1. Socrates

• Levensbeschouwing
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Klascode:  ssyev

LeVo

• Verplicht onderdeel klas 4: combinatiecijfer met KC en MA
  
• Toets in toetsweek 4 over Geschiedenis van het westerse denken
  
• Schrijfopdracht over Geluk
  
• Stof bestaat uit aantekeningen

1. Socrates: geboorte van de filosofie

Leerdoelen

Ik kan het belang en enkele kernpunten van Socrates’ denken uitleggen en toepassen. Dat betekent dat ik:

• kan uitleggen waarom Socrates wordt gezien als keerpunt
  
• kan uitleggen wat de vroedvrouwmethode inhoudt
  
• kan uitleggen wat de socratische methode inhoudt en deze kan toepassen.
  

NB verwachting 'maak': schrijf op in je schrift.

Geboorte van de filosofie

• In oude Griekenland begin wetenschap. Niet alleen de wereld/natuur begrijpen... ook de mens en de samenleving begrijpen via nadenken => filosofie


• Filos = vriend / sofia = wijsheid
  
• Eerste filosoof Socrates
• Filosofen willen hun kennis en wijsheid uitbreiden

Socrates

• Schreef niets op papier maar voerde gesprekken.
• In gesprekken deed hij alsof hij niets wist en probeerde hij door vragen te stellen tot kennis te komen: de socratische methode.

Athene 399 v. Chr. 

Socrates

• Zijn doelen:

1. De mens centraal stellen als gespreksonderwerp.
2. Zelf nadenken: echte inzichten komen van binnenuit. 
3. Mensen aansporen kritisch vragen te stellen.
4. Mensen laten nadenken over goed en kwaad.

•  Socrates zijn denken kennen we alleen via zijn leerling Plato. Socrates schreef zelf niets op. 

Socrates

• Ter dood veroordeeld voor het hebben van een slechte invloed op de jeugd. Hij stelde vragen over het bestaan van de goden en zorgde hierdoor voor onrust.
• Moest kiezen: of ophouden met het bevragen van mensen óf de gifbeker drinken. Hij koos voor het laatste.

Pjoki - Socrates

De vroedvrouwmethode

De moeder van Socrates was kraamverzorgster ook wel vroedvrouw genoemd. De vroedvrouwmethode (maieutiek) werd door Socrates omschreven als het doen geboren worden van wijsheid bij de ander. Net als zijn leerling Plato geloofde Socrates dat de echte kennis aanwezig is in de ziel van mens. Wij hoeven dit slechts via het stellen van vragen naar boven te halen zodat het 'opnieuw geboren kan worden'. Belangrijk hierbij is wel dat het om een echte ervaring uit het leven van de ondervraagde gaat.

Filosofie, wat is fout?

1. De wereld onderzoeken met behulp van het geloof
2. De wereld onderzoeken door goed te kijken en redeneren
3. Filosofie stelt vragen over hoe, wat en waarom
4. Filosofie is de basis voor de wetenschap.

Wie was Socrates?

Socrates: filosoof die werd gezien als de bron van wijsheid. 

Zijn doelen:

• De mens centraal stellen als gespreksonderwerp.
• Zelf nadenken: echte inzichten komen van binnenuit. 
• Mensen aansporen kritisch vragen te stellen.
• Mensen laten nadenken over goed en kwaad.

Socratische houding DIY

• Je krijgt een aantal vragen, waarop het antwoord voor iedereen anders kan zijn.
• Je voert een gesprek met je buurman of buurvrouw over deze vragen.
• Je wil de ander niet overtuigen van je antwoord, maar je wil echt samen onderzoeken wat de waarheid is.
• Voor het bespreken van elke vraag krijg je twee minuten de tijd.
• Krijg je de tijd niet om? Blijf doorvragen aan elkaar!
  --> Waarom vind je dit?
  --> Kun je een voorbeeld geven?

Mag je liegen tegen je beste vriend/vriendin?

Mag je liegen tegen je beste vriend/vriendin?

Wat is schoonheid?

Wat is schoonheid?

Wat is rijkdom?

Wat is rijkdom?

Wat is wijsheid?

Wat is wijsheid?

De Socratische houding

• Je zag een paar vragen waar alleen jij het antwoord op weet. 
• Anderen hebben misschien een ander antwoord gegeven, maar dat betekent niet dat die antwoorden fout zijn: voor hen zijn deze antwoorden de juiste. 


• Misschien kom je er zo achter dat je je antwoorden moet aanpassen of dat het voor jou precies klopt. Je hebt nagedacht over jouw eigen denken.
  
•  Dat is een Socratische houding.
  

Noem een situatie waarin een Socratische houding handig is.