8.1 Rivieren en de waterkringloop

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 4

Welkom

Opgeladen laptop op je tafel

Telefoon in de tas

Tas op het rek en Jas in je kluis/ aan de kapstok

Wat gaan we vandaag leren?

Hoe komt een rivier aan zijn water en welke rolspelen rivieren in de waterkringloop? In deze paragraaf bekijk je deze vragen met voorbeelden uit China.

Leerdoel: Hoe werkt een rivier?

Korte waterkringloop

Lange waterkringloop

Afstroming 

Neerslag

Infiltratie 

Verdamping

nu kun je je kennis testen. 

Korte waterkringloop

Lange waterkringloop

Afvoer door rivier

Vallen van neerslag

Afvoer door grondwater

Verdamping

nu kun je je kennis testen. 

Benedenloop

Bovenloop

Middenloop

Bovenloop

Middenloop

Benedenloop

Bovenloop

Benedenloop

Middenloop

Korte waterkringloop

Lange waterkringloop

Gemengde rivier

Regenrivier

Gletsjerrivier

Regenrivier

Gemengde rivier 

Gletsjerivier

Maak de juiste combinaties

Gletsjerrivier

Regenrivier

Gemengde rivier

Het debiet is:

1. afvoer water van een waterloop in m3 p/s
2. afvoer van water van een waterloop in m3 p/u
3. gem afvoer van water van een waterloop in m3 p/u
4. gem afvoer van water van een waterloop in m3 p/s

Debiet is;

1. De Maas en de Rijn slingeren door Nederland.
2. De Rijn wordt gevoed met regenwater en smeltwater uit de bergen.
3. Het hoogteverschil tussen twee plekken in de rivier.
4. De waterafvoer van een rivier op een bepaalde plek.

Wat is het regiem?

1. Schommelingen in de watervoer van een rivier
2. Een dam die het water van een rivier tegenhoudt
3. Het wegzakken van water in de grond
4. IJsmassa op het vasteland

Welke rivier heeft het onregelmatigste regiem?

1. Maas
2. Rijn

Begrippen

Stroomgebied:          Het gebied dat afwatert op een bepaalde rivier en zijn zijrivieren.

Waterscheiding:        De grens tussen twee stroomgebieden.

Infiltratie:                 Het wegzakken van regenwater in de grond.

Grondwaterpeil:       Bovenkant van het grondwater.

Afstromen:               Het over het landoppervlak wegstromen van water naar rivieren.

Bovenloop:               Het eerste stuk van een rivier in de bergen, vaak met een hoge stroomsnelheid.

Middenloop:             Het middelste deel van een rivier.

Benedenloop:            Het laatste stuk van een rivier dicht bij de rivier.

Regenrivier:              Rivier die alleen regenwater afvoert.

Gletsjersrivier:          Rivier die alleen smeltwater van gletsjers afvoert.

Gemengde rivier:      Rivier die regenwater en smeltwater van gletsjers afvoert.

Debiet:                       De hoeveelheid water die op een bepaald punt door een rivier stroomt in kubieke meter per seconde.

Piekafvoer:                Hoogste waterafvoer in een rivier.

Regiem:                     Schommelingen in de waterafvoer van een rivier (in de loop van een jaar).

Succescriteria

Wat moet je kennen en kunnen?

• Je kunt stroomgebieden en waterscheidingen herkennen op een kaart.
• Je kunt de waterkringloop beschrijven met de begrippen verdamping, condensatie, afstroming, grondwater en rivier.
• Je kunt uitleggen hoe regenwater door infiltratie het grondwater aanvult.
• Je kunt de kenmerken noemen van de bovenloop, de middenloop en de benedenloop van een rivier.
• Je kunt de verschillen uitleggen tussen een gletsjerrivier, een regenrivier en een gemengde rivier.
• Je weet met welke eenheid je het debiet van een rivier meet en je kunt twee factoren noemen waar het debiet van een rivier van afhangt.
• Je kunt uitleggen wat bedoeld wordt met het regiem van een rivier.
• Je kunt in een grafiek van het regiem van een rivier de piekafvoer aanwijzen.

Examenvraag van de Dag

Bekijk de bron (Drinkwater in Nederland 2012)
Waar staan de cijfers 1,2,en 3 uit de bron juist bij de bronnen van waterwinningen.

1. Duinwater = 1 Grondwater = 2 Oppervlaktewater = 3
2. Duinwater = 3 Grondwater = 1 Oppervlaktewater = 2
3. Duinwater = 2 Grondwater = 3 Oppervlaktewater = 1
4. Duinwater = 3 Grondwater = 2 Oppervlaktewater = 1

Bekijk de bron (Stroomgebied van de Rijn)

De cijfers 1 en 2 in de bron geven een deel van de rivier weer. Bij 1 is een ander proces overheersend dan bij 2.

Waar staan alle begrippen juist?

1. 1. Benedenloop. 2. Bovenloop. 3. Erosie
2. 1. Benedenloop. 2. Bovenloop. 3. Sedimentatie.
3. 1. Bovenloop 2. Benedenloop 3. Erosie
4. 1. Bovenloop 2. Benedenloop 3. Sedimentatie

Aan de slag

Je mag aan de slag met de opdrachten van §8.1 in Learnbeat