3.3 kruit- en gasdampen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

3.3 Kruit- en gasdampen in de loopgraven, 1914-1918

Deze les: 

• Klassenlijst 
• Bespreken huiswerkopdrachten 
• Nieuws en informatiebericht
• Lesdoelen en lesinhoud
• Filmpje + miniquiz
• Zelf aan de slag 

nos.nl

Leerdoelen

• Je kunt de aanleiding voor het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog uitleggen.
• Je kunt uitleggen waarom de Eerste Wereldoorlog een loopgravenoorlog geworden is.
• Je kunt beschrijven hoe het leven in een loopgraaf is.

De aanslag

Op 28 juni 1914 bezocht de troonopvolger van Oostenrijk-Hongarije Frans-Ferdinand de Bosnische hoofdstad Sarajevo. Daar werd Frans-Ferdinand doodgeschoten door de Bosnische Gavrilo Princip.

Kroonprins Frans-Ferdinand

Gavrilo Princip

Oostenrijk-Hongarije dacht dat Servië achter de aanslag zat en eiste excuses. Toen die naar de zin van Oostenrijk-Hongarije niet snel en serieus genoeg kwamen, verklaarde 

Oostenrijk-Hongarije de oorlog aan Servië.

Ondertussen was Servië bondgenoot geworden van Rusland.

De Russische tsaar mobiliseerde zijn leger.

Dit vond Duitsland, bondgenoot van Oostenrijk-Hongarije, niet zo leuk.

Duitsland verklaarde Rusland de oorlog.

Duitsland zei tegen Frankrijk, de bondgenoot van Rusland, dat ze zich niet met de oorlog moesten bemoeien.

Frankrijk deed dit toch en verklaarde Duitsland de oorlog.

In augustus 1914 is de Eerste Wereldoorlog begonnen.

Augustus 1914

Dus nu is het...

Frankrijk en Rusland 

vs. 

Duitsland en Oostenrijk-Hongarije 

Bondgenootschappen

(tot 1917)

• Geallieerden: Frankrijk, Engeland, Rusland, Italië, Servië
  

• Centralen: Duitsland, Oostenrijk-Hongarije, Turkse Rijk, Bulgarije

• Neutrale landen: Nederland, Spanje, Zwitserland, Noorwegen, Zweden

Von Schlieffenplan

• Duitsland was ingesloten tussen twee vijanden: Frankrijk en Rusland
• Om een tweefrontenoorlog te voorkomen wilden de Duitsers met dit plan eerst snel Frankrijk uitschakelen, om daarna Rusland te kunnen verslaan

Von Schlieffenplan

Doordat Duitsland met zowel Frankrijk als Rusland oorlog had, zou het een tweefrontenoorlog worden.

Plan:

- Via België naar Frankrijk;

- Snel Frankrijk verslaan;

- Daarna Rusland verslaan.

Von Schlieffenplan

Het plan mislukt, want...

- Rusland had sneller soldaten naar het oostfront gebracht dan verwacht;

- België bood meer weerstand dan verwacht;

- Het Franse leger werd snel naar Noord-Frankrijk verplaatst.

Loopgravenoorlog

Aan het westfront, in Frankrijk en België, ontstond een loopgravenoorlog.

Loopgravenoorlog

• Het Von Schlieffenplan mislukt: de opmars van Duitsland loopt vast in Noord-Frankrijk en België
• Aan beide kanten van het front worden loopgraven gegraven

Loopgraven (1)

• De wapens zijn zo krachtig geworden, dat vechten op een open veld zelfmoord zou zijn

• Loopgraven zorgen voor meer beschutting

• In totaal wordt er aan het Westfront 40.000 km aan loopgraven aangelegd

Loopgraven (2)

• De loopgraven zijn gegraven in een zig-zag-vorm: hiermee voorkom je dat een inslag van een granaat (nog meer) slachtoffers kan maken

• Om aanvallen moeilijker te maken wordt gebruik gemaakt van mijoenen kilometers prikkeldraad

• Loopgraven worden uitgebreid met complete ondergrondse kamers

Loopgraven (3)

• Generaals geloven dat massale aanvallen vanuit de loopgraven effectief zijn. Dit is maar zelden het geval: soldaten worden kannonenvoer
  

• Het gebied tussen de loopgraven wordt in vier jaar tijd compleet omgeploegd. Er ontstaat een niemandsland

Leerdoelen

• Je kunt de aanleiding voor het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog uitleggen.
• Je kunt uitleggen waarom de Eerste Wereldoorlog een loopgravenoorlog geworden is.
• Je kunt beschrijven hoe het leven in een loopgraaf is.

Je kent het verschil tussen oorzaak en aanleiding. Twee zinnen daarover:

I De aanleiding heeft altijd met geweld te maken. Het is een oorlog, of een moord, of een vechtpartij. Oorzaken hebben niet altijd met geweld te maken.

II De aanval van Duitsland op België en Frankrijk was de aanleiding tot de Eerste Wereldoorlog

1. Zin I is juist, zin II is onjuist.
2. Zin I is onjuist, zin II is juist.
3. Zin I en II zijn allebei juist.
4. Zin I en II zijn allebei onjuist.

In de spotprent is een van de oorzaken van de Eerste Wereldoorlog te zien. Welke?

1. Bondgenootschappen
2. herbewapening
3. Imperialisme
4. Wapenwedloop

Oorzaken

Aanleiding

Gevolg

Oorzaken: omstandigheden die maakt dat iets ontstaat.

Aanleiding: De belangrijkste oorzaak waaardoor iets ontstaat

Gevolg: Hetgeen dat ontstaat door omstandigheden

Imperialisme

Eerste Wereldoorlog

Nationalisme

Wapenwedloop

Moord op Franz Ferdinand

Bondgenootschappen

Wat was het doel van het Von Schlieffenplan?

1. zorgen dat de tegenstanders van Duitsland in een tweefrontenoorlog terechtkwamen
2. zorgen dat Duitsland in een tweefrontenoorlog terechtkwam
3. voorkomen dat de tegenstanders van Duitsland in een tweefrontenoorlog terechtkwamen
4. voorkomen dat Duitsland in een tweefrontenoorlog terechtkwam

Opdrachten:

Maken: 3.3 vraag 1 t/m 9B