3-1 Lezen theorie structuren

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Welkom bij Nederlands!

Pak je pen, boek, map & schrift.

Oortjes & telefoon bij de coach.

Vandaag

• Lezen theorie: tekststructuren en -functies
  
• Nabespreken examen 2014

• 
  

Info

Hoe was het? 

Hoe lang hebben jullie erover gedaan?

Welke onderwerpen/soorten vragen hadden jullie moeite mee?

Vandaag

• Info
• Uitleg
• ZS
  
• Werken
• Afsluiting

Lesdoelen

Aan het eind van deze les..

- ...kun je een aantal functies van alinea's benoemen.

- ...ken je een aantal tekststructuren voor teksten.

- ...kun je de tekststructuur van een tekst benoemen.

   

• 
  

Begrijpen tekst

Jullie worden geacht complexere teksten te begrijpen.

Een aantal structuren in de tekst kunnen hierbij helpen.

Deze structuren laten verbanden zien: wat heeft waarmee te maken?

Vandaag

• Info
• Uitleg
• ZS
• ZF
• Afsluiting

• 
  

Vormen structuur

Verschillende vormen:

• Opbouw tekst (nabijheid, kopjes, alinea's e.d.)
• Signaalwoorden
• Verwijzingen / verwijswoorden
• Herhalen woorden

Doel = informatie overbrengen!

Samenhang = informatie

Vandaag

• Info
• Uitleg
• ZS
• ZF
• Afsluiting

• 
  

Woordenschat

Om een tekst te kunnen begrijpen, moet je weten wat woorden betekenen.

Hoeveel procent heb je nodig, denk je?

Vandaag

• Info
• Uitleg
• ZS
• ZF
• Afsluiting

Functies van tekstgedeelten

• Alinea's of groepjes alinea's hebben bepaalde bedoelingen (= functie tekstgedeelte).
  
• Hierbij kun je denken aan bewijs,  gevolgen,  oorzaak, opsomming en toelichting.
  

Tip: bekijk goed de kernzin en signaalwoorden, die kunnen je hierbij helpen.

Functies van teksgedeelten

1. Aanbeveling: Er wordt een advies gegeven, vaak aan het eind van de tekst. 
   
2. Aanleiding: Een (actuele) gebeurtenis wordt beschreven wat de schrijver tot het schrijven van deze tekst bracht. 
   
3. Begripsomschrijving: Een zo nauwkeurig mogelijke beschrijving van een bepaald begrip wordt gegeven. Synoniem = definitie.
   
4. Nuancering: Een (eerdere) bewering of standpunt wordt afgezwakt door andere gezichtspunten te laten zien. Verwant aan relativering.
   
5. Doelstelling: Schrijver geeft aan wat hij met zijn tekst wil bereiken.

Functies van tekstgedeelten

6. Hypothese: Een voorlopige stelling/veronderstelling die de schrijver in de  rest van de tekst probeert te bewijzen.

7.   Stelling: Een bewering die de schrijver met argumenten moet onderbouwen. Synoniem: bewering, mening, standpunt.

8.   Tegenwerping: Er worden bezwaren of bedenkingen weergegeven tegen een eerdere bewering of argumentatie.

9.   Toepassing: Na een beschreven theorie volgt een toepassing of praktische uitvoering ervan.
10.  Voorbehoud: Er wordt een voorwaarde beschreven waaraan voldaan moet worden.

Tekststructuren                                   1/3

- Voordelen-en-nadelenstructuur: Wat zijn de voor- en nadelen van een verschijnsel? 

In het slot staat afweging, conclusie of samenvatting.

Geen duidelijke keuze? = beschouwing

Wel duidelijke keuze? = betoog

Tekststructuren                                   2/3

- Vroeger-en-nustructuur: het gaat om ontwikkeling in de tijd. Twee periodes worden tegenover elkaar gezet: verleden vs. heden.

Hoofdvraag: wat is er veranderd?

Alleen veranderingen beschreven = uiteenzetting.

Verschillende manieren van bekijken = beschouwing.

Eigen standpunt ingenomen = betoog.

Mengvormen zijn mogelijk!

In het slot samenvatting, conclusie of aanbeveling.

Tekststructuren                                   3/3

- Vroeger-nu-toekomststructuur: Ook ontwikkelingen. Vaak nadruk op geleidelijkheid van ontwikkelingen i.p.v. scherp contrast zoals vroeger-en-nustructuur.

Hoofdvraag: wat is er al veranderd, wat gaat er nog veranderen?

Kan ook uiteenzetting, beschouwing of betoog zijn.

In het slot toekomstverwachting.

Examen!

We lopen de vragen na. 

Had je het fout? Dan kijken we ernaar.

Lesdoelen

Aan het eind van deze les..

- ...kun je en aantal functies van alinea's benoemen.

- ...ken je een aantal tekststructuren voor teksten.

- ...kun je de tekststructuur van een tekst benoemen.