Omgeving en relaties V4

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

H 6: Soorten en Populaties

• 6.3: Soorten in hun omgeving 
• 6.4: Relaties tussen soorten

Planning twee lessen

• Kort herhalen vorige lesstof
• uitleg 6.3 en 6.4

De vorige lessen

• Soort?
• Populatie?
• Beperkende factor?

Wat is een soort?

1. Individuen met sterke genetische overenkomsten.
2. Individuen die vruchtbare kinderen kunnen krijgen.
3. Individuen die nakomelingen kunnen maken.
4. Individuen die genetisch niet te onderscheiden zijn.

Wat is een populatie.

1. Een groep soorten.
2. Een groep individuen.
3. Een aantal dieren van dezelfde soort.
4. Een aantal organismen van dezelfde soort.

Wat is een voorbeeld van beperkende factor voor een boom?

1. Het hebben van een hoeveelheid bladeren.
2. De aanwezigheid van stikstof in de lucht.
3. De hoeveelheid water in de grond.
4. De aanwezigheid van konijnen in de buurt.

Lees het verhaal over het hockeyveld...

Hoeveel konijnen ving hij de eerste keer?

1. 189 konijnen
2. 14000 konijnen
3. 440 konijnen
4. 278 konijnen

Leerdoel:

• Je leert hoe de omgeving bepaalt welke soorten er kunnen leven.
• Je leert welke voedselrelaties er tussen organismen bestaan.
• Je leert welke langdurige relaties er tussen organismen bestaan.

Begrippen:

• (a)biotische factoren
• tolerantiegebied/tolerantiegrens/optimumgebied
• predator-prooirelatie
• voedselweb
• accumulatie
• mutualisme/ commensalisme (epifytisme)/ parasitisme

Biotische factoren= invloed van andere organismen op een organisme. Vb: 

• Concurrenten
  
• Voedsel
  
• Predatoren
  
• Ziekteverwekkers
  
• Enz...

Abiotische factoren: invloed van de niet-levende natuur op een organisme. Vb:

• Water
  
• Wind
  
• Zon
  
• Aarde
  
• Zoutgehalte
  
• Enz..
  

Tolerantiegrenzen

Welke curve is de blauwe reiger?

Welke curve was de Blauwe reiger?

1. grafiek Q
2. grafiek P

Geef je antwoord op de volgende slide

Geef hier je antwoord van de vorige slide

1. A
2. B
3. C
4. D

Op de X-as van deze grafiek wordt de vochtigheid van de grond weergeven. Op de Y-as zie je de overlevingskansen van  de verschillende planten soorten a, b, c en d

Welke van de uitspraken is niet waar.

1. Binnen de tolerantie grenzen van c komen soort d en b ook voor.
2. Soort b heeft een grotere tolerantiegrens en is daarom beter bestand tegen schommelingen
3. Soort a en c komen niet naast elkaar voor in een gebied.
4. Bij de optimum waarde van a kunnen soorten b, c en d niet overleven.

Habitat

• de levensomgeving van plant /schimmel /dier/bacterie.
• Bij planten ook standplaats genoemt ipv habitat.
• plaats  =  de plek in een ecosysteem waar je een organisme leeft

Niche

• Soorten kunnen (gedeeltelijk) dezelfde habitat hebben.
• Dit kan omdat ze een verschillende rol of functie hebben
• de rol of functie van een organisme  noemen we Niche
• gaat over de interactie van de soort met het ecosysteem.

Bijv.:

de rol van een boomsoort is het geven beschutting, nestgelegenheid, schaduw en voedselbron zijn.

Verschil habitat - niche

• habitat is het "adres" 
• niche het "beroep"

Door verschillen in niche kunnen verschillende soorten samenleven in dezelfde habitat.

Huiswerk

• maak van bs 6.3 de opdrachten 24 t/m 39
• Kies je eigen leerroute!  

Bs 6.4: relaties tussen soorten

Leerdoel:

• Je leert hoe de omgeving bepaalt welke soorten er kunnen leven.
• Je leert welke voedselrelaties er tussen organismen bestaan.
• Je leert welke langdurige relaties er tussen organismen bestaan.

Predator-prooirelatie

Carnivoren

Herbivoren 

Omnivoren

Predatoren: soorten die op andere soorten bouwen voor hun energievoorziening. (OOK herbivoren)

De grenzen zijn vaak vaag..

Predator-prooirelatie

Er zijn altijd meer predatoren dan prooien in een predator-prooirelatie.

1. waar
2. niet waar

Wie zijn de consumenten van de 2e orde?

1. leeuw, aap, lynx, jaguar
2. jaguar, gier, das, slang
3. giraffe, neushoorn, sprinkhaan, muis
4. hert, slang, vogel, neushoorn

Wat zijn consumenten van de 3e orde?

1. leeuw, jaguar, gier, das
2. gier, das, jaguar, slang
3. slang, gier, das, jaguar
4. hert, lynx, muis, kip

Verstoorde voedselketens

• Ziektes 
• Gif

Accumulatie

Epifyten

Dit is een voorbeeld van..

1. commensalisme
2. epifytisme
3. parasitisme
4. mutualisme

Dit is een voorbeeld van...

1. commensalisme
2. epifytisme
3. parasitisme
4. mutualisme

Dit is een voorbeeld van...

1. commensalisme
2. epifytisme
3. parasitisme
4. mutualisme

Je kunt nu...

• beschrijven hoe de omgeving bepaalt welke soorten er kunnen leven.
• beschrijven welke voedselrelaties er tussen organismen bestaan.
• beschrijven welke langdurige relaties er tussen organismen bestaan.

Huiswerk

• maak van bs 6.4 de opdrachten 41 t/m 53
• Kies je eigen leerroute!