1.1 Materialen

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Wat gaan we deze les doen?

Doelen

Uitleg over materialen en materiaaleigenschappen

Opdrachten maken

Doelen voor deze les

Na deze les:

• ken je 3 groepen van materialen
  
• weet je het verschil tussen synthetische en natuurlijke materialen
  
• weet je wat materiaaleigenschappen zijn en kun je er 5 noemen en uitleggen
  

1.1 Materialen

Definitie: 

Een natuurlijke of kunstmatige (synthetische) stof of mengsel van stoffen dat voldoet aan bepaalde eisen (materiaaleigenschappen) om te worden toegepast in gebouwen of gebruiksvoorwerpen. 

Filmpje uitvinding flubber

Bekijk in het filmpje de eigenschappen van flubber.

Eigenschappen van flubber
(materiaaleigenschappen)

Materiaaleigenschappen

• Dichtheid (ijzer heeft hogere dichtheid dan aluminium)
• Elasticiteit (flubber)
• Elektrische geleidbaarheid (metalen wel, plastics vaak niet)
• Hardheid (beton is hard, krijt is zacht)
• Hydrofiel/hydrofoob (katoen neemt vocht op, plastic niet)

Practicum

-Je krijgt van de docent verschillende materialen en een papier.

-Schrijf bovenaan het papier een titel: practicum materiaaleigenschappen.

Zet ook je naam op het blad en teken een tabel met 2 kolommen en 10 rijen. Schrijf boven in de linkerkolom materiaal en in de rechterkolom materiaaleigenschap.

-Schrijf van elk materiaal een materiaaleigenschap op, je mag je boek gebruiken om informatie op te zoeken.

Hydrofoob & hydrofiel

hudor = water

fobos = angst

filos = vriend

Suiker is dus een hydrofiele stof (lost goed op in water), olie is een hydrofobe stof (mengt niet met water).

Practicum

Hydrofoob of hydrofiel?

Welke stoffen zijn hydrofiel?

1. Zout
2. zwarte peper
3. witte peper
4. suiker

Welke stoffen zijn hydrofoob

1. olie
2. vet
3. water
4. yoghurt

3 Groepen materialen

• Metalen (ijzer, koper, goud)
• Kunststoffen/plastics (PVC)
• Composieten (beton, gewapend glas)

Kunststoffen

• Synthetisch plastic gemaakt van aardolie. 
• Bioplastic gemaakt van natuurlijk materiaal, bijvoorbeeld zetmeel of melkzuur (afvalproduct van bacteriën).
• Dit zijn hernieuwbare grondstoffen (raken niet op).
• Bioplastic niet altijd biologisch afbreekbaar (biodegradeerbaar)!

Composiet

• Combinatie van verschillende materialen om eigenschappen te combineren.
• Voorbeeld: carbon (plastic versterkt met carbonvezels), toepassing in racefietsen en vliegtuigen.
• Mengsel van metalen noem je een legering.

Aan de slag

• Lezen 1.1 en evt extra uitleg mbv filmpjes
• Maken vragen 1 t/m 9

Huiswerk: vragen afmaken

Wat gaan we deze les doen?

Terugblik vorige les quiz

Doelen
-kun je uitleggen wat stofeigenschappen zijn en 4 voorbeelden noemen
- het verschil tussen homogene en heterogene mengsels uitleggen
- uitleggen wat een kookpunt en een smeltpunt is
-volume- en massapercentage berekenen

Opdrachten maken

 10 t/m 19

Wat is GEEN materiaaleigenschap?

1. Dichtheid
2. Goedkoop
3. Elasticiteit
4. Geleidbaarheid

Noem 3 eigenschappen die het materiaal moet bezitten waar je baby speelgoed van maakt.

wat is het verschil tussen een synthetisch materiaal en natuurlijk materiaal

Stofeigenschappen

• Kleur
• Geur
• Smaak
• Oplosbaarheid
• Fase bij kamertemperatuur (20 graden)
• Brandbaarheid
• Giftigheid

homogene- en heterogene mengsels

Homogeen: je kunt de verschillende bestanddelen niet meer 
                        onderscheiden

Heterogeen: suspensie/emulsie. Verschillende bestanddelen
                            zijn te herkennen

slagroom, thee, lucht, piepschuim, haargel, rvs pan, lucht, mist

smeltpunt en kookpunt

Hiermee kun je kijken of je een zuivere stof hebt.

smeltpunt water 0 graden
smelttraject: het temperatuurgebied waarin een mengsel smelt

kookpunt water 100 graden 
Kooktraject: temperatuurgebied waarin een mengsel kookt

Massa en volumepercentage

Massapercentage = (massa opgeloste stof : massa mengsel) x 100%
Volumepercentage = (volume opgeloste stof : volume mengsel) x 100%

Even oefenen

Je hebt een fles spiritus, daarin zit 750 ml. 638 ml is alcohol

bereken volumepercentage

Je hebt chocola van 150 gram met een massapercentage van 78 procent cacao. hoeveel gram is dat?

Aan de slag

Maak opdracht 10 t/m 19 

Ben je klaar? Laat controleren en vraag wat je nu mag doen.  

Wat gaan we deze les doen?

Terugblik op de vorige lessen

Doelen
-aan het einde van de les kun je

9 scheidingsmethoden benoemen en uitleggen

Oefenen

Opdrachten maken

Wat weet je nog van de vorige lessen?

Scheidingsmethodes van mengsels

We lezen over de volgende methodes:
filtreren

bezinken

centrifugeren

indampen

destilleren

extraheren

absorberen

chromatograferen

Oefenen

scheidingsmethoden uitproberen

Opdrachten maken

Maak opdracht 20 t/m 30
Je mag in tweetallen overleggen
Klaar? vraag wat je kan/mag doen

Wat gaan we deze les doen?

Terugblik (welke scheidingmethoden ken je nog?)
Doelen
- aan het einde van de les
kun je 3 verhittingsmethoden uitleggen
kun je een chemische reactie opschrijven
Uitleg

Opdrachten maken
Afsluiting

Verhitten

Smelten

Verdampen

Gloeien

Chemische reacties

Beginstof----> reactieproducten

Verbrandingsreactie
Zuurstof + brandbarestof -----> verbrandingsproducten

Ontledingsreactie

Beginstof -------> ontledingsproducten

Opdrachten maken

Maak de opdrachten van paragraaf 1 t/m 3 af
Paragraaf 4: 31 t/m 38

Klaar? laat controleren

afsluiting: wat is verbranden/wat is verhitten/wat is ontleden

Wat gaan we deze les doen?

Uitleg opdracht plastic auto
- lees paragraaf 1.7. Maak een werkstuk en beantwoord daarin de vragen 1 t/m 3 in verhaalvorm
   (voorkant, inleiding, inhoudsopgave, hoofdstukken) gebruik afbeeldingen.
- Inleverdatum: 2 oktober

Oefenen voor de toets
- Schrijf of typ de begrippen van dit hoofdstuk (paragraaf 1 t/m 4)

- zet de betekenis achter het begrip
- Je krijgt hier een cijfer voor

Wat gaan we deze les doen?

Terugblik hoofdstuk 1

Maak de opdrachten van paragraaf 6