4. Woordsoorten aanwijzend en vragend voornaamwoord

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Lesplanning

- 10 min. lezen

- terugblik

- lesdoel

- instructie en gezamenlijke inoefening

- huiswerk

- afsluiting

'Zwemmen' is een...

A = werkwoord
B = zelfstandig naamwoord
C = lidwoord
D = bijvoeglijk naamwoord

1. werkwoord
2. zelfstandig naamwoord
3. lidwoord
4. bijvoeglijk naamwoord

Benoem het onderstreepte woord:
De getrainde jongen rent hard.

- lidwoord

- zelfstandig naamwoord

- werkwoord

- bijvoeglijk naamwoord

- voorzetsel

1. bijvoeglijk naamwoord
2. voorzetsel
3. zelfstandig naamwoord
4. geen van de genoemde antwoorden

Benoem het onderstreepte woord:
De nieuwe film van Tarantino is spannend.

- lidwoord

- zelfstandig naamwoord

- werkwoord

- bijvoeglijk naamwoord

- voorzetsel

1. onbepaald lidwoord
2. voorzetsel
3. zelfstandig naamwoord
4. bepaald lidwoord

Benoem het onderstreepte woord:
De houten lepel wordt bij ons thuis vaak gebruikt.

- lidwoord

- zelfstandig naamwoord

- werkwoord

- bijvoeglijk naamwoord

- voorzetsel

1. bijvoeglijk naamwoord
2. stoffelijk bijvoeglijk naamwoord

Benoem de woordsoorten:
Woordsoorten zijn lastig.

'Woordsoorten' is

1. zn
2. ww
3. bn
4. lw

Lesdoel

Je kunt aanwijzende en vragende voornaamwoorden herkennen en past de begrippen toe bij de opdrachten. 

Cursus 7-§ 13-Werkwoordsvormen en wwtijden

Bekijk de zin: 

Deze rugzak vind ik veel handiger dan dat koffertje.

In deze zin zijn 'deze' en 'dat' aanwijzende voornaamwoorden. Een aanwijzend voornaamwoord (aanw.vnw) verwijst meestal naar een mens, een dier of een ding: deze jongen, dat varken, die jurk. 

Dit zijn de aanwijzende voornaamwoorden:

deze, die, dat, dit, zulk(e), zo’n, dergelijk(e), zelf, hetzelfde, dezelfde.

Cursus 7-§ 13-Werkwoordsvormen en wwtijden

Een aanwijzend voornaamwoord kan voor een zelfstandig naamwoord staan, maar het kan ook alleen staan. 

In dat geval kun je het zelfstandig naamwoord er soms achter denken:

Cursus 7-§ 13-Werkwoordsvormen en wwtijden

Joran kreeg een horloge voor zijn verjaardag en hij vond dat (horloge) het mooiste cadeau.

Een aanwijzend voornaamwoord kan ook terugwijzen naar een hele zin:

Mijn broer draait altijd keiharde muziek op zijn kamer. Ik vind dat (mijn broer altijd keiharde muziek op zijn kamer draait) erg storend.

Cursus 7-§ 13-Werkwoordsvormen en wwtijden

Let op:

De woorden dat en die behoren tot meerdere woordsoorten; dat en die zijn alleen aanwijzend voornaamwoord als je ze kunt vervangen door dit en deze.

Woorden die een plaats of een richting aangeven (daar, daarheen, daarover, daarlangs), zijn geen aanwijzend voornaamwoord.

Cursus 7-§ 13-Werkwoordsvormen en wwtijden

Bekijk de zinnen: 

Welke sport beoefen jij? 

Wat vind je daar zo leuk aan?

In deze zinnen zijn 'welke' en 'wat' vragende voornaamwoorden.

Er zijn er vier: wie, wat, welk(e), wat voor (een). 

Een vragend voornaamwoord (vr.vnw) staat aan het begin van een vraag of aan het begin van een zin die gemaakt is van een vraag.

Cursus 7-§ 13-Werkwoordsvormen en wwtijden

Wie gaat er mee naar de film? Boy vraagt aan zijn vrienden wie er meegaat naar de film.

Wat heb je vandaag gedaan? 

Rex informeert bij Roos wat zij vandaag gedaan heeft.

Cursus 7-§ 13-Werkwoordsvormen en wwtijden

Let op: 

de woorden wie en wat zijn geen vragend voornaamwoord als ze terugwijzen naar een eerder genoemd woord: 

Dat meisje op wie jij verliefd bent, woont bij mij in de straat. 

Alles wat hij aanraakte, veranderde in goud.

Deze fiets vind ik mooier.

Deze = ?

1. Vragend voornaamwoord
2. Aanwijzend voornaamwoord
3. Ander voornaamwoord

Wat is het verschil tussen een aanwijzend voornaamwoord en een vragend voornaamwoord?

1. Er is geen verschil.
2. Een aanwijzend voornaamwoord wijst iets aan, terwijl een vragend voornaamwoord een vraag stelt.
3. Een aanwijzend voornaamwoord vervangt een zelfstandig naamwoord, terwijl een vragend voornaamwoord een bijvoeglijk naamwoord vervangt.
4. Een aanwijzend voornaamwoord stelt een vraag, terwijl een vragend voornaamwoord iets aanwijst.

Benoem het grootgedrukte woord.

WAT voor een jurkje ga jij uitzoeken voor de bruiloft?

1. persoonlijk voornaamwoord
2. bezittelijk voornaamwoord
3. aanwijzend voornaamwoord
4. vragend voornaamwoord

Aanwijzende voornaamwoorden

Vragende voornaamwoorden

Persoonlijk 

voornaamwoord

Bezittelijk

voornaamwoord

die

deze

zulk

wie

wat voor

welk

zo'n

diegene

ik

hij

ons

Haar

jullie

Zijn

Wie, wat, welke, wat voor (een) zijn de....

1. vragend voornaamwoorden
2. aanwijzend voornaamwoorden

Gebruik de theorie van blz. 212 bij het maken van de opdrachten. 

Maken:

Cursus 5 Grammatica woordsoorten

§ 4 blz. 212

opdr.  1 in je schrift

opdr. 2+3 mag alleen met potlood in je werkboek

opdr. 4+5 in je schrift