Les 3B/4A - Modern imperialisme

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Herhaling H5

Modern imperialisme

paragraaf 6.3

• Vandaag in de geschiedenis
• Modern imperialisme in Afrika en Azië
  

Plan vandaag

Leerdoel: Je kunt beschrijven hoe Europese landen hun macht uitbreiden door modern imperialisme

Vandaag in de geschiedenis

1 juni

1975 - In Nederland worden veiligheidsgordels verplicht.

Vandaag in de geschiedenis

30 mei

1919 - Viering van het 300-jarig bestaan van de stad Batavia. Koningin Wilhelmina legt een krans bij het standbeeld van Jan Pieterszoon Coen in Hoorn

Vandaag in de geschiedenis

31 mei

2014 - De internetsensatie Gangnam Style van de Zuid-Koreaanse rapper-zanger PSY is de eerste video die twee miljard keer is bekeken op YouTube.

Kolonialisme heeft onze smaak beïnvloedt

Vertel: kolonialisme heeft onze smaak beïnvloedt. Europese handelaren, waaronder de Nederlandse VOC en WIC, brachten vanaf de 17de eeuw nieuwe smaken en producten uit Azië, Afrika en Midden- en Zuid Amerika naar Europa. 

Deze producten zijn nu niet meer weg te denken uit ons dagelijks leven. Vanuit welke landen zijn de grondstoffen voor deze producten in onze keukens en huiskamers terecht gekomen? 

Doe: sleep de foto's van deze zes producten naar de landen waar ze vandaan komen.

Let op! Je kunt maar 1 land kiezen,  er zijn meerdere antwoorden zijn mogelijk. 

Antwoord: om een kop koffie te drinken heb je koffiebonen nodig. Deze komen uit de landen: Indonesië, India, Suriname en Brazilië. 

Pindakaas en Oreo gebruiken beide palmolie om het product te maken. Palmolie komt uit: Indonesië en Maleisië. 

Suiker wordt geproduceerd in Suriname, India, China, Indonesië, Brazilië.  

Rijst wordt verbouwd in de landen: China, India, Indonesië, Suriname, Brazilië en Japan. 

Om een mobiele telefoon te maken heb je de grondstof tin nodig. Deze grondstof wordt o.a. uit Indonesië gehaald. 

Industriële revolutie 1750-1900

• Door de komst van de machines verandert de manier waarop mensen produceren: van handmatig naar machinaal
• Door de toenamen van de productie en de komst van nieuwe producten nam de vraag naar grondstoffen toe.

Eerst vragen wat was de industriële revolutie ook alweer?

Van handmatige productie naar machinaal. 

Mensen hadden meer grondstoffen nodig en gingen ook opzoek naar gebieden waar ze die grondstoffen konden verkopen. 

Daarna uitleggen. 

wat bedoel ik met grondstof? dat heb je nodig om een product te maken, tarwe, olie, katoen, goud etc. 

Waar komen die grondstoffen vandaan?

• Afrika en Azië (tropische gebieden). 
  
• Handelskoloniën
• Met name tussen 1870 en 1910 breidden Europese landen hun kolonies enorm uit. 
• Dat heet modern imperialisme

Modern imperialisme

Veel voormalige handelskoloniën worden overgenomen / ingelijfd

• Focus op Azië en Afrika
• Onderlinge strijd om koloniën
• Ook Europese landen zónder koloniën gaan uitbreiden: Duitsland, België, etc.
• Altijd zónder overleg van de oorspronkelijke bevolking

dus wereldrijk nodig

........ uit kolonie

gebruikt kolonie als ......

2. Kapitalisme

1. Nationalisme

+

Modern imperialisme

oorzaken

3. Superioriteitsgevoel van Europeanen

makkelijker door de

 industriële revolutie

gevolg

gevolg

dus wereldrijk nodig

macht + aanzien van land vergroten

grondstoffen voor productie

afzetgebied van productie

krachtigere wapens, moderne schepen en spoorlijnen

makkelijker door de

 industriële revolutie

De oorspronkelijke bevolking werd onderworpen, gedood of verdreven

2. Kapitalisme

1. Nationalisme

Europeanisering

+

Modern imperialisme

oorzaken

"Wij zijn beter dan letterlijk iedereen die niet wit is"

3. Superioriteitsgevoel van Europeanen

gevolg

"Wij zijn beter dus wij hebben de last om voor de rest te zorgen en op te voeden"

dus wereldrijk nodig

macht + aanzien van land vergroten

grondstoffen voor productie

afzetgebied van productie

2. Kapitalisme

1. Nationalisme

+

Modern imperialisme

oorzaken

"Wij zijn beter dus wij hebben de last om voor de rest te zorgen en op te voeden"

3. Superioriteitsgevoel van Europeanen

Modern imperialisme in Azië en Afrika

• Neem onderstaande tabel over in je schrift
• Lees in 6.3 de stukken 'imperialisme in Azië en Afrika'

	Azië	Afrika
Vanaf wanneer en waarom?
Welke landen koloniseren?
Welke producten?
Leg uit:	invloedssfeer	Conferentie van Berlijn

Imperialisme in Azië

Grootste aanwezigheid is Groot-Brittannië, maar ook Frankrijk en Nederland aanwezig.

• Bijzondere aan Azië is dat ook Japan zich als imperialistisch gedroeg
• Korea ingelijfd in 1910 door snelle industrialisatie

China geen kolonie, maar wel onder invloedssferen

Europese landen wilden kolonies ten zuiden van de Sahara. 

Europese vertegenwoordigers kwamen in 1878 bij elkaar in de Conferentie van Berlijn = Afrika werd verdeeld door de Europese landen. 

Rechte grenzen

Imperialisme in Afrika

Twee soorten: 

1. protectoraat

• staat waarover een andere staat heerst

2. bezetting 

• als een leger een gebied verovert en de bevolking in bedwang houdt

Onrust onder Europese landen want landen willen niet iets mislopen of dat één staat te groot wordt: Conferentie van Berlijn (1884-1885)

kenmerkend: genocide, rechte grenzen dwars door woongebieden van volken

Wedloop om Afrika

dus wereldrijk nodig

macht + aanzien van land vergroten

grondstoffen voor productie

afzetgebied van productie

krachtigere wapens, moderne schepen en spoorlijnen

makkelijker door de

 industriële revolutie

De oorspronkelijke bevolking werd onderworpen, gedood of verdreven

2. Kapitalisme

1. Nationalisme

Europeanisering

+

Modern imperialisme

oorzaken

"Wij zijn beter dan letterlijk iedereen die niet wit is"

3. Superioriteitsgevoel van Europeanen

gevolg

De Nederlandse overheid dwingt Javaanse boeren om exportproducten zoals koffie te verbouwen

Nederland voert een bloederige guerrillaoorlog met de bevolking van Aceh

Nederland lijft Indonesië in als Nederlands-Indië na faillissement van de VOC 

Nederland stuurt het Koninklijk Nederlands-Indisch Leger (KNIL) op de piraten af 

Nederland schaft slavernij in West-Indië (Suriname en de Antillen) af

Het Nederlandse wereldrijk

• Nederland heeft een enorm imperialistisch rijk gehad
• Voornaamste reden: handel
• Maar: 
• Cultuurstelsel Ned. Indië heeft meebetaalt
  aan vrijkopen slaveneigenaren, en betalen
  spoorwegennet

Samen lezen 'Het Nederlandse wereldrijk'

Samen lezen blz 50 'imperialisme Afrika.'

Dit zijn namelijk niet de enige gevolgen....

Bestuur landen in handen van Europeanen

Vaststellen van grenzen leidde (nog steeds) tot conflicten

Ontelbare doden door o.a. geweld, dwangarbeid, hongersnoden

Culturele veranderingen door invloed van westerse cultuur en wetenschap.

Economische uitbuiting

Hierdoor zijn er vandaag de dag nog steeds conflicten in Afrika. 

Afbeeldingen in het boek bespreken.