2.4 de opstand breekt uit

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

2.4 de opstand breekt uit

Hoe leidde de onrust in de Nederlanden tot de Opstand?

Wat weten we nog over de onrust in de Nederlanden?

Leg uit hoe het geloof een oorzaak was van onrust in de Nederlanden.

Leg uit wat op politiek vlak een oorzaak was van onrust. Gebruik het begrip 'Centralisatie'.

Smeekschrift der Edelen

Wanneer: 1566

Doel: ideeën over oplossing politieke en religieuze problemen overbrengen.

Hoe?: 200 edelen die naar Brussel trokken (ongewapend)

Smeekschrift der Edelen

afspelen van 07:24 - 14:50

Kijkvragen:

1. Wat hield het Smeekschrift der Edelen in?

2. Wat is het directe gevolg van het Smeekschrift der Edelen?

3. Wat is een gevolg van de Hagenpreken?

4. Wat gebeurde er tijdens de beeldenstorm?

5. Wat deed Willem v. Oranje verkeerd volgens Margaretha van Parma?

npo.nl

Smeekschrift der Edelen (2)

Boodschap: Als er niets gedaan zou worden: Opstand!

Zolang de koning niet reageerde: opschorting kettervervolging.

Margaretha schrok -> beloofde dat inquisitie minder streng zou zijn + boodschap over te brengen.

De Beeldenstorm

• Protestanten kregen na smeekschrift meer moed en kwamen openlijk samen in de openlucht buiten de stadsmuren: hagenpreken. 
• Sommige predikanten riepen op om de kerken van katholieken te gebruiken, de beelden daarin moesten verwijderd worden...

• 1566: Beeldenstorm breekt uit! Verspreid zich vanuit Vlaanderen over de hele Nederlanden. 

De komst van Alva

Margaretha gaf stadhouders in hun gewesten opdracht een einde te maken aan de Beeldenstorm.

Willem v. Oranje stond in sommige steden toe dat protestanten enkele kerken kregen. -> Ging  Margaretha te ver, ze pakte beeldenstormers aan.

Fillips II besluit dat  harde aanpak nodig is --> Stuurt de Hertog van Alva.

Willem v. Oranje vlucht naar Dillenburg!

Alva neemt taak Margaretha over en stelde de Raad van Beroerten in: Speciale rechtbank die de daders van de Beeldenstorm moet straffen: harde aanpak! (fragment v.a. 37:54)

Alva en Willem v. Oranje

AFSPELEN V.A. 20:14 - 27:45

Willem van Oranje

Geboren in graafschap Nassau- Dillenburg in Duitsland als protestant.

Stadhouder Holland, Zeeland en Utrecht

Opgevoed aan hof Karel V als katholiek

Trouwe vazal van de keizer en zijn zoon.

Rijkste edelman van Nederlanden.

Oorlog in de Nederlanden (1)

bezittingen Willem afgepakt door raad van beroerte.

1568 vanuit Dillenburg met een leger Nederlanden ingevallen -> mislukte

1572 nieuwe poging

1april 1572: Watergeuzen nemen Den Briel in.  

Oorlog in de Nederlanden (2)

Willem v. Oranje werd door Holland en Zeeland opnieuw stadhouder benoemt.

Alva reageerde d.m.v. Terreur.

De Geuzen reageerden met propoganda tegen de Spanjaarden

1574: Leidsch ontzet: Keerpunt opstand

Na Den Briel sluiten andere steden zich aan bij Willem van Oranje.

Veel mensen waren boos omdat Alva een nieuwe belasting wilde invoeren: De tiende penning

Belangrijke begrippen

De tiende penning

Smeekschrift der edelen

(Water-)geuzen

De beeldenstorm

Raad van Beroerten

Propaganda

Belangrijke personen

Hertog van Alva

Margaretha van Parma

Willem v. Oranje 

npo.nl

npo.nl