Par. 2.3 Onrust in de Nederlanden

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

2.3 Onrust in de Nederlanden

Planning

27/10: Par. 2.2 Onrust in de kerk

30/10: Par. 2.3 Onrust in de kerk

03/11: Par. 2.3 Onrust in de Nederlanden

06/11: SO par. 2.2 

10/11:   Par. 2.4 De Opstand breekt uit

13/11: Par. 2.5 De breuk wordt definitief

17/11: Par. 2.6 De Republiek ontstaat

20/11: Repetitie H2

Vandaag

1. Uitleg par. 2.3

2. Opdrachten maken en inleveren

AFGELOPEN LES

1. Hoe leidde kritiek op de rooms-katholieke kerk tot de Reformatie?

2. Hoe leidde de Reformatie tot een splitsing in de kerk?

Lesdoel

Waardoor ontstond er in de 16de eeuw grote onrust in de Nederlanden?

Feniks, Geschiedenis Werkplaats, Memo, Saga

De Nederlanden onder Karel V

• Hertogen van Bourgondië krijgen grote delen 

van de Nederlanden in handen. 

• Veel mensen leefden in steden (handel en nijverheid).
• Karel V wordt in 1515 LANDSHEER van de Nederlandse

gewesten (geen koninkrijk)

• Hij was aak in het buitenland en liet zich de Nederlanden

vertegenwoordigen door een landvoog(es).

• Binnen elk gewest benoemde hij een stadhouder als 

plaatsvervanger.

Het bestuur van de Nederlanden

• Zeventien gewesten, elk met eigen regels en gewoonten.
• Gewestelijke Staten: vergadering van afgevaardigden van de adel, vorsten en geestelijken. 

- Afgevaardigden van verschillende steden van een gewest.

- Onderhandelen over de belasting

- Privileges

Centralisatie van het bestuur (1)

• Karel V wilde het bestuur hervormen= CENTRALISATIE =  vanuit één plek regeren.
• Hoe werd het georganiseerd?

- Landvoogd (heel de Nederlanden)

- Stadhouder (binnen elk gewest) 

- Staten-Generaal (Afgevaardigden uit elk geweest)

Centralisatie van het bestuur (2)

Staten-Generaal: bijeenkomst van de afgevaardigden in een gewest. 

Karel V riep de Staten-Generaal vooral als hij geld nodig had.

Adel verloor steeds meer macht, inkomsten en privileges aan Karel V en de nieuwe burgerij.

Centralisatie vs Particularisme

• De gewesten streefden naar zoveel mogelijk zelfbestuur en het behouden van hun privileges (particularisme).

• Karel V wilde alles vanuit één plek regeren (Brussel ---> centralisatie )

 

Plakkaten tegen ketters

• Karel V was katholiek, dus iedereen in zijn rijk moest katholiek zijn... Maar de Hervorming kreeg aanhang in de Nederlanden.
• Iedereen die niet katholiek was = ketter
• Plakkaten = wet, bijv. Bloedplakkat in 1550 

Het Bloedplakkat

"Wij verbieden alle leken om met elkaar over de Bijbel te discussiëren. Zeker niet over ingewikkelde, moeilijk zaken. Degenen die dit toch doen, zullen voor straf worden vervolgd en als verstoorders van de openbare orde worden veroordeeld. Als ketters hun dwalingen afzweren, zullen mannen met het zwaard worden gedood en vrouwen levend begraven. Wie zijn dwalingen, verkeerde meningen en ketterijen wil volhouden, wordt gestraft met de brandstapel. In alle gevallen wordt hun bezit in beslag genomen en verkocht. De opbrengst is voor ons."

Naar: Plakkaat van Karel V, 1550.

Filips II

• Zoon van Karel V
• Heerser over Castilië en Aragón (deze landen vormden samen Spanje), Napels, Sicilië, de Spaanse Nederlanden en Portugal. 
• Woonden in Spanje
• INQUISITIE

Heilige Roomse-Rijk (Duitse Rijk) wordt geregeerd door Ferdinand, broer van Karel V.

Wie regeerde de Nederlanden?

Margaretha van Parma, dochter van Karel V, zus van Filips II. 

Landvoogdes 

Moest luisteren naar Filips II.

Moest zorgen dat het bloedplakkaat en inquisitie werd nageleefd.

Het Smeekschrift

Edelen wilden da Margareta de koning zou vragen om de Staten-Generaal bijeen te roepen om:

1- De politieke en religieuse probleem op te lossen...

2. De plakkaten tegen ketters buiten werking te stellen

Margareta belooft minder streng 

inquisiteurs.

Opdrachten maken

Par. 2.2 opdrachten 13, 22, 23, 24 en 25. 

Par. 2.3 opdrachten 34, 36, 37 en 41.