Klare taal plus - les 17 het bijwoord ER def

• NT2
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Klare taal les 17 - het bijwoord ER

Het woordje "er" (bijwoord)

Het bijwoord ER

Vier functies

Er is een verwijswoord en het heeft vier verschillende functies. 

1. er als voorlopig onderwerp
2. er als plaatsaanduiding
   
3. er + een voorzetsel
   
4. er + een telwoord

1. Voorlopig onderwerp

Kloppen deze zinnen?

1. Iemand met een hond wacht bij het bushokje.

2. Een voetbalclub is niet in dirt dorp.

Kun je deze zin veranderen naar een zin met 'er'?

1. Voorlopig onderwerp

Kloppen deze zinnen?

1. Iemand met een hond wacht bij het bushokje.

Er wacht iemand met een hond bij het bushokje.

2. Een voetbalclub is niet in dirt dorp.

Er is geen voetbalclub in dit dorp.

1. Voorlopig onderwerp

Hoeveel mensen zijn er vanavond tijdens de vergadering?

Zijn er geen kinderen in het zwembad?

Er is geen bakker in deze straat. 

Er wordt geschaatst op de IJssel. 

Als je niet weet om hoeveel mensen/dingen het gaat (of wie het precies zijn), dan gebruiken we het bijwoord "er".

Dit noem je het voorlopig onderwerp

Maak een zin met ER als voorlopig onderwerp.

2. Plaats (hier/daar)

Er zit iemand op mijn stoel. =
Hier (bijv. in de woonkamer) zit iemand op mijn stoel.

In het weekend rijden er weinig vrachtwagens. =
Op zondag rijden hier (of in Amsterdam, of in Europa,) weinig vrachtwagens.

Er staan twee mannen van de belastingdienst voor de deur =
Daar staan twee mannen van de belastingdienst voor de deur.

2. Plaats (op deze plek)

Er zijn veel palmbomen. = Op deze plek zijn veel palmbomen.

Op zaterdag is er niemand. = Op zaterdag is daar niemand.

Er is steeds meer CO2 in de atmosfeer. = In de wereld is steeds meer CO2 in de atmosfeer.

Daar ligt een boek
(maak een zin met "er")

Op die plek staat een groot huis
(maak een zin met "er")

In het weekend komt hier niemand.
(maak een zin met "er")

3. ER + voorzetsel

Er + een voorzetsel

Bij werkwoorden met een voorzetsel gebruik je er om te verwijzen naar dingen. Er kan samen met het voorzetsel geschreven zijn, maar ook los staan van het voorzetsel.

Denk je aan je huiswerk? 

Ja, ik denk eraan. Er = huiswerk

Ja, ik denk er elke dag aan. Er = huiswerk

Lig je 's avonds op de bank? 

Nee, ik lig er nooit op. Er = de bank

3. ER + voorzetsel

Er + een voorzetsel

Vergelijk de verwijzingen met:

• zien (zonder voorzetsel) 
  
• kijken naar (met voorzetsel)
  

Zie je de auto? Ja, ik zie hem.

Zie je het huis? Ja, ik zie het.

Kijk je naar de auto? Ja, ik kijk ernaar.

Kijk je naar de televisie? Ja, ik kijk ernaar.

Maak een zin met ER + voorzetsel.

4. ER als telwoord

Er + een telwoord

• Er + een telwoord verwijst naar een of meerdere personen of dingen.
• Er + een telwoord verwijst naar personen of dingen die al eerder zijn genoemd.
• Er staat altijd voor het telwoord.
  

Hoeveel kinderen heb jij? Ik heb er twee. Er = kinderen

Hebben jullie een auto? Nee, wij hebben er geen. Er = auto

Maak een zin met ER met telwoord

Oefening 

Opdracht: Lees de zinnen. Bespreek in duo's wat de functie van er is in elke zin. 

Kies uit: - er als plaatsaanduiding; - er + een telwoord; - er als voorlopig onderwerp; - er + een voorzetsel 

1. Zijn er nog brieven gekomen? 
2. Heb jij nog een euro? Ik heb er geen.
3. Wat doe je ermee? 
   
4. Het ligt erop. 
   
5. Er staat een boom voor het raam. 

Oefening - Antwoorden

Opdracht: Lees de zinnen.Bespreek in een duo wat de functie van er is in deze zin.

1. Zijn er nog brieven gekomen?

2. Heb jij nog een euro? Ik heb er geen.

3. Wat doe je ermee?

4. Het ligt erop.

5. Er staat een boom voor het raam.

er als voorlopig onderwerp

er + een telwoord

er + een voorzetsel

er als plaatsaanduiding en er + voorzetsel

er als voorlopig onderwerp

Hoe goed begrijp je de functies van het verwijswoord 'er'?
0 = nog niet goed - 5 = zeer goed

05