Rechten en plichten cursus 3.3

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 2

Grondwet

Hierin staan de belangrijkste rechten en plichten van burgers.

ook staat hierin hoe het land bestuurd wordt.

Rechtsstaat

Iedereen in Nederland moet zich aan de wet houden.

De grondwet geldt niet alleen voor burger, maar ook voor de overheid. 

Als burgers het niet met elkaar eens zijn of met de overheid kan kunnen ze aan de rechter vragen wie gelijk heeft.

Grondwet van 1798

De eerste grondwet in Nederland werd gemaakt na de Bataafse Revolutie.

Tijdens de Bataafse Revolutie kwamen de patriotten (mensen die opkomen voor hun land) aan de macht. Stadhouder Willem V moest vluchten.

Grondrechten

Dit zijn de rechten die in de grondwet staan.

b.v. Artikel 1

Allen die zich in Nederland bevinden worden in gelijk gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan.

andere grondrechten

vrijheid van godsdienst

vrijheid van drukpers

vrijheid van meningsuiting

vrijheid van onderwijs

Grondwet van 1814

in 1814 werd Napoleon verslagen

de zoon van stadhouder Willem V werd koning Willem I

Willem I had veel macht

Regeringsleider

Koning Willem I was regeringsleider = hoofd van de regering

ministers

Willem I was hoofd van alle ministers

een minister is lid van de regering en bestuurder van een land

nu b.v. minister van onderwijs, minister van defensie

parlement

volksvertegenwoordiging

Wie namens het volk (de gewone mensen)

mochten mee denken/ mee beslissen

Willem I koos de mensen die precies deden wat hij wilde

Koninkrijk

Nederland werd een koninkrijk 

een land waarover een koning regeert

Democratische Revoluties

Veel burgers vonden dat de koning te veel macht had. In 1848 braken overal in europa democratische revoluties uit.

Democratische revolutie = verandering waarbij het volk de macht krijgt

Nieuwe grondwet 1848

Nederlandse koning ook bang voor een opstand.

Hij besluit dat de inwoners van Nederland voortaan mogen kiezen wie in het parlement kwam.

Dit kwam in de nieuwe grondwet te staan.

Parlementaire democratie

Het volk heeft de macht via een gekozen parlement (volksvertegenwoordiging)

nieuw in de grondwet 1848

parlementaire democratie = gekozen parlement. Volk de baas

de koning niet meer de leiding over de regering

de minister-president de leiding over de regering

koning is wel staatshoofd maar veel minder macht

nieuw in de grondwet in 1983

In de grondwet komt te staan dat de overheid voor burgers moest zorgen.

De nieuwe grondrecht verplichtten de overheid om voor de burgers moesten zorgen (sociale grondrechten)

Prinsjesdag

derde dinsdag in september. De Koning leest in de Ridderzaal in Den Haag de troonrede voor. Daarin staan de belangrijkste plannen van de regering.

De minister van Financiën presenteert de miljoenennota. 

begrippen bij Prinsjesdag

Troonrede = de belangrijkste plannen van de regering, voorgelezen door de koning.

Rijksbegroting= een overzicht van te verwachte inkomsten uitgaven voor het komend jaar.

Miljoenennota = de toelichting, uitleg van de rijksbegroting