DEF LES 6 Gespreksvoering en gespreksvaardigheden

• Welzijn
• MBO
• Studiejaar 3

Psychiatrie

 Hoe ziet deze les eruit?

• Gesprekstechnieken (algemeen)
• GGZ opdracht

Gespreksvoering en gespreksvaardigheden

BBL

Waar denk je aan bij
gespreksvoering ?

97% van onze communicatie is non-verbaal

1. Waar
2. Niet waar

'Een valkuil van een hulpverlener is om in een gesprek eigen mening, gedachten en oplossingen te geven.'

1. Waar
2. Niet waar

Samenvatten

Tijdens een gesprek kun je altijd samenvatten. Samenvatten is dus niet iets wat je alleen aan het eind van een gesprek doet. Samenvatten is niet gemakkelijk. In een samenvatting laat je in een paar woorden iets terugkomen van de inhoud (het onderwerp) van het verhaal van de zorgvrager en iets van de gevoelens die hij aan jou wil overbrengen. Samenvatten kun je in je eigen woorden doen.

Parafraseren

Parafraseren is een techniek die veel lijkt op samenvatten. Als je parafraseert, geef je niet alles kort weer wat een zorgvrager gezegd heeft. Dat doe je wel als je samenvat. Als je parafraseert, geef je alleen de kern van het gesprek weer. De rest laat je onbesproken.

Parafraseren is het weergeven van het belangrijkste onderwerp van het verhaal van de zorgvrager.

‘Als ik het goed begrijp …’ ‘Zo te horen …’

Omgaan met stiltes

Misschien kun je moeilijk tegen een stilte tijdens een gesprek. Probeer toch stiltes te laten vallen in gesprekken. Een stilte heeft namelijk meestal een functie. Een zorgvrager gebruikt een stilte in een gesprek om verschillende redenen, zoals:

emoties verwerken;

gedachten op een rijtje zetten;

nadenken over de manier waarop hij het gesprek voort wil zetten;

aangeven dat hij het gesprek wil stoppen.

COMMUNICATIETIPS....

Een vraag die bewust stuurt naar de antwoordmogelijkheden 'ja' of 'nee' waarbij de voorkeur uitgaat naar een 'ja' ritme is een...

1. gesloten vraag
2. open vraag
3. suggestieve vraag
4. retorische vraag

Een suggestieve vraag stuurt bewust naar antwoordmogelijkheden: ‘ja’ of ‘nee’, waarbij de voorkeur uitgaat naar een ‘ja’-ritme. Door middel van de volgende vragen zorgt u voor een ‘ja-ritme’:

U twijfelt dus aan…?

Als ik het goed begrijp zegt u…?

U verwacht dus geen verbetering voor …?

Beweert u dat …?

U bent van mening dat…?

Als u, meneer…, dan wilt u toch zeker…?Een suggestieve vraag stuurt bewust naar de antwoordmogelijkheden ‘ja’ of ‘nee’. Gebruik daarom zo weinig mogelijk suggestieve vragen. Soms kunnen ze nuttig zijn, bijvoorbeeld als je de ander wilt overhalen of als je een bevestiging wilt van wat je hebt afgesproken. Als je je niet bewust bent van je suggestieve vraagstelling, kan dat problematisch worden. Je weet niet of de ander ‘ja’ zegt omdat jíj dat zo graag wil horen of omdat hij het werkelijk wil of meent.

Bij een suggestieve vraagt klinkt in je vraag het gewenste antwoord al door.

Welke vuistregels in communicatie herken je?

1. LSD
2. NIVEA
3. ANKIE
4. OEN

Formuleer ik uw mening goed als ik zeg dat…?
Dus wat u stelt is dat…?
Hoe komt dit bij u over?
Dit zijn voorbeelden van......

1. suggestieve vragen
2. open vragen
3. isolatie vragen
4. controle vragen

CONTROLEVRAGEN

Tijdens een gesprek kan het je heel wat energie kosten om erachter te komen of je verhaal overkomt of dat het duidelijk is wat je bedoelt. Vraag dus gewoon of het duidelijk is of het overkomt. Dat geeft je de kans bij te sturen als het nodig is. Controlevragen kun je ook stellen als een suggestieve vraag, maar bieden de ander de mogelijkheid het oneens met je te zijn. Een controlevraag stel je om erachter te komen of je begrijpt wat de ander bedoelt.

Wat is een voorbeeld van een retorische vraag?

1. Ben je gek geworden?
2. Hoe ging het vandaag op het werk?
3. Wil je suiker of melk in de koffie?
4. JIj vind toch ook dat we teveel belasting betalen?

Wat is een retorische vraag voorbeeld?

Afbeeldingsresultaat voor retorische vragen

Een retorische vraag wordt gesteld als een vraag, maar heeft vaak de intonatie van een mededeling. De steller van een retorische vraag verwacht geen antwoord op zijn vraag, maar wil graag dat de ontvanger van de vraag zich aangesproken voelt. Een voorbeeld van een retorische vraag is: 'Laat jij de hond even uit?

Vragen die:
- ruimte geven aan de ander om te antwoorden
- vriendelijk zijn
- veel informatie opleveren
noemt men:

1. gesloten vragen
2. open vragen
3. suggestieve vragen
4. controle vragen

Luisterstijlen

Bekijk het schema: in welke luisterstijl herken je jezelf het meest? 

FASEN IN EEN GESPREK

Doelen in een gesprek 

Wanneer introduceer je het doel van een gesprek? 

• Kennisdoel: informatie overdragen/ontvangen
  
• Houdingsdoel: beïnvloeden mening/gevoelens van de ander
  
• Gedragsdoel: beïnvloeden van gedrag van de ander

Welk doel komt vooral in jouw werk terug? 

Klachtengesprek

• Stoom laten afblazen
• Serieus nemen
• De klacht helder krijgen
• Mogelijke oplossingen bespreken
• Afsluiten

Siona evalueert met de dochter van mevrouw Vreeswijk hoe het met haar moeder gaat. Haar moeder is gevallen en Siona wil nieuwe afspraken over de zorg. Mevrouw Vreeswijk is gedesoriënteerd in plaats en tijd en is cliënt van de zorgorganisatie van Siona. Denkt Siona in kwaliteiten? Is er oog, oor en gevoel voor de dochter? Welk effect heeft dit alles op de dochter?

Iets moeilijks bespreekbaar maken

• Zorg dat het gespreksdoel duidelijk is
• Bereid je voor
• Stel één vraag en luister
• Wees duidelijk
• Observeer en kijk goed naar iemands houding

De 4 G methode bij feedback geven gaat als volgt:

1. Geef negatieve feedback op gedrag , gevoel en gevolg
2. Gevoel, gedrag ,gewenst gedrag, gevolg
3. Gevoel, gevolg, gedrag en, gewenst gedrag
4. Gedrag, gevoel, gevolg, gewenst gedrag

Psychiatrische stoornissen

Stoornissen toets

• Psychotische stoornis (Schizofrenie)
• Depressie + Bipolair (= stemmingsstoornissen)
• Angststoornis (paniek, fobie, PTSS e.a)

• Persoonlijkheidsstoornis (Borderline, verslaving, narcisme)

Met 2 personen

1. Hoe herken je Schizofrenie bij een bewoner/client?
2. Wat moet je niet doen/zeggen?
3. Wat is juist wel belangrijk om te zeggen/doen
4. Maak een casus en speel de situatie na
5. Bespreek het na en noteer hoe je het aanpakte

Met 2 personen

1. Hoe herken je een depressie bij een bewoner/client?
2. Wat moet je niet doen/zeggen?
3. Wat is juist wel belangrijk om te zeggen/doen
4. Maak een casus en speel de situatie na
5. Bespreek het na en noteer hoe je het aanpakte

Met 2 personen

1. Hoe herken je een bi polaire stoornis bij een bewoner/client?
2. Wat moet je niet doen/zeggen?
3. Wat is juist wel belangrijk om te zeggen/doen
4. Maak een casus en speel de situatie na
5. Bespreek het na en noteer hoe je het aanpakte

Met 2 personen

1. Hoe herken je een Bordelinepersoonlijkheidsstoornis bij een bewoner/client?
2. Wat moet je niet doen/zeggen?
3. Wat is juist wel belangrijk om te zeggen/doen
4. Maak een casus en speel de situatie na
5. Bespreek het na en noteer hoe je het aanpakte

Schizofrenie

Van schizofrenie is sprake als: 

• iemand een langdurige psychose of meerdere psychosen heeft doorgemaakt en 
• in de tussenliggende periodes niet goed functioneert
• contact met de werkelijkheid ernstig verstoord is. 

Iemand ziet bijvoorbeeld beelden of hoort stemmen die er voor anderen niet zijn. Of je bent ervan overtuigd dat je wordt achtervolgd. 

• Mensen in een psychose leven in hun eigen werkelijkheid. 

Huiswerk

Leren boek GGZ 

Hoofdstuk 9 t/m 12

Tip: Iedere week 1 hoofdstuk

Vragen over deze les?