BVJ 6.4/7.4 Energie

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

7.4 Energie

Even herhalen

Leg uit wat duurzame ontwikkeling is:

Wat zijn twee oorzaken van milieuprobemen?

Wat is kunstmatige inseminatie (ki)?

Wat gebeurt er bij veredeling?

Benoem vormen van landbouw waarbij minder stoffen aan het milieu worden onttrokken of toegevoegd:

Leerdoelen

6.4.1 Je kunt de belangrijkste energiebronnen noemen met hun voordelen en nadelen.

Wanneer gebruik jij energie?

De belangrijkste energiebronnen

Fossiele brandstof

Fossiele brandstoffen: brandstof die miljoenen jaren geleden is ontstaan uit resten van dode planten en dieren. 

Voorbeelden: aardgas, aardolie en steenkool. 

Voordelen: het winnen ervan is goedkoop. Ze zijn gemakkelijk te gebruiken en te vervoeren.

Nadelen: Koolstofdioxide is een broeikasgas, de afvalstoffen veroorzaken luchtvervuiling, uitputting van de aarde. 

Vorming van fossiele brandstoffen.

Dit duurde miljoenen jaren.

Al die tijd zat de koolstof onder de grond.

broeikaseffect: wat was het ook al weer...

Kernenergie 

Kernenergie: bij het splitsen van atoomkernen komt veel warmte vrij. Hiermee wordt in een kerncentrale electriciteit opgewekt. Hiervoor is uranium nodig.

Voordelen: geen luchtverontreiniging, geen koolstofdioxide, veel energie

Nadelen: radioactief afval: een deel wordt hergebruikt. De rest is nog tienduizenden jaren gevaarlijk. Bij een kernongeval kans op radio actieve straling dat weefsel en DNA kan aantasten en kanker kan veroorzaken. Voorraad uranium kan uitgeput raken. 

Duurzame energiebronnen

Duurzame energiebronnen: energie uit energiebronnen die niet opraken en die geen vervuiling veroorzaken.

Voorbeelden: Windenergie, zonne-energie, aardwarmte en waterkracht.

Voordelen: deze energiebronnen raken niet op en ze veroorzaken geen milieuvervuiling.

Nadelen: er is niet altijd genoeg zon en wind om voldoende energie op te wekken, geen mooi aanzicht. 

Duurzame energiebronnen

zonne-energie: energie door zonnestraling.

windenergie: energie door de wind.

waterkracht: energie van stromend water in een rivier.

getijdenenergie: energie van stromend water bij eb en vloed. 

warmte: warmte van diep in de aarde of uit de omgeving wordt gebuikt om gebouwen te verwarmen. 

biobrandstof: brandstof door verbranding van biomassa (energierijke stoffen in planten en dieren). 

zonneboiler voor warm water

zonnepanelen voor elektriciteit

De zon is niet altijd beschikbaar

Windmolens: bewegingsenergie wordt omgezet in elektriciteit

Werkt alleen als het waait, horizonvervuiling, slagschaduw, bromtoon

Daarom windmolenparken op de Noordzee

Waterkracht: vroeger met watermolens, bv om hout te zagen

kan bij hoogteverschillen in rivieren, in NL is het te vlak voor grote stuwdammen

Stuwdam in de Rijn

Getijdenenergie: de stroming van water tussen eb en vloed wordt gebruikt om electriciteit op te wekken

Kleine getijdencentrales bij Texel en in de Oosterscheldekering

kleine getijdencentrales bij Texel

aardwarmte wordt gebruikt om water op te warmen

een warmtepomp haalt warmte uit de omgeving (de lucht, de bodem of het grondwater) en geeft dit in je huis af

Verbranden, vergisten of vergassen van biomassa (energierijke stoffen in planten en dieren) waarbij energie, en biogassen vrijkomen

Is het wel duurzaam?

Soms worden bomen gekapt om ruimte te maken voor landbouwgrond voor biomassa

Bij verbranding komt evenveel koolstofdioxide vrij als de planten hebben opgenomen. Dus tijdelijk extra CO2 in de lucht.

Van biomassa wordt ook vloeibare brandstof gemaakt. 

Bio-ethanol wordt vermengd met benzine zodat minder aardolie nodig is

Aan de slag

Maken en nakijke/ verbeteren 'Energie'

Leerdoelen

6.4.1 Je kunt de belangrijkste energiebronnen noemen met hun voordelen en nadelen.

1. Geef een voorbeeld van fossiele brandstof

2. Wat is een groot nadeel van kernenergie?

3. Waarom heeft duurzame energie niet alleen maar voordelen?

4. Wat is duurzame energie?

Opdracht

Je krijgt zo een werkblad. In twee of drietallen bespreek je de punten op het werkblad, zodat ieder in je groepje het kan vertellen (schrijf het op om te onthouden). Hier krijg je 5 min de tijd voor. Daarna doen we een soort quiz met de antwoorden die je hebt opgeschreven. 

Afsluiten

Hoe ging de les?

Huisewerk 'Energie'

Volgende keer: Klimaatverandering