h 6.2 Steden in de Late Middeleeuwen (brugklas)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

hoofdstuk 6 

De Late Middeleeuwen

Terugblik: de Vroege Middeleeuwen

Hoe werd er bestuurd?

1. er waren stadstaten
2. de koning had alle macht
3. met het leenstelsel
4. met het hofstelsel

Terugblik: de Vroege Middeleeuwen

Hoe ging het economisch?

1. mensen werkten vooral in de landbouw
2. mensen werkten vooral in de steden
3. er werd veel geld verdiend
4. de meeste mensen waren arm.

Terugblik: de Vroege Middeleeuwen
Er waren drie standen.
Welke hoort er niet bij?

1. adel
2. geestelijkheid
3. boeren
4. burgers

Late Middeleeuwen

(hoofdstuk 6)

Vroege Middeleeuwen

(hoofdstuk 4)

500-1000

velen leefden als horigen op het platteland

het domein was zelfvoorzienend

er was veel handel over goede wegen

1000-1500

er kwamen steeds meer steden

< wat hoort dus waar? >

Waardoor kwamen in de Late Middeleeuwen (100-1500) de steden weer terug? 

(we gaan een kettingreactie van oorzaken maken die het antwoord geven op deze vraag)

stap 1: verbeteringen in de landbouw

stap 1: verbeteringen in de landbouw

- drieslagstelsel

- ontginningen

- betere werktuigen

stap 1: verbeteringen in de landbouw

stap 2:

stap 1: verbeteringen in de landbouw

stap 2: meer voedsel

stap 3: bevolkingsgroei

stap 1: verbeteringen in de landbouw

- drieslagstelsel

- ontginningen

- betere werktuigen

paragraaf 6.2 (blz. 145)

Ontginningen

De tiende en elfde eeuw vormden in heel Zuid- en West- Europa een periode van snelle bevolkingsgroei. Om al die mensen van genoeg voedsel te voorzien, waren ontginningen nodig. Bossen werden gekapt, moerassen drooggelegd. In de kustgebieden ontgonnen de boeren eerst de drogere stukken natuur achter de duinen. Daarna kwamen de moeilijkere laagveengebieden tussen Holland en Utrecht aan de beurt. De adellijke heren die zich als grondbezitter beschouwden, stimuleerden de ontginningen, want akkers en weilanden brachten meer op dan woeste natuur. De ontginners die dit zware werk aanpakten - greppels graven, bomen en struiken rooien en de grond omspitten of ploegen - hoefden vaak minder belasting te betalen.  

Behalve de ontginningen vonden ook andere vernieuwingen in de landbouw plaats. Voor de werktuigen werd steeds vaker ijzer gebruikt. Het eenvoudige eergetouw, dat de grond maar een beetje doorsneed, maakte plaats voor een ploeg met een ploegblad, waarmee de grond echt omgekeerd kon worden. In plaats van ossen spanden de boeren nu een paard voor de ploeg. Zij gebruikten de grond steeds intensiever en brachten ook mest op de akkers. Dat leverde meer oogst op. Zo konden zij genoeg voedsel produceren voor de groeiende bevolking

paragraaf 6.2 (blz. 146)

maken: paragraaf 6.2

vraag 1, 2, 3 en 5 

(werkboek blz. 145)