Medicatie

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Medicatie

theorie 

Wat wil je deze les leren?

Lesdoelen

• Je maakt optimaal gebruik van het controle systeem binnen de verstrekking van medicatie
  
• 
  
• Je weet alle veiligheidsvoorschriften, protocollen, bevoegdheden, wettelijke kader te benoemen binnen het verstrekken van medicatie
  
• 
  
• Je weet de juiste hulpmiddelen en materialen in te zetten bij het vertrekken van medicatie
• 
  
• Tijdens de uitvoering ben je in contact met de cliënt, weet je zijn/haar gezondheidstoestand te monitoren en ben je in staat deze te rapporteren
• 
  

Introductie medicatie

• Verantwoordelijke taak
• 40.000 ziekenhuisopnames
• 1250 mensen per jaar overlijden als gevolg van verkeerd medicatiegebruik

Wie zijn betrokken bij het toedienen van medicatie?

Arts: is verantwoordelijk voor het voorschrijven van de medicatie en voor de controle op het effect

Apotheker: is verantwoordelijk voor de medicijnvoorlichting (bijsluiters), de bereiding, de opslag, de verstrekking en de kwaliteitscontrole

Verpleegkundigen/verzorgenden/begeleiders: zijn verantwoordelijk voor de administratie, het beheer, de bereiding voor gebruik, de toediening en de controle op de toediening. Daarnaast hebben zij een signaleringsfunctie met betrekking tot de effecten van het medicijn.

Verantwoordelijkheden

Arts: is verantwoordelijk voor het voorschrijven van de medicatie en voor de controle op het effect

Apotheker: is verantwoordelijk voor de medicijnvoorlichting (bijsluiters), de bereiding, de opslag, de verstrekking en de kwaliteitscontrole

Verpleegkundigen/verzorgenden/ begeleiders: zijn verantwoordelijk voor de administratie, het beheer, de bereiding voor gebruik, de toediening en de controle op de toediening. Daarnaast hebben zij een signaleringsfunctie met betrekking tot de effecten van het medicijn.

Wat kan er mis gaan bij het toedienen van medicatie?

Wat doet het lichaam met een medicijn?

4 fases:

• Absorptie = opnemen van medicatie in het lichaam
  
• Distributie = verdeling over het lichaam
  
• Metabolisme = omzetten van medicatie in de lever
  
• Eliminatie = uitscheiden medicatie

Eliminatie

                         = klaring

Dosering en therapietrouw

-Als we een middel vaker gebruiken kan de concentratie in het bloed  een evenwicht krijgen.

-Er wordt dan evenveel ingenomen als uitgescheiden. 

-De concentratie in het bloed is dan heel stabiel = STEADY STATE . Het medicijn werkt dan het best  > Dat is het belang van therapietrouw.

-Wordt een medicijn vergeten of niet ingenomen dan daalt de concentratie onder het niveau  > Het duurt dan weer dagen voordat er weer een werkzame concentratie is.

Voorkennis toetsen

Quiz: maak groepen

Gebruik flapover en pp 

Toedieningswijzen

• Oraal; via de mond, maagdarmkanaal
  
• Sublinguaal ; onder de tong
  
• Het toedienen van medicijnen in neus, oor en oog
  
• Medicijnen toedienen per injectie: subcutaan en intramusculair
  
• Rectaal ,via een zetpil, of via een medicinaal klysma.
  
• Vaginaal; in de schede
  
• Transdermale toediening, via de huid
  
• Inhalatiemiddelen en –technieken, via luchtwegen

Vormen van oraal / per os

Tablet

Een tablet is een samengeperst poeder. De meeste tabletten behoren in de maag uiteen te vallen, of men laat ze al van tevoren in water uiteenvallen om het maagslijmvlies te beschermen.

Dragee

Dragees zijn met verschillende laagjes omklede tabletten. De laagjes dienen om:

 verschillende kleuren aan te geven;

 een onaangename smaak weg te werken;

 de werking van bestanddelen te behouden;

 vertraagde afgifte te bewerkstelligen.

Dragees dienen altijd in hun geheel te worden doorgeslikt.

Emulsie: een verdeling van kleine oliedruppeltjes in water. Om te voorkomen dat de olie en het water scheiden is er aan de emulsie een emulgator toegevoegd. Voor gebruik moet ook geschud worden.



Vervolg vormen oraal

Capsule

Voor capsules geldt nagenoeg hetzelfde als voor dragees, met dien verstande dat veel capsules wel geopend mogen worden om te mengen met water om via een sonde toe te dienen (altijd alleen volgens afspraak met apotheker/arts).

  Poeder

De grondstof of een combinatie van grondstoffen in de vorm van een poeder.

Bij de bereiding van een poeder worden een aantal geneesmiddelen gemengd en verdeeld over een aantal papiertjes ,gevouwen. Het nadeel van poeders is dat zij in zich over een groot oppervlak in de mond verdelen en ze raken daarbij veel smaakpapillen. De oplossing hiervoor is om het poeder met wat siroop toe te dienen.

Drank

Er zijn drie soorten van vloeistoffen:Oplossing: het geneesmiddel is opgelost in een geschikt oplosmiddel, meestal water. Het geneesmiddel is over de hete vloeistof even goed verdeeld, elke lepel zal evenveel geneesmiddel bevatten.

Suspensie: het geneesmiddel kan niet opgelost worden, het wordt er fijn vermalen in verdeeld. Het poeder zal naar de bodem zakken. Door er een verdikkingsmiddel aan toe te voegen zal dit minder snel gebeuren. Voor gebruik moet geschud worden.

Sublinguaal

Sublinguale toediening wordt vooral toegepast indien zeer snelle werking vereist is. Absorptie gaat soms zeer snel via tongslijmvlies. Effecten zijn merkbaar binnen 2 minuten.

Druppels , smelttabletten , spray kan er voor gebruikt worden volgens voorschrift

Rectaal 

• Rectaal, afgeleid van rectum (endeldarm),
• Wijst op het toedienen via de anus
• Het geneesmiddel zit verwerkt in een vettige massa.
  
• De vettige massa smelt na toediening in de darm.
  
• Het geneesmiddel wordt dan via de wand van de dikke  darm snel opgenomen in het bloed.
• Zetpillen kunnen ook gebruikt worden voor een plaatselijke werking b.v. bij behandeling van aambeien

Transdermaal, via de huid

Het is nog niet zolang gelden dat de medicijnpleister geïntroduceerd werd.(nicotinepleister, pleisters met pijnstillende medicatie en pleisters tegen wagenziekte)

De pleisters geven met tussenposen een hoeveelheid medicatie af.

De werkzame stoffen kunnen op deze manier langzaam en geleidelijk opgenomen worden in het lichaam.

Pleisters moeten regelmatig vervangen worden. Het is belangrijk om de pleisters niet telkens op dezelfde plaats aan te brengen omdat er dan huidirritaties kunnen optreden.

Inhalatiemiddelen en –technieken, via luchtwegen

Inhalatie is een veel gebruikte toedieningsvorm bij aandoeningen van de luchtwegen.

Het geneesmiddel wordt toegediend met behulp van een inhalator of via een spray.

Bij een inhalator zit het medicijn in poedervorm in een capsule. Bij toediening wordt de capsule in de inhalator geopend. De poeder komt vrij en kan ingeademd worden door de cliënt.

Een spray is een toedieningsvorm waarbij het medicijn als nevel in de luchtwegen ingebracht wordt. De nevel komt uit een spuitbusje en wordt ingeademd door de cliënt.

In welke groepen kan medicatie worden gerangschikt?

Analgetica=pijnstillers

antibiotica

Anticoagulantia = antitrombose middelen

anti-epileptica

biologicals

Corticosteroïden

Cytostatica

Diuretica

Hormomen

Laxantia

Maagmiddelen

vitaminen

Psychofarmaca

Met welke wetten heb je te maken bij toedienen van medicatie?

Verantwoordelijkheden instelling

Autorisatieregeling?

Protocollen/procedurebeschrijving Medicijnuitzetten/toediening

Visie op (bijna)fouten m.b.t. medicijnverstrekking

( MIC/betrokkenheid medewerkers)

MIC-commissie

Welke informatie geef je aan de cliënt?

doel

wijze van inname/ toediening

dosering

frequentie

hoeveelheid

tijden

bijwerkingen

Informatie verzamelen

-Schriftelijke opdracht van een zelfstandig bevoegde-Bijzonderheden over de cliënt in verband met de medicatietoediening; reacties, allergieën-Informatie over het toe te dienen medicijn; werking, dosering, bereiding, toedieningswijze, contra-indicaties, bijwerkingen, complicaties en eventuele interacties > Waar ? 

• Geneesmiddelen-repertorium
•  internet: www.apotheek.nl 
• protocollen, 
• bijsluiters, 
• FK ( gratis), app voor medicijnen

-Eerste hulp bij complicaties en bijwerkingen; observatie, registratie, rapportage, eerste hulp

-Zelfzorg van de cliënt