NM 4.1 Bevolkingsgroei en 4.2 regionale verschillen

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 4

Bevolking en ruimte

SE2: 

Bevolking en ruimte H4 t/m 6 + casus

Vandaag: Bevolkinsgroei NL en regionale verschillen

Aan het eind van de les:

• Je kunt sociale en natuurlijke bevolkingsgroei berekenen door gebruik te maken van sterfte-, geboortecijfer, emigratie en immigratie
• Je kunt uitleggen wat ontgroening en vergrijzing is
• Je kent verschillende groepen die naar Nederland migreren of emigreren
• je weet het verschil tussen krimp en groeigebieden
• je kunt uitleggen wat de gevolgen zijn voor de ruimte in groei en krimpgebieden
• je begrijpt de begrippen: reikwijdte, drempelwaarde en verzorgingsgebied

bevolkingsgroei

Natuurlijke en sociale bevolkingsgroei

Natuurlijke bevolkingsgroei = geboortecijfer - sterftecijfer

geboortecijfer wil zeggen het aantal geboortes per 1.000 inwoners

sociale bevolkingsgroei = immigratie - emigratie

immigratie: het aantal mensen dat naar Nederland toe komt

emigratie: het aantal mensen dat Nederland verlaat

Bevolkingsgroei = natuurlijke + sociale bevolkingsgroei

Bekijk de afbeelding Wat is juist?
Nederland had ...

1. een negatieve natuurlijke bevolkingsgroei en een negatieve sociale bevolkingsgroei
2. een negatieve natuurlijke bevolkingsgroei en een positieve sociale bevolkingsgroei
3. een positieve natuurlijke bevolkingsgroei en een negatieve sociale bevolkingsgroei
4. een positieve natuurlijke bevolkingsgroei en een positieve sociale bevolkingsgroei

van jong naar oud

https://www.cbs.nl/nl-nl/visualisaties/dashboard-bevolking/bevolkingsteller   

Sinds de jaren '50 heeft Nederland altijd een geboorteoverschot. 

In 1950 kregen vrouwen 4 kinderen, in 2018 gemiddeld 1,7 kinderen per vrouw, het gemiddeld kindertal per vrouw was 1,6 in 2021

Gevolg: vergrijzing en ontgroening

vergrijzing: toename van het aantal ouderen

 ontgroening: het aandeel jonge mensen is sterk afgenomen

reden vergrijzing en ontgroening

reden vergrijzing

1. Geboortegolf na WO2

2. Versterkt door gestegen levensverwachting: mensen worden ouder

reden van ontgroening

1. gebruik van voorbehoedsmiddelen

2. rol van de vrouw in de samenleving (studie en carriere)

3. afgenomen zekerheid (koophuis en vaste baan)

leeftijdsdiagram / bevolkingspiramide

verdeling van de bevolking over verschillende leeftijdsklassen

https:

Geef twee reden waarom het geboortecijfer in Nederland vanaf de jaren '60 daalt.

Emigratie in jaren '50 en '60

veel Nederlanders vertrekken naar Canada, VS, Australië en Nieuw-Zeeland

Regering stimuleert dit door sterke bevolkingsgroei

Nederland: immigratieland

4 groepen immigranten

1. Gastarbeiders

• Vanaf 1965: Marokkanen en Turken
• veel werk, weinig arbeiders voor zwaar werk
• eerst tijdelijk maar veel gastarbeiders bleven

2. inwoners van voormalige koloniën:

Surinamers, Indonesiërs, Antillianen

Nederland: immigratieland

3. politieke vluchtelingen:

• veiligheid in eigen land in gevaar
• Irakezen, Syriërs

4. Inwoners uit andere EU-lidstaten

vooral uit Oost-Europa

Seizoensmigratie: helpen met de oogst in de lente, daarna terug naar eigen land

Het aantal migranten wordt groter door de komst van nieuwe vluchtelingen en gezinsherening

Toekomst

Nederlandse bevolking groeit tot 2060. Waarom?

Lager geboortecijfer toch geboorteoverschot tot 2037

Komst van nieuw migranten

In 2016 kwamen veel migranten naar Duitsland die daar asiel aanvroegen. Na een periode van hoge immigratie komt er vaak een twee stroom migranten, die het gevolg is van deze migratie. Noem een aardrijkskundig begrip voor deze tweede stroom migranten

Regionale verschillen

• Groeigebieden: gebieden waar de bevolking toeneemt

Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht

waarom zijn steden populair? veel werkgelegenheid, studie, voorzieningen als uitgaansgelegenheid, sportverenigingen

• Krimpgebieden: gebieden waar de bevolking afneemt

waarom krimpen regio's? migratie naar stad

de samenstelling van bevolking verandert: vergrijzing en ontgroening

sleep de begrippen naar de juist plek in de kaart

Krimpgebied

groeigebied

Krimpgebied: voorzieningen

Afname van het aantal voorziening

reden: bevolkingsafname

verzorgingsgebied= het gebied waar de klanten van een voorziening vandaan komen

drempelwaarde= minimumaantal klanten dat een voorziening nodig heeft om te kunnen bestaan

reikwijdte

Voorzieningen verdwijnen ook uit een dorp door te toegenomen reikwijdte

Reikwijdte = de maximale afstand die mensen willen afleggen om van een voorziening gebruik te maken

reden: autobezit, stad

Anloo is een drop van de gemeente Aa en Hunze. Welke verband bestaat er tussen de bevolkingsdichtheid en de nabijheid van de voorziening?