theorie wonden

• verpleegkunde
• WO
• Studiejaar 6

1. De huid

Epidermis

Dermis

(Hypodermis of subcutis)

Wat is de functie van de huid?

Wat is de definitie van een wond?

1. ontsteking aan het lichaamsoppervlak
2. Een afwijking in het weefsel
3. een verbreking van de continuïteit van weefsel
4. anders

Definitie wond

pathologische toestand (trauma) waarbij weefsels van elkaar gescheiden* worden en/of vernietigd**.

voorbeelden?

oorzaken

mechanisch

chemisch

thermisch

elektriciteit

straling

infectie

circulatie

oncologisch

Een natuurlijk wondgenezingsproces verloopt als volgt;

1. Bloed spoelt wond, stollingsproces, korstje, wondgenezing
2. Stollingsproces, bloed spoelt wond, korstje, wondgenezing
3. Bloed spoelt wond, stollingsproces, wondgenezing, korstje

Wondgenezingsproces

Reactiefase;  uitbereiding voorkomen en voorbereiden op genezing

Regeneratiefase;  beschadigde dermis vervangen en wond sluiten

Rijpingsfase; granulatieweefsel dat dermis heeft vervangen rijpt uit tot soepel bindweefsel/litteken

soms 3 fases tegelijk in grote wonden

Waarom is een vochtig milieu belangrijk voor de wondgenezing?

Wondgenezing per primam

Wondgenezing per secundam

welk registratie methodes ken je om een wond te registreren?

1. TIME
2. ALTIS
3. rood-geel-zwart
4. A B en C

WCS: Woundcare Consultant Society

Is een hulpmiddel bij het bepalen van het doel van de lokale wondbehandeling en van het juiste wondbehandelingsproduct.

* Kleur van de wond

* Mate van wondvocht

* Aanwezigheid van infecties

* Aspecten van de wondrand

Je kunt het WCS-model niet toepassen bij brandwonden  oncologische wonden

Rood : Granulatieweefsel= is bodum waarin zich nieuw weefsel vormt met rijk aan bloedvaten (rode kleur)

Geel; huid niet meer intact , geel beslag vormt zich in de wond. Kan al dan niet geïnfecteerd zijn., wanneer infectie is er sprake van een pussende wond (=etter).

Zwarte wonden: ontstaan als er geen bloed meer naar het weefsel gaat, waardoor het afsterft, necrotisch weefsel (wondoppervlak ziet zwart) vb stadium 4 decubitus…extremiteiten (vingers , tenen ) die geen bloed meer krijgen,

Kleur van de wond

Wonden zijn er in verschillende soorten. In Nederland wordt veel gewerkt met het classificatiemodel van de Woundcare Consultant Society (WCS). De WCS is een vereniging van deskundigen in wondbehandeling. Het WCS-model is een model voor lokale wondbehandeling (vooral bij chronische wonden). Het gaat uit van een universeel kenmerk van een wond, namelijk de kleur. Het model is niet toepasbaar op brandwonden en oncologische ulcera.

Zwarte wond

Gele wond

Rode wond

Gemengde gekleurde wond

Zwarte wondZwart betekent dat er in de wond dood (necrotisch) weefsel zit. Het hoeft niet altijd zwart te zijn, maar kan ook een bruine, grijze of gelige kleur hebben. Dit dode weefsel houdt de wondgenezing tegen. Het is daarom goed om necrotisch weefsel te verwijderen. Bijvoorbeeld door de wond goed te spoelen of schoon te krabben. Als de necrose niet uit de wond wil, is soms een operatie nodig. Een zwarte wond bevindt zich in de reactiefase.

Gele wondBij een gele wond is het wondbed bedekt met geel beslag. Vaak een dikke, half vloeibare laag. Soms is het een taaie laag. In de gele laag zitten celresten en samengeklonterde eiwitten. Deze laag moet worden verwijderd om de wondgenezing in gang te zetten. Het doel van de behandeling is het reinigen van het wondbed en absorptie van overmatig exsudaat. Ook gele wonden bevinden zich in de reactiefase.

Rode wondEen rode wondbodem is een goed teken. De wond kan dan meestal goed genezen. Bij de rode wond is de wondbodem bedekt met korrelige, vochtig-glanzende, helderrode weefsel laag (granulatieweefsel). Deze wondbodem moet beschermd worden en uitdroging moet worden voorkomen. Een rode wond bevindt zich in de regeneratiefase.

Gemengde gekleurde wondIn de praktijk hebben wonden gelijktijdig meerdere kleuren. Bijvoorbeeld een gele wond met zwarte plekjes erin en hier en daar wat doorschemerend rood. Bij gemengd gekleurde wonden is de behandeling gericht op de meest storende factor en krijgt de behandeling van de zwarte wond voorrang. Er wordt dan een wondproduct gekozen die de andere kleurgebieden niet negatief beïnvloedt.



wondpreparatiemodel

beïnvloedende factoren

Beïnvloedende factoren

• Patiëntgerelateerd
• Wondgerelateerd
• Professioneelgerelateerd
• Zorgsysteemgerelateerd
• Voeding
• Pijn
• Wondinfectie

Observatie van de wond

• de grootte en vorm van de wond; 

• de geur van de wond (een sterke/afwijkende geur is een aanwijzing voor 

   wondinfectie);

• de kleur van de wond; 

• de wondranden (bij verweking  neemt de kans op infectie toe); 

• exsudaat;

• pijn; 

• itis-verschijnselen: roodheid, zwelling, warmte en pijn.

Rapporteren

Maak een rapportage volgens het TIME-model over de wond op de afbeelding hiernaast. 

T = Tissue (rood/geel/zwart)

I = Infectie

M = Moisture (nat/droog)

E = Edge (wondranden)

Hygiëne

spoelen

drains

fixatie

madentherapie

negatieve druk behandeling

Groeifactoren

literatuurlijst

Classificatiemodel. (2018, 25 maart). Geraadpleegd op 30 mei 2021, van https://www.wcs.nl/over-wcs/wcs-classificatiemodel/

E. (2017). Decubitus en wondzorg. Geraadpleegd op 30 mei 2021, van https://e-nursing.nl/cursussen/decubitus_en_wondzorg

Kenniscentrum wondzorg. (2015). WCS wondenboek. Leiden, Nederland: WCS Kenniscentrum.

Madentherapie. (2020). Geraadpleegd op 30 mei 2021, van https://www.startwondverzorging.nl/CONTENT/index.php/wondzorg/wondbehandelingen/25-madentherapie

Minder wondzorg is soms beter. (2018, 28 november). Geraadpleegd op 30 mei 2021, van https://www.medischcontact.nl/nieuws/laatste-nieuws/artikel/minder-wondzorg-is-soms-beter.htm

Vormgeving, D. (2011). Wondenwijzer - Wondzorg algemeen. Geraadpleegd op 30 mei 2021, van https://www.wondenwijzer.nl/Wondzorg+algemeen.htm

casus dhr g 53 jr, rolstoelafhankelijk, EVB , heeft op beide zitvlakken decubitusplekken 

door krabeffecten ontstond er deze wond 

door inzet van mepilex border