Thema 11 - opbrengstgericht onderwijs en het oudere kind

• Communication & multimedia design
• HBO
• Studiejaar 3

Cerebellum

Hippocampus

Amygdala

hersenstam

Cerebrale cortex

Breinleren

Breinleren

• Leren door het brein. 
  
  
• Leren gaat niet alleen over school maar ook over ons werk en ook over privé. 
  
  
• Leren is belangrijk omdat je daardoor in staat bent om je voortdurend aan te passen aan de steeds veranderende omgeving. Wie beter leert past zich beter aan. 
  
  
• Leren gebeurt voor een groot deel in ons brein. 
  
  

Doel

De student is in staat om een
activiteit te ontwerpen
uitgaande van de ontwikkeling
van het brein van
basisschoolkinderen.

Opdracht

Maak aantekeningen van de breinprincipes!

Het lerende brein

• Je hersenen bestaan uit heel veel hersencellen (neuronen). 
  
  
• Deze neuronen maken gebruik van verbindingen om informatie uit te wisselen. 
  
  
• Om nieuwe informatie op te slaan, moeten nieuwe verbindingen worden gelegd. 
  
  
• Nieuwe verbindingen zijn in het begin echter nog zwak. 
  
  

 

Herhalen en verschillende manieren

• Herhalen maakt de verbindingen sterker. 
  
  
• Zonder herhalen kunnen verbindingen ook weer verdwijnen.
  
  
• Wanneer informatie op verschillende manieren wordt aangeboden, worden meerdere nieuwe verbindingen aangelegd. 
  
  
• Deze verschillende wegen maken het voor je hersenen makkelijker om de informatie weer op te halen. Daardoor werkt het leerproces beter. 
  
  
• Herhaling en op verschillende manieren aanbieden is dus heel belangrijk.
  

Vergeetcurve Ebbinghaus

Hersenen zijn energieslurpers

Om goed te kunnen leren:

• heeft je lichaam voldoende brandstof nodig (goed eten).
  
  
  
  
• is er voldoende zuurstof in de ruimte aanwezig (raam open zetten). 

Gebruik verschillende zintuigen tijdens het leerproces

Een leerproces gaat over praten, zien en voelen. 

Leren met verschillende zintuigen tegelijkertijd zorgt dat 

nieuwe informatie op verschillende plekken wordt opgeborgen.

Zo worden er meerdere verbindingen gemaakt.

Door dit proces ook nog te herhalen, 

worden de nieuwe paden versterkt. 

Samen leren is beter dan alleen

• Naast neuronen zijn er ook spiegelneuronen in het brein. 
  
  
• Deze spiegelneuronen geven een signaal door wanneer je iets doet maar ook wanneer iemand anders iets doet. 
  
  
• Anderen kunnen helpen bij jouw leerproces: 
  door ze te observeren en te kopiëren of
  door interactie meer en verschillende informatie te ontvangen. 

Emoties spelen een belangrijke rol

• Emoties zorgen ervoor dat adrenaline en dopamine worden aangemaakt.
  
  
• Adrenaline wordt aangemaakt wanneer je je niet veilig voelt of wanneer er echt een onveilige situatie is. 
  Adrenaline zorgt ervoor dat je dan kan vluchten. Er is zelfs extra energie beschikbaar. 
  Adrenaline draagt niet bij aan het leerproces (het werkt zelfs tegen).
  De hersenen hebben dan geen ruimte om nog iets te leren. 
  
  
• Dopamine wordt aangemaakt wanneer je in een positieve stemming bent en de omgeving als veilig ervaart. 
  Dopamine ondersteunt daardoor het leerproces op een positieve manier.

Een doel geeft focus

• Er zijn veel prikkels om ons heen die door onze hersenen verwerkt moeten worden. 
  
  
• Het helpt als informatie gefilterd kan worden op prioriteit: belangrijk en minder belangrijk. 
  
  
• Wanneer het doel (van het leerproces) duidelijk is, kunnen hersenen makkelijker filteren 
  
  
• Dat versnelt het leerproces.

Voorwaarden voor succesvol hersenvriendelijk leren

- Zorg voor veiligheid (veiligheid)

In een onveilige situatie is er geen ruimte voor denken.

- Zorg voor voeding van de hersenen (brandstof en zuurstof)

Wanneer leerlingen voldoende bewegen komt de bloedsomloop op gang, wat de hersenen voedt.

- Sociale omgang (samen leren)

Wanneer leerlingen met elkaar communiceren en aan elkaar uitleggen,
zijn meer gebieden van de hersenen actief en wordt het geleerde beter verwerkt en vastgehouden.

- Gebruik van emoties (emoties)

Wanneer leerlingen echt iets hebben met het onderwerp, bijvoorbeeld in de vorm van humor, schok, angst of vrolijkheid, beklijft de stof langer.

- Kennis van informatieverwerkingsprocessen (herhaling, verschillende zintuigen, focus)

Voor het onderwijs is het van belang te weten dat de hersenen zoeken naar nieuwigheid, voorspelbaarheid, feedback en betekenis. We onthouden informatie in verschillende geheugensystemen en we gebruiken verschillende intelligenties bij het verwerken van informatie.

Spencer Kagan, hoogleraar psychologie en educatie aan de Berkley Universiteit, Tekst

https://www.leraar24.nl/51064/wat-is-hersenvriendelijk-leren-en-waarom-is-het-belangrijk/

Wat kan ik als leraar hiermee?

• Veiligheid voorop
• Creer betekenis
• Focus op de gewenste leeruitkomst
• Geef aandacht aan de context
• Bouw voort op bestaande kennis
• Spreek zoveel mogelijk zintuigen aan
• Herhaal
• Gebruik emoties
• Leer samen

(digitale) escaperoom
en breinleren

Breinleren en serious gaming

• Het is een spel, dat voelt sneller veilig
• Het spel is vaak een vereenvoudiging van de werkelijkheid waardoor meer focus ontstaat
• Het spel kan gerichte opdrachten geven: zo ontstaan duidelijke doelen
• Een spel kan een rijke context bieden waarop de leerling kan aansluiten
• Een fysiek spel daagt uit om meerdere zintuigen te gebruiken en te ervaren
• Tijdens het spel kunnen belangrijke transacties
  herhaald worden
• Als het spel als groep gespeeld wordt, kunnen
  leerlingen van elkaar leren

QR speurtocht: de school als brein

• Maak drietallen wissel na 5 minuten per station (wisselen bij de toeter)
• Vijf ruimtes verbeelden vijf verschillende hersengebieden
• Verschillende delen van het brein zijn verbonden door QR-codes
• Per hersengebied maak je kennis met de functies ervan d.m.v. een activiteit
• Scan de QR-code en maak hiervan een notitie 
  
  Bij terugkomst in de klas:
  
• Zoek de juiste activiteit bij de juiste functies
• Beschrijf bij elke hersengebied wat je hebt geleerd

Afronding

1. Antwoorden bespreken

2. Heb je gewerkt aan de voorwaarden voor breinvriendelijk leren?

2. Waarom moet je deze activiteit doen met je klas?