichting bereiken?
   
3. Wat? Wat is de inhoud die je wilt overbrengen?
4. Wijze? Hoe ga je de voorlichting geven? Welke methode gebruik je? (denk aan hulpmiddelen) 
5. Waar? Wat is de meest geschikte plaats?
   
6. Wanneer? Wat is het meest geschikte moment en hoeveel tijd is er nodig?
   
7. Wie doet wat? Geef je de voorlichting zelf of is het beter als een paramedicus of arts dit doet? Belangrijk hierbij is dat er onderling goede afspraken worden gemaakt en dat wordt vastgelegd wie over wat en wanneer de voorlichting geeft.

Hulpmiddelen

Uitvoeren van de voorlichting en/of het advies. Dit doe je in een gesprek. 

1. Inleiding: maak gebruik van de ODATT (onderwerp, doel, activiteiten, tijd, toestemming. (vertel van je gaat vertellen)

2. De informatie met gebruik van de ondersteunende materialen. Beantwoorden van vragen.

3. Afronding van het gesprek: samenvatting en evaluatie

5. Evaluatie 

Zijn de vooraf gehaalde doelen gehaald? (product)

Was de wijze waarop juist? (proces)

Plan een vervolg gesprek 

Eindopdracht module 8 

Doorlopen Rubrics