Longen en luchtwegen - anatomie en pathologie

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Longen en luchtwegen

Anatomie en pathologie

Leerdoel

Na deze les weten studenten waar de luchtwegen uit bestaan, kunnen enkele longaandoeningen benoemen en kunnen zij een trachecanule verzorgen

Bovenste luchtwegen

Onderste luchtwegen

• mondholte (cavum oris);
• neusholte (cavum nasi);
• keelholte (pharynx);
• strottenhoofd (larynx).
• 
  
• luchtpijp (trachea);
• luchtpijpvertakkingen (bronchiën);
• longbuisjes (bronchiolen);
• longblaasjes (alveolen).

Wat gebeurt er in de longen?

1. Afvalstoffen worden uitgescheiden, zuurstof opgenomen
2. Zuurstof wordt uitgescheiden, afvalstoffen opgenomen
3. De dikte van het bloed wordt gereguleerd
4. Er worden hormonen aan het bloed toegevoegd

Longen

Gaswisseling

Welke stelling klopt niet?

1. De belangrijkste taak van de onderste luchtwegen is het uitwisselen van zuurstof en koolzuurgas.
2. De trilharen in de luchtpijp vervoeren verontreinigingen in de lucht terug naar de mondholte.
3. De trilharen in de neus verwarmen en zuiveren de ingeademde lucht.
4. De zuurstof wordt via de luchtpijptakjes opgenomen in het bloed.

Wat weet je over hyperventilatie?

Wat zorgt voor klachten bij hyperventilatie?

Astma

• Astma is een chronische ontsteking van de longen
  
• Verschijnselen:
  
• Kortademigheid
  
• Hoesten
  
• Piepende of zagende ademhaling
  
• Productieve hoest (slijm)

Oorzaak

• Astma ontstaat vaak op kinderleeftijd
  
• Familiair belast: 25 tot 75% overerfelijk!
  
• Allergie veroorzaakt astma: 70 tot 80%!
  
• Vroeggeboren kinderen 
• Baby’s van wie de moeder rookte tijdens de zwangerschap
  
• Laag gewicht bij geboorte
  
• Infecties bij geboorte
  
• Beroepsastma 

Drie vormen

• Drie vormen: 
• Allergisch astma
  
• Niet-allergisch astma 
• inspanningsastma
  
   

Allergisch astma  atopisch astma --> overgevoeligheid voor allergenen, bijv. huisstofmijt, geuren, kou

Niet-allergisch astma  intrinsiek astma  parfum, weersomstandigheden, rook

Inspanningsastma  benauwd door lichamelijke inspanning

Symptomen

• Kortademigheid
  
• Exacerbatie asthma bronchiale: zeer ernstige astma-aanval
  
• Stress, kortademigheid, hoesten en piepende ademhaling
  
• Korte zinnen
  
• Status astmaticus: zeer ernstige astma-aanval waarbij de patiënt niet reageert op gebruikelijke middelen
  
• Levensbedreigend! 

Wat doen bij astma-aanval?

• Laat de patient nooit alleen
• Patiënt rechtop helpen
• Medicatie toedienen
• Arts waarschuwen
• Assisteren bij onderzoek (bijv. X-thorax, bloedgas, kweek)

COPD

• COPD: Chronic Obstructive Pulmonary Disease (Chronische Obstructieve Long Ziekte)
• COPD is een longziekte waarbij de longen zijn beschadigd
• Ademen is moeilijker en men heeft minder energie
• COPD omvat chronische bronchitis en longemfyseem

Chronische bronchitis: chronische ontsteking van de bronchiën

Longemfyseem: afname van elasticiteit van de longblaasjes

Oorzaken

• Roken én meeroken!
  
• Door een erfelijke ziekte
  
• Door moeilijk te behandelen astma.
  
• Astma
  
• Longontsteking
  
• Andere longziekten (zoals longkanker)
  
• Erfelijke ziekten
  
• Schadelijke stoffen, zoals houtstof, lijm en verfdampen
  
• Luchtvervuiling, bijvoorbeeld door fijnstof
  

Symptomen

• Symptomen
  
• Rokershoestje
  
• Dyspnoe
  
• Slijmvorming
  
• Vermoeidheid
  
• Decompensatio cordis
  
• Tonvormige borstkas
  

Behandeling

Altijd: stoppen met roken!

Medicamenteus:

Kortwerkende luchtwegverwijders

Langwerkende luchtwegverwijders

Slijmoplossers

Antibiotica

Ontstekingsremmers

Combinatiemedicijnen

Antiallergiemiddelen

Zuurstof

Griepvaccinatie 

Over een zuurstofbril mag je

1. 0,5 tot 2 liter zuurstof geven
2. Tot 5 liter zuurstof geven
3. Tot 7 liter zuurstof geven
4. Onbeperkte hoeveelheden zuurstof geven

Verschijnselen zuurstoftekort

• Onrust
• Prikkelbaarheid 
• Hoge hartslag
• Bloeddruk stijging
• Blauwe lippen en slijmvliezen 
• Bewustzijnsstoornissen 
• Hallucinaties
• Angsten 
• Desoriëntatie

Uitzuigen

• Uitzuigen dient twee doeleinden: 
• Het vrijhouden van de luchtwegen
  
• Het voorkomen van luchtweginfecties 
• Indicaties voor uitzuigen:
  
• Sputumophoping voorkomen / verwijderen in de neus of mond
  
• De gasuitwisseling verbeteren
  
• Sputum verkrijgen voor onderzoek
  
• Aspiratie
  
• Bloeding in de mond / keelholte 

Voordelen zuurstoftoediening:

• Verbeterde hartfunctie
• Verbeterde zuurstofvoorziening aan de weefsels
• Betere kwaliteit van leven

Nadelen zuurstoftoediening:

• Uitdroging neusslijmvlies
• Verminderde bewegingsvrijheid

Welke observatiepunten ken je bij mensen die zuurstof krijgen?

Aandachtspunten

• Prikkeling
  
• Braak- en hoestreflex
  
• Snelheid
  
• Hygiëne
  
• Voorzichtigheid
  

Uitzuigen kan zorgen voor meer slijmproductie door prikkeling van de slijmvliezen.

De braak- en hoestreflex die optreed wordt als benauwd ervaren.

Denk bij het uitzuigen aan snelheid vanwege benauwdheid bij de zorgvrager. Deze is benauwd door het sputum, daarnaast is de handeling zelf benauwend.

Hygiëne: schoon materiaal gebruiken vanwege bacteriën en handschoenen aandoen.

Voorzichtigheid: tijdens het uitzuigen kan de uitzuigkatheter de binnenkant van de mond- en keelholte beschadigen.