H3.4

• Economie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Welkom

4 MAVO ||  2021-2022

Hoofdstuk 3 - We gaan voor de winst

Exameneenheid Arbeid en productie

Programma

• Vorige les
• Lesdoelen
• Theorie
• Aan de slag
• Evaluatie

Nakijken t/m h35

Ik heb mijn huiswerk gemaakt

1. 
2. 
3. 

Bespreken opdracht 33 en 35

Pak je boek

Pak je schrift

Opdracht 33A

• Als het inkomen stijgt, kunnen meer mensen de prijs van een huis betalen.

1. Afnemen; door een hogere rente stijgen de maandlasten van een hypotheek. Minder mensen kunnen/willen dat betalen.
   
2.   Afnemen; door een lager belastingvoordeel stijgen de netto maandlasten van een hypotheek. Minder mensen kunnen/willen dat betalen.
   
3.   Afnemen; werklozen hebben minder inkomen en kunnen de prijs van een huis niet betalen.
   
4.   Toenemen; mensen die eigenlijk willen huren, kunnen geen geschikte en betaalbare huurwoning vinden en gaan daarom kopen.
   

Lesdoelen

Aan het einde van de les

• kun je beschrijven hoe producenten proberen hun marktaandeel te vergroten
  
• Kun je de verschillende marktvormen beschrijven
  
• Kun je de kenmerken van deze marktvormen beschrijven
  

Leg het verschil uit tussen een concrete markt en een abstracte markt

Soorten markten

Een concrete markt is een plaats waar op afgesproken tijden goederen worden verhandeld.

  

Als je het bij economie over de markt hebt, bedoel je meestal een abstracte markt. Dat is het geheel van vraag naar en aanbod van een product.

Marktaandeel

Het marktaandeel is jouw eigen afzet in procenten van de totale afzet op de markt.

Hoe kan een bedrijf haar marktaandeel vergroten?

Marktaandeel vergroten

Je marktaandeel wordt groter als jouw verkoop harder stijgt dan die van je concurrenten.

Marktaandeel vergroten

Je kunt je marktaandeel laten groeien door een ander bedrijf over te nemen of door ermee te fuseren.

Bij een fusie vormen twee bedrijven samen één nieuw bedrijf.

Of mensen het product kopen is afhankelijk hoe mensen het product zien

We onderscheiden dit in twee smaken:

• Homogeen product
• Heterogeen product

Aard van het product

• Homogeen product =
  
• als consumenten de producten van de verschillende aanbieders als identiek beschouwen; de consument heeft geen voorkeur en stapt dus moeiteloos van de ene naar de andere aanbieder over. Hierdoor kan er ook geen prijsverschil ontstaat tussen de verschillende aanbieders, anders zouden alle klanten overstappen naar de goedkoopste aanbieder.
  

• Voorbeeld:
  
• T-Mobile en KPN zijn hetzelfde → allebei telefoonaanbieders
  
• Samsung en Apple → allebei telefoons
  

Aard van het product

• Heterogeen product =
  
• als de consumenten vinden dat er verschil is tussen de producten van de verschillende aanbieders. Hierbij gaat het niet alleen om het product zélf, maar ook allerlei factoren die ermee samenhangen, zoals bijvoorbeeld de sfeer in de winkel, spaaracties, enz.
  

• Voorbeeld:
  
• Samsung vs. Apple
  

Marktvormen

• Volkomen concurrentie
  
• Monopolie
• Monopolistische concurrentie
  
• Oligopolie
  
• (Kartelvorming)

Volkomen concurrentie

• Een groot aantal aanbieders: iedere individuele producent is klein en heeft geen invloed op de prijs.
  
• Een groot aantal vragers
  
• Een homogeen product: voor de consument zijn alle exemplaren van het product identiek.
  
• De markt bepaald de prijs
  
• Als een producent zijn artikelen hoger zal prijzen dan andere producenten, dan zal hij niets meer verkopen. Als hij ze lager zal prijzen, gebeurt er uiteraard het omgekeerde.
  

• Voorbeeld:
  
• zuivelmarkt
• geldmarkt (yen, dollars, enz.)
  

Wat is het doel van het spel monopolie?

Monopolie

• 1 aanbieder
  
• Veel vragers

• Homogeen product (er is er immers maar 1)
  

• Voorbeeld:
  
• De NS
  
• GVB

Aan de slag

Maken t/m opdracht 41

Zachtjes overleggen! / Aan docent vragen

Klaar? Nakijken

Niet af? Huiswerk!

Tot 5 minuten voor tijd

Welkom

4 MAVO ||  2021-2022

Hoofdstuk 3 - We gaan voor de winst

Exameneenheid Arbeid en productie

Programma

• Vorige les
• Lesdoelen
• Theorie
• Aan de slag
• Evaluatie

Lesdoelen

Aan het einde van de les

• kun je beschrijven hoe producenten proberen hun marktaandeel te vergroten
  
• Kun je de verschillende marktvormen beschrijven
  
• Kun je de kenmerken van deze marktvormen beschrijven
  

Leg het verschil uit tussen een homogeen en heterogeen product

Aard van het product

• Homogeen product =
  
• als consumenten de producten van de verschillende aanbieders als identiek beschouwen; de consument heeft geen voorkeur en stapt dus moeiteloos van de ene naar de andere aanbieder over. Hierdoor kan er ook geen prijsverschil ontstaat tussen de verschillende aanbieders, anders zouden alle klanten overstappen naar de goedkoopste aanbieder.
  

• Voorbeeld:
  
• T-Mobile en KPN zijn hetzelfde → allebei telefoonaanbieders
  
• Samsung en Apple → allebei telefoons
  

Aard van het product

• Heterogeen product =
  
• als de consumenten vinden dat er verschil is tussen de producten van de verschillende aanbieders. Hierbij gaat het niet alleen om het product zélf, maar ook allerlei factoren die ermee samenhangen, zoals bijvoorbeeld de sfeer in de winkel, spaaracties, enz.
  

• Voorbeeld:
  
• Samsung vs. Apple
  

Leg uit hoe producenten proberen hun marktaandeel te vergroten

Marktvormen

• Volkomen concurrentie
  
• Monopolie
• Monopolistische concurrentie
  
• Oligopolie
  
• (Kartelvorming)

Noem 2 kenmerken van volkomen concurrentie

Volkomen concurrentie

• Een groot aantal aanbieders: iedere individuele producent is klein en heeft geen invloed op de prijs.
  
• Een groot aantal vragers
  
• Een homogeen product: voor de consument zijn alle exemplaren van het product identiek.
  
• De markt bepaald de prijs
  
• Als een producent zijn artikelen hoger zal prijzen dan andere producenten, dan zal hij niets meer verkopen. Als hij ze lager zal prijzen, gebeurt er uiteraard het omgekeerde.
  

• Voorbeeld:
  
• zuivelmarkt
• geldmarkt (yen, dollars, enz.)
  

Monopolie

• 1 aanbieder
  
• Veel vragers

• Homogeen product (er is er immers maar 1)
  

• Voorbeeld:
  
• De NS
  
• GVB

Monopolie in Nederland

In Nederland komt een monopolie eigenlijk alleen bij de overheid voor.

Voorbeelden van een overheidsmonopolie:

•Het elektriciteitsnetwerk

•De Nederlandsche Bank

Wat zou er gebeuren met de waarde van geld als de Nederlandse bank niet in handen is van de overheid?

Monopolistische concurrentie

• Veel aanbieders
• Veel vragers
• Heterogeen product

• Als een consument tevreden is met een Philips televisie, dan zal hij de volgende keer ook een Philips kopen. De producent heeft iets speciaals wat de concurrent niet heeft, hierdoor blijft de klantenkring trouw.

• Coca Cola is duurder dan alle andere cola. Maar toch zijn ze marktleider, dit komt doordat Coca Cola een geheim recept heeft. Het heeft toch een andere smaak dan de anderen.

Oligopolie

• Enkele aanbieders
• Veel vragers
• Homogeen / heterogeen product

• Voorbeeld:
• Supermarkten
• Telefoonaanbieders (Samsung, Apple, Huawei)

Kartelvorming

Om hun onderlinge concurrentie te beperken vormen producenten soms een kartel. 

Ze spreken dan bijvoorbeeld af dat ze dezelfde verkoopprijzen rekenen.

Kartelafspraken zijn bij wet verboden.

Samengevat

Aan de slag

Maken H3.4 

Zachtjes overleggen! / Aan docent vragen

Klaar? Nakijken / rekenen / oefenopgave

Niet af? Huiswerk!

Tot 5 minuten voor tijd

Noem 2 kenmerken van oligopolie

Oligopolie

• Enkele aanbieders
• Veel vragers
• Homogeen / heterogeen product

• Voorbeeld:
• Supermarkten
• Telefoonaanbieders (Samsung, Apple, Huawei)